ПсэукIэ амалэу иIэр нахьы­шIу ышIымэ зышIоигъоу, ау мылъку зэIуигъэкIэнышъ, унэ къыщэфын амал зимыIэхэмкIэ ипотекэр хэкIыпIэу щыт.

[caption id="attachment_142500" align="aligncenter" width="798"] ЗэIухыгъэ къэбарлъыгъэIэс амалхэр.[/caption]

Илъэс къэс ащ шапхъэу пылъ­хэр нахь къызэрыкIо мэхъух, ащ фэшI зыгъэфедэхэрэм япчъа­гъи хэхъо.

Унэе псэупIэ зышIымэ зы­шIоигъохэм ипотекэ агъэпсын алъэкIынэу илъэс заулэкIэ узэ­кIэIэбэжьмэ УФ-м и Прави­тельствэ къышIыгъ, джы ар къэ­ралыгъо IэпыIэгъуми къыхиубытэ хъугъэ. Экспертхэм къызэраIорэмкIэ, ащ фэдэ чIыфэ пштэным пае фэгъэкIотэ­ныгъэхэр къыздэлъытэгъэ программэм ыкIи банкэу ащ фэдэ чIыфэ къэзытырэ пэпчъ шап­хъэу иIэм, къыдэлъытагъэм защыбгъэгъозэн фае.

Унэе псэупIэм пае ипотекэр илъэс 30-м тегощагъэу бгъэпсын плъэкIыщт. Унэр цIыфым ежь-ежьырэу ышIыми хъущт, подрядчикым ригъэшIыщтми, ар ежь къыгъотын фитэу программэм къыщыдэлъытагъ, банкым къыгъэлъэгъорэ псэолъэшI хъыз­мэтшIапIэхэм къахихын амали щыI.

ПсэолъэшIыным пае ипотекэ зыгъэпсырэм телъхьэ фэхъун (поручитель) къыгъэлъэгъонэу банкхэм ащыщыбэм яшап­хъэхэм ахэт. Сыда пIомэ ипотекэр зыштагъэм игъом къымыты­жьышъумэ, ащ ычIыпIэкIэ ыштэ­нэу амыгъэкощырэ мылъку щыIэн фае.

ЧIыгоу унэр зытетыщтми шэпхъэ гъэнэфагъэхэр пылъых. ПсэупIэр хьазыр мэ­хъуфэкIэ ­ар банкым шэсэу ыIыгъыщт. ЕтIанэ, чIыфэр зы­штэрэм е ащ ишъхьэгъусэ иунэе мылъкоу тхы­гъэн фае, зыпари псэуалъэ тетынэу щытэп. Унэм ищыкIэгъэ инженер псэуа­лъэхэм яшIын пэрыохъу зыпари фэхъу хъущтэп. ЧIыгу зимыIэм ар къыщэфыным пае ищыкIэгъэщт ахъщэр чIыфэу банкым къыIи­хырэм хигъэхьан ылъэкIыщт.

Экспертхэм къызэраIорэмкIэ, чIыгу Iахьыр зыфытегъэпсы­хьагъэр, унэ щыпшIынэу фи­тыныгъэ пылъмэ ыпэрапшIэу зы­­щыбгъэ­гъозэн фае. Хэтэ е чъыгхэтэ товариществэхэм ахэ­хьэрэ чIы­гухэм ипотекэкIэ унэ ащыпшIын уфитэп.

Урысые Гупчэ Банкым коммерческэ банкхэм чIыфэу аты­хэрэм процентэу илъэсым аты­рагъэхъощт анахь макIэр къызеIэтым, псэолъэшIыным пае ипотекэр зыгъэпсыхэрэм япчъа­гъэ къыщыкIагъ. Илъэсым те­хъощт процентыр 16,5-м къыще­жьэ зэрэхъугъэр ары ар къызхэкIыгъэр.

Арэу щытми, къэралыгъо IэпыIэгъур бгъэфедэн плъэ­кIыщт. Ар къызыщыдэлъытэгъэ программи 5 непэ щыI. Ахэм зэхъокIыныгъэу ипотекэм игъэ­псын къыхалъхьагъэр унэм ишIын пае ахъщэу ар зыгъэпсыщтым ищыкIагъэм ипроцент 20-р ежь иунаеу къыгъэлъэгъон фаеу зэрэхъугъэр ары. НэмыкI шапхъэу щыIагъэхэр зытетым тетэу къэнэжьыгъэх.

ФэгъэкIотэныгъэхэр къызщыдэлъытэгъэ ипотекэу унакIэхэм апае къатырэм унэе псэупIэ зышIымэ зышIоигъохэри къы­хеубытэх. Ау ар ущэIэфэ зэ на­хьыбэ бгъэфедэн плъэкIыщтэп, ахъщэу къатырэми шэпхъэ гъэнэфагъэ иI. ГущыIэм пае, Москва, Санкт-Петербург, Мос­ковскэ ыкIи Ленинградскэ хэ­кухэм ащыпсэухэрэм сомэ мил­лион 12, нэмыкI шъолъырхэм арысхэм сомэ миллиони 6 на­хьыбэ къаратырэп. Ар унэу пшIы­щтым фэмыхъущтмэ, щыкIэрэр о хэбгъэхъощт.

Унагъоу сабыитIу е нахьыбэ зэрысхэм, 2018 — 2023-рэ илъэсхэм къызфэхъугъэхэм, сэ­къатныгъэ зиIэ кIэлэцIыкIу зыпIухэрэм унэ ашIыным пае проценти 6 нахьыбэ темыгъэ­хъуагъэу ипотекэ агъэпсын алъэ­кIыщт. Ахэм ящыкIэгъэ ахъщэм ипроцент 20 ежьхэм яунаеу яIэн, подрядчик къы­рагъэблэгъэнышъ, унэр рагъэшIын фае.

«Къоджэ ипотекэм» фэгъэ­хьыгъэ къэралыгъо программэм процентэу пылъыр 3-м шIокIырэп, Москва, Санкт-Петербург къыхиубытэхэрэп. Ащ къызэ­рэдэщылъытагъэмкIэ, унэр уна­гъом ежь ыкIуачIэкIэ ышIын фит, подрядчик къыригъэбла­гъэми хъущт. ПсэолъэшIыныр илъэситIу нахьыбэрэ пымылъхэу аухын фае.

Ипотекэ ыгъэпсыным пае цIыфым тхылъэу ыгъэхьазырыщтхэр банк пэпчъ къегъэнафэ. Арэу щытми, ахэм шIокI имыIэу ахэлъын фаехэр марых:

* чIыгу Iахь зэрэуиIэр къэзыушыхьатырэ тхылъыр; * ЕГРН-м къыхэтхыкIыгъэ тхылъыр; * чIыгу Iахьым уасэу фа­шIыгъэр къэзыушыхьатырэр (ар пэшIорыгъэшъэу ябгъэшIын фае); * подрядчикым зэзэгъыны­гъэу дэпшIыгъэр; * архитектурнэ планыр; * проектыр; * унэу пшIыщтым иинэгъэщтыр ыкIи мылъкоу пэIухьащтыр зыщыгъэнэфэгъэхэ лъэIу тхы­лъыр.

Унэе псэупIэм ишIын пае ны мылъкур унагъом ыгъэфедэн ылъэкIынэу программэм къыщыдэлъытагъ. Ар ежь иIахьэу псэолъэшIыным хилъхьащтым (первоначальный взнос) пэ­Iуигъахьэми хъущт, ипотекэр ыпщы­ныжьынэу банкым фигъэ­кIони фит.

Сабыибэ зиIэ унагъохэм ны мылъкум нэмыкIэуи сомэ мин 450-рэ ипотекэр рипщынынэу къэралыгъом къареты.

Банкхэм процентхэр къэзыгъэмэкIэщт амалхэр къатых, ау экспертхэм къызэраIорэмкIэ, ахэм федэу ахэлъыр, яшIуагъэу къыокIыщтыр ор-орэу къэплъы­тэмэ нахьышIу. ГущыIэм пае, «процент ставкэр» къэпщэфын плъэкIыщт. Ахъщэ гъэнэфагъэ, гущыIэм пае, сомэ мин 300, банкым еотышъ, процент 0,5 — 1-кIэ ставкэр нахь макIэ къыпфашIы. Ау ар федэ хъущта, хьауми хьаулыещта, ыпэрапшIэу зэпэпщэчын фае.