Мэкъумэщ-къыдэгъэкIыжьын комплексым ылъэныкъокIэ предпринимательствэм, джащ фэдэу къоджэ псэупIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным IэпыIэгъу зэрэфэхъущтхэм фэгъэхьыгъэ Урысые форумэу шэкIогъум и 21 — 22-м щыIагъэм къыдыхэлъытагъэу Урысые Федерацием мэкъу-мэщымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Оксана Лут Адыгэ Республикэм къэкIогъагъ.

[caption id="attachment_142060" align="aligncenter" width="800"] М. Гордышов[/caption]

Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ащ IофшIэгъу зэIукIэгъу дыриIагъ, Урысыем и Къыблэ имэкъумэщ-къыдэгъэкIыжьын лъэныкъо Iоф щызышIэхэрэм зэхэсыгъо адишIыгъ, мэкъумэщ хъыз­мэтшIапIэхэу республикэм итхэм ащыщхэм яблэгъагъ.

ЗэIукIэгъур

Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Муратрэ Оксана Лутрэ зэдыряIэгъэ зэIу­кIэгъум хэлэжьагъэх УФ-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ чIыгулэжьыным ихэхъоныгъэкIэ и Департамент ипащэ игуадзэу Виталий Платоновыр ыкIи АР-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Къуанэ Анзаур.

ЗэIукIэгъур къызэIуихызэ АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Урысыем мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ пэщэныгъэ дызезыхьэрэ Дмитрий Патрушевым ыпкъ къикIэу Оксана Лут къызэ­рэкIуагъэм пае зэрэфэразэр къыхигъэщыгъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, Урысые Федерацием мэкъу-мэщымкIэ и Минис­терствэ республикэм ренэу ынаIэ къытырегъэты. Ащ иIэпыIэгъу хэлъэу лъэныкъо пстэумкIи бэ зэшIуахын алъэкIыгъэр, республикэм иагропромышленнэ комплекс къэралыгъо IэпыIэгъоу къыратырэм ишIуагъэкIэ хэхъоныгъэ ешIы, къуаджэхэм щыIакIэу адэлъыр уахътэм нахь диштэ хъугъэ ыкIи цIыфхэмкIи а псэупIэхэр нахь Iэрыфэгъу хъугъэх.

[caption id="attachment_142061" align="aligncenter" width="800"] А. Гусев[/caption]

«РеспубликэмкIэ мэкъу-мэщым ихэ­хъоныгъэ стратегическэ мэхьанэшхо иIэу щыт. ШъолъырымкIэ пэрыт лъэныкъохэм ар зыкIэ ащыщ, санкциехэм ялъэхъан гъомылапхъэм ылъэныкъокIэ Iофхэм язытет зэщымыкъонымкIи мэхьанэшхо иI. Хэгъэгум и Президентэу Владимир Путиным шъолъырхэм анаIэ зэратыригъадзэрэм тетэу чIыгулэжьхэм яфэныкъоныгъэхэр ядгъэгъотынхэм ре­нэу тынаIэ тетэгъэты, предпринимательхэр нахьыбэу мэкъу-мэщым хэщагъэ зэрэхъущтхэм тыдэлажьэ. Урысыем иIэшъхьэтетхэм яIэпыIэгъу ишIуагъэкIэ бэ зэшIотхын тлъэкIыгъэр», — къы- ­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

АР-м и ЛIышъхьэ нахь игъэкIотыгъэу къащыуцугъ республикэм иагропромышленнэ комплекс игъэхъагъэхэм. ГущыIэм пае, мы илъэсым пыкIыгъэ мэзи 9-м къыкIоцI мэкъу-мэщым къыщахьыжьыгъэр проценти 101,9-м нэсыгъ. АщкIэ анахьэу зишIуагъэ къэкIуагъэхэр былым­хъунымрэ чъыгхатэхэм язегъэушъом­бгъунрэ ары. Джащ фэдэу гъомылап­хъэхэм якъыдэгъэкIынкIи гъэхъэгъэшIу­хэр ашIыгъэх: мэзи 9-м къыкIоцI сомэ миллиард 30 фэдиз зыпэIухьащт гъомылапхъэр цIыфхэм аIэкIагъэхьагъ. ­Илъэсэу икIыгъэм иджырэ лъэхъан фэдэм елъы­тыгъэмэ, ар проценти 111-рэ хъугъэ.

Мэкъу-мэщым ылъэныкъокIэ гъэхъагъэхэр шIыгъэнхэмкIэ зишIуагъэ къа­кIохэрэм ащыщых хъызмэтым изехьанкIэ амал зэфэшъхьафэу агъэфедэхэрэр. Не­пэкIэ фермер хъызмэтшIапIэу респуб­ликэм итыр 1146-рэ мэхъу, унэе хъыз­мэтшIапIэхэр — 96190-рэ, мэкъумэщ организациехэр зэрэхъухэрэр 68-рэ.

[caption id="attachment_142062" align="aligncenter" width="800"] М. Гордышов[/caption]

Мы аужырэ илъэси 5-м предпринимательствэ цIыкIум ыкIи гурытым кIэу къыхэхьагъэхэр 139-рэ мэхъух, ащкIэ программэу «Агростартапым» къыпкъырыкIыгъэх, сомэ миллион 271-м ехъу ащ пэIуагъэхьагъ. Грант IэпыIэгъу унэгъо фермэхэм араты, аужырэ илъэ­ситфым къыкIоцI сомэ миллион 289,2-рэ фэдиз ащ пэIуагъэ­хьагъ. Мы илъэсым IэпыIэгъум нахь зырагъэушъомбгъугъ. ПстэумкIи 2023-рэ илъэсым федеральнэ ыкIи республикэ бюджетхэм сомэ миллион 800-м ехъу къахагъэкIыгъ агропромышленнэ комплексым IэпыIэгъу етыгъэным пае.

Оксана Лут къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, республикэм къэралыгъо программэхэм атегъэпсы­хьагъэу хэхъоныгъэхэр ешIых. Джащ фэдэу унэе программэхэри игъэкIотыгъэу къызфагъэфедэх. ТапэкIэ промышленнэ паркэу «Инэм» ыкIи зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэу «Лэгъонакъэ» язэтегъэпсыхьанкIэ адеIэщтых. РеспубликэмкIэ социальнэ-экономикэ мэхьанэ зиIэ унэе про­граммэхэмкIи проектхэм язэшIохын рагъэжьагъ.

[caption id="attachment_142063" align="aligncenter" width="800"] А. Гусев[/caption]

«Адыгеир мэкъумэщ шъолъы­рэу щыт, агропромышленнэ комплексым илъэныкъо зэфэшъхьафхэм хэхъоныгъэ зэрашIырэр нэрылъэгъу: былымхъуным хэхъоныгъэ фэхъу, процент 24-кIэ къахьыжьырэм хэхъуагъ. Мыщ дэжьым бэмэ шIу алъэ­гъурэ адыгэ къуаеми игугъу къэ­шIыгъэн фае», — къыIуагъ Оксана Лут.

Урысые Федерацием мэкъу­мэщымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, АПК-м ылъэныкъокIэ предпринимательствэм хэхъоныгъэ ешIы, чIыгулэжьхэм зэрадеIэщтхэ амал гъэнэфагъэу щыIэхэр къызыфагъэфедэх, къэралыгъо программэу «Къуаджэхэм х­эхъо­ныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIо­рэм къыдилъытэрэ Iофтхьабзэ­хэр щыIэныгъэм щыпхыращых.

Урысые форумым изэхэсыгъу

Предпринимательствэм агропромышленнэ комплексым зы­щегъэушъомбгъугъэным, къуа­джэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным афэIорышIэрэ Урысые форумым ипленарнэ зэхэсыгъо нэужым зэхащагъ. УФ-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Оксана Лут ащ тхьамэтагъор щызэрихьагъ. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Iофтхьабзэм хэлэжьагъ.

КъФШъ-м икъулыкъухэм, мэкъумэщ продукциер къэзы­хьыжьырэ объединениехэм ялIыкIохэр, яфермерхэр зэхэсыгъом хэлэжьагъэх. Ассоциациеу «Народный фермер» зыфиIорэм исовет итхьаматэу, УФ-м и Общественнэ палатэ агропромышленнэ комплексымрэ къуаджэхэмрэ хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэнымкIэ икомиссие итхьаматэ иапэрэ гуадзэу Олег Сирота ар зэрищагъ.

Адыгеим и ЛIышъхьэ зэхэсыгъом хэлажьэхэрэм шIуфэс къарихи, мыщ фэдэ Iофтхьабзэшхор щызэхащэнэу тирес­публикэ къызэрэхахыгъэмкIэ зэрафэразэр ариIуагъ.

«Непэ, IэкIыб къэралыгъохэр лъэшэу тихэгъэгу къызыщыте­IункIэхэрэ лъэхъаным, Президе­тэу Владимир Путиным Уры­сы­ем и Правительстви, шъолъыр­хэми къафигъэуцугъэ пшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ икъоу гъомылапхъэр тихэгъэгу ис цIыфхэм аIэкIэгъэхьэгъэныр, Урысыем къыщахьыжьырэ гъомылапхъэ­хэр нахьыбэу бэдзэрхэм ягъэо­лIэгъэнхэр. Мы лъэныкъомкIэ хъызмэт цIыкIухэм мэхьанэшхо яI», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Республикэм ипащэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, Урысыем мэкъу-мэщымкIэ и Министерст­вэ иIэпыIэгъу ишIуагъэкIэ рес­публикэм ис нэбгырабэ Iоф гъэнэфагъэ горэхэм апэхьэх е хъызмэтшIапIэу яIэхэм зара­гъэушъомбгъу. Унэе IэпыIэгъу хъызмэтхэр зиIагъэхэм грантхэм яшIуагъэкIэ ячIыгу Iахьхэм непэ цумпэхэр, лэжьыгъэхэр къащагъэкIы, былымхъуным зыфагъазэ.

«Шъыпкъэ, мэкъу-мэщым хэ­хъоныгъэ егъэшIыгъэным, цIыф­хэр нахьыбэу мэкъумэщ IофшIэнхэм къахэгъэлэжьэгъэнхэм апае ежь къуаджэхэми ящыIэкIэ-псэу­кIэ зыкъегъэIэтыгъэн фае. Мыщ­кIэ анахьэу зишIуагъэ къакIорэр къуаджэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным тегъэпсыхьэгъэ къэралыгъо программэр ары. Илъэси 4 хъугъэу ар рес­публикэм зэрэщагъэцакIэрэм ишIуагъэкIэ къуаджэхэм зэхъо­кIыныгъэшIухэр афэхъугъэх», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

[caption id="attachment_142064" align="aligncenter" width="800"] А. Гусев[/caption]

УФ-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Оксана Лут республикэм ипащэ зэрэфэразэр къыIуагъ Урысые форумым изэхэщэнкIэ IэпыIэгъу къызэрафэхъугъэм фэшI.

Адыгеим имэкъу-мэщ къытегущыIэзэ, Оксана Лут зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, мыгъэ хэтэрыкIхэм якъэхьыжьынкIэ тIэкIу Iофхэм къакIырагъэчы­гъэми, былымхъунымкIэ продукциеу къахьыжьыгъэм проценти 2-кIэ хэхъуагъ.

«Щэмрэ лымрэ нахьыбэу къэ­хьыжьыгъэным мэхьанэшхо етэты. Къихьащт илъэсым къыщегъэжьагъэу оборудованием тефэрэ уасэр къызэрэфалъэ­гъужьыщт субсидиехэр бизнес цIыкIум къыфыхэдгъэкIыщтых. Фермерхэм промышленнэ амал­хэр нахьыбэу агъэфедэнхэм, щэр нахьыбэу къахьыжьыным афэшI уасэхэм ахэмыхъоным лъэшэу тынаIэ тедгъэтын фае», — къыIуагъ министрэм иапэрэ гуадзэ.

Оксана Лут къызэриIуагъэмкIэ, фермерхэмрэ мэкъумэщ кооперациемрэ IэпыIэгъоу аратырэм хэхъо. Мыгъэ Адыгеим сомэ миллиони 105-м ехъу къыIукIагъ. Федеральнэ проектэу «Акселерация малого и среднего предпринимательства» зыфиIорэм диштэу фермерхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным, мэ­къумэщ кооперацием зегъэу­шъомбгъугъэным атегъэпсы­хьэгъэ Iофтхьабзэхэм апае а мылъкур къыхагъэкIыгъ. Мы илъэсым имэзипшI сомэ миллион 93,4-рэ хъурэ федеральнэ мылъкоу къыфатIупщыгъэр «Агростартапым» игрантхэр зы­щагъэфедэрэ проекти 6-мэ ягъэцэкIэн пэIуагъэхьагъ.

«Хэгъэгум ишъолъырыбэмэ ащыщхэр къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным, къоджэдэс­хэр ахэм адэмыкIыжьынхэм ащ фэдизэу ыгъэгумэкIхэрэп. Бизнес цIыкIур программэм къыдилъытэрэ проектхэм ягъэцэкIэн IэпыIэгъу къыфэхъу. Тэ гъэхъа­гъэу тиIэхэм такъыщыуцущтэп, къихьащт илъэсым къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэнымкIэ, бизнес цIыкIумрэ агротуризмэм­рэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ гухэлъышхохэр тиIэх», — къыIуагъ Оксана Лут.

Зэхэсыгъом джащ фэдэу пцэжъыехъунымкIэ, хэбзэIахьхэм ятынкIэ, къэбар системэ зыкIхэм ягъэфедэнкIэ, фермерхэм къахьыжьырэ продукцием тамыгъэхэр тегъэуцогъэн­хэмкIэ шъолъырхэм яфермер ассоциациехэм еплъыкIэу яIэхэр къыщыраIотыкIыгъэх.

Къэралыгъо IэпыIэгъум ишIуагъэкIэ

Оксана Лутрэ КъумпIыл Муратрэ Джэджэ районымкIэ псэу­пIэу Новэм дэт мэкъумэщышIэ-фермер хъызмэтшIапIэу Георгий Кравченкэм зэхища­гъэм щыIагъэх. Ахэм фермэр къызэпаплъыхьагъ, мэкъумэщышIэ-фермер хъызмэтшIапIэм ипащэ дэгущыIагъэх. Георгий Кравченкэм къызэриIотагъэмкIэ, 2019-рэ илъэсым яунэгъо бы­лымэхъо фермэ зыкъегъэIэтыгъэным пае грант къыраты­гъагъ. Ащ ишIуагъэкIэ былымыхъо комплекс ыгъэпсыгъагъ, джыри шкIэ къызыпымыфэрэ чэм 97-рэ къыщэфыгъагъ. Былым пIэшъэ 250-рэ яхъызмэтшIапIэ щаIыгъ. 2023-рэ илъэсым имэзи 10 щэ тонн 390,8-рэ фермэм къыща­хьыжьыгъ. Георгий Кравченкэр зэнэкъокъухэм джыри ахэлажьэ, агробизнесым зегъэушъомбгъу­гъэнымкIэ амалэу щыIэхэр къыз­фегъэфедэх.

Мыгъэ фэгъэ­кIотэныгъэ зиIэ чIыфэ къаIихи, комбайн къыщэфыгъ. Ащ нэмыкIэу щэ къызэрихьыжьрэм пае сомэ миллион 1,3-рэ хъурэ субсидиехэр хъызмэтшIапIэм къыIукIагъэх.

Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэ­рэхигъэщыгъэмкIэ, щэр нахьыбэу къэхьыжьыгъэным, адыгэ къуаер ыкIи нэмыкI гъэщхэкIхэр ащ хэшIыкIыгъэнхэм респуб­ликэм яшъыпкъэу щыпылъых.

«Мы мэкъумэщышIэ-фермер хъызмэтшIапIэм нэрылъэгъу къытфишIыгъ хъызмэт цIыкIухэм IэпыIэгъу зэрарагъэгъотырэм ишIогъэшхо къызэрэкIорэр. Урысыем мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ IэпыIэгъоу аритырэм ишIуагъэкIэ республикэм щыпсэурэ нэбгырабэмэ Iоф зэфэшъхьафхэр къызэIуахых, фермэу яIэхэм зарагъэушъомбгъу, IофшIэпIэ чIыпIакIэхэр зэхащэх, республикэм иэкономикэ зыкъырагъэIэты. Адыгеим джыдэдэм мэкъумэщышIэ-фермер хъызмэтшIэпIэ 1146-рэ ит. Ахэмрэ унэе хъызмэтхэмрэ мэкъумэщ продукцием ипроцент 60-м ехъур къахьыжьы», — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

УФ-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, чIыпIэхэм ащызэхэщэгъэ фермер хъыз­мэтшIапIэхэм IэпыIэгъу зэрафэ­хъухэрэм ишIуагъэкIэ республи­кэм иагропромышленнэ комп­лекс хэхъоныгъэ ешIы.

[caption id="attachment_142065" align="aligncenter" width="800"] М. Гордышов[/caption]

Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэ­рэхигъэщыгъэмкIэ, бизнес цIыкIумрэ гурытымрэ къуаджэхэм IэпыIэгъу щягъэгъотыгъэныр рес­публикэм ипащэхэм зэшIуа­хырэ пшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ. 2023-рэ илъэсым агропромышленнэ комплексым зегъэушъомбгъугъэным пае сомэ миллион 804-рэ федеральнэ, республикэ бюджетхэм къахагъэ­кIыгъ. 2022-рэ илъэсым егъэ­пшагъэмэ, процент 13,3-кIэ ар нахьыб. «Агростартапым» игрант­хэм сомэ миллион 95-рэ фэдиз апэIуагъэхьагъ. БлэкIыгъэ илъэсым нахьи процент 30-кIэ ар нахьыб. IофшIэныр езыгъэ­жьыгъэкIэ фермер 42-мэ грантхэр къаратыгъэх. Унэгъо фермэхэм сомэ миллиони 121,1-рэ хъурэ грант IэпыIэгъу къафыхагъэкIыгъ. 2022-рэ илъэсым къафыхагъэкIыгъагъэм нахьи фэди 3,7-кIэ ар нахьыб.

Республикэм ихэбзэ Iэшъхьэтетхэм мыгъэ рахъухьагъ унэгъо фермэхэу щэ къэзыхьыжьхэрэм нахь зягъэушъомбгъугъэным пае грантхэр къаратыхэ зыхъукIэ фермерхэм мылъкоу халъхьащтыр процент 20-м нэгъэсыгъэнэу. Мы илъэсым иапэрэ мэзи 9 республикэм ихъызмэтшIапIэхэм былым пIэшъэ мин 47,1-рэ ащаIыгъыгъ. ГъэрекIо джащ фэдэ илъэхъан егъэпшагъэмэ, проценти 3-кIэ ар нахьыб. Джащ фэдэу былымылэу, чэтылэу къахьыжьыгъэм процент 31,4-кIэ хэхъуагъ, тонн мин 24,1-рэ ар хъугъэ, щэ тонн мин 98,3-рэ къахьыжьыгъ.

ЦIыфхэм ящыIакIэ зыкъеIэты

Къэралыгъо программэу «Къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэ­шIыгъэныр» зыфиIорэм къыды­хэлъытагъэу ашIыгъэ псэолъэ заулэ КъумпIыл Муратрэ Оксана Лутрэ зэрагъэлъэгъугъ.

Ащ фэдэ социальнэ псэуа­лъэхэм зыкIэ ащыщ «Чебурашка» зыфиIорэ кIэлэцIыкIу Iыгъы­пIэу N 1-р. Ар псэупIэу Джаджэм щашIыгъ. ТапэкIэ 1907-рэ илъэ­сым агъэпсыгъэгъэ псэуалъэм кIэлэцIыкIу IыгъыпIэр чIэтыгъ. Къэралыгъо программэм диштэу илъэсэу икIыгъэм кIэлэцIыкIу 240-рэ зычIэфэщт IыгъыпIэр ашIыгъ. Ащ сомэ миллион 243,2-рэ пэIухьагъ, ащ щыщэу сомэ миллион 218,7-р федеральнэ бюджетым къыхэкIыгъ. УФ-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерст­вэ ыцIэкIэ Оксана Лут шIухьафтынэу чебурашкэр къаритыгъ, ар кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм итамыгъэу щыт. Мыщ илъэс зэфэшъхьафхэм ашIыгъэ джэголъабэ чIэлъ.

[caption id="attachment_142066" align="aligncenter" width="800"] А. Гусев[/caption]

ЗагъэпсэфынымкIэ, гъэсэныгъэм епхыгъэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр щызэшIохыгъэнхэмкIэ унакIэм ящыкIагъэхэр зэкIэ чIэтых. Орэд къызщаIощт, физ­культурэ зыщашIыщт залхэр, логопед кабинетхэр ыкIи нэ­мыкIхэр ащ хэтых.

ПсэупIэу Джаджэм зыщэIэхэм Н. Р. Нэгъоим ыцIэкIэ щыт Гуп­чэу культурэм епхыгъэ Iофтхьабзэхэр зыщызэшIуахыхэрэм КъумпIыл Муратрэ Оксана Лут­рэ щыIагъэх. Унэр игъэкIоты­гъэу агъэцэкIэжьыгъ, инженер коммуникациехэр зэблахъугъэх. Нэбгырэ 245-рэ зычIэфэрэ актовэ залыр агъэкIэжьыгъ, къызщышъохэрэ, шъуашэхэр зыща­Iыгъхэрэ ыкIи кружок зэфэшъхьафхэр зыщызэхащэрэ унэхэр дахэу зэтырагъэпсыхьагъэх. АР-м и ЛIышъхьэ пшъэрылъ зэрафишIыгъэм тетэу Гупчэм къыпэIулъ чIыпIэри зэтырагъэ­псыхьагъ, чъыгхэр, къэгъагъэхэр щагъэтIысхьагъэх. Мы Гупчэм хэхьэх зы театрэ, ансамблэхэр ыкIи клуб зэфэшъхьафхэр.

Илъэсэу икIыгъэм къуаджэхэм язэтегъэпсыхьан къыдэзылъы­тэрэ программэм диштэу Кощ­хьэблэ районымкIэ псэупIэу Майскэм культурэм и Унэ къы­щызэIуахыгъ. КъумпIыл Муратрэ Оксана Лутрэ ащ зыщэIэхэм цIыфхэм гущыIэгъу афэхъугъэх. Къоджэдэсхэм яфэныкъоны­гъэхэм анаIэ зэратырагъэтырэм ыкIи культурэм и УнакIэ зэрафарагъэшIыгъэм апае къызэрафэразэхэр псэупIэм щыщхэм къаIуагъ. 1984-рэ илъэсым куль­турэм и Унэ агъэпсыгъагъ, аужырэ лъэхъаным зэхэтэкъоным ар нэсыгъагъ. Джы унакIэу квадрат метрэ 1200-рэ фэдиз зыубытырэм нэбгырэ 200 зы­чIэфэщт актовэ зал, тхылъеджа­пIэ хэтых. Техникэм ылъэныкъо­кIи амал зэфэшъхьафхэр иIэх. Кощхьэблэ районым ипащэу Хьамырзэ Заур къызэриIуагъэм­кIэ, культурэм и УнакIэ цIыфхэр бэу къычIэхьэх, ныбжь зэфэшъхьаф зиIэхэр ащ къэкIох.

ПсэупIэм дэсхэмкIэ Iэрыфэгъу хъуным пае культурэм и Унэ къыгуашIыхьагъ врач амбулаторие.

АР-м псауныгъэм икъэухъу­мэнкIэ иминистрэу Мэрэтыкъо Рустем къызэриIуагъэмкIэ, ащ поликлиникэ фэIо-фашIэхэр ща­гъэцакIэх. ПсэупIэу Майскэм имызакъоу, къыпэгъунэгъу псэу­пIэхэми адэсхэм медицинэ IэпыIэгъу мыщ щараты.

[caption id="attachment_142067" align="aligncenter" width="800"] А. Гусев[/caption]

«Къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэ программэм анахь чанэу хэлажьэ­хэрэм Адыгеир зыкIэ ащыщ. Илъэси 4-м къыкIоцI федеральнэ бюджетым сомэ миллиарди 4,5-рэ къыхагъэкIи ащ пэIуа­гъэхьагъ. Псэолъи 168-рэ агъэ­псыгъ, нэмыкI шъолъырхэм ялъы­тыгъэмэ, ар бэдэд. Инфраструктурнэ проектхэр зэшIуахыгъэх, социальнэ мэхьанэ зиIэ псэолъабэ агъэцэкIэжьыгъ, ана­хьэу етIани культурэм ылъэ­ныкъокIэ. ЗыдэщыIэгъэхэ чIыпIэхэм адэт псэуалъэхэу къаплъыхьагъэхэр зэкIэ дэгъоу ыкIи уахътэм диштэу зэтырагъэпсы­хьагъэх. Мы программэм бизнесри хэлажьэ — проектхэм апэIухьагъэм ипроценти 10 фэ­диз къыхигъэкIыгъ. Респуб­ликэм имуниципальнэ образованиехэм ялIыкIохэм тафэраз чIыпIэхэм язэтегъэпсыхьанкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр зэрэзэшIуахыхэ­рэм ыкIи рес­публикэм ихэхъоныгъэ яIахь зэрэхашIыхьэрэм апае», — къы­хигъэщыгъ Оксана Лут.

Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, илъэсэу къихьащтым программэм игъэцэкIэн лъагъэкIотэщт, Адыгеим сомэ миллион 800 фэдиз къыфыхагъэкIынэу ары зэрэгугъэхэрэр.

«ЦIыфхэм зэхъокIыныгъэхэр янэрылъэгъух, зыщыпсэурэ чIыпIэхэр нахь зэтегъэпсыхьагъэ шIыгъэнхэм ежьхэри чанэу хэлажьэх. Арышъ, къуаджэхэм ащыпсэунхэмкIэ ыкIи Iоф аща­шIэнымкIэ гугъапIэхэр зэрэщыIэхэр цIыфхэм къагурыIоным пае ящыкIагъэхэр зэкIэ зэрядгъэгъотыщтым епхыгъэ IофшIэныр лъыдгъэкIотэщт», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.

Шъугу къэтэгъэкIыжьы: программэм игъэцэкIэн зыкIорэ илъэси 4-м къыкIоцI бюджет зэфэшъхьафхэм сомэ миллиарди 5,1-рэ фэдиз къахагъэкIыгъ. 2023-рэ илъэсым къэралыгъо программэу «Къуаджэхэм хэ­хъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэм игъэцэкIэнкIэ сомэ миллиард 1,232-рэ къэкIопIэ зэфэшъхьафхэм къахагъэкIыщт. Мылъкур псэолъэ 25-мэ яшIын, язэтегъэпсыхьан ыкIи ягъэцэкIэжьын пэIуагъахьэ: кIэлэцIыкIу IыгъыпIи 2, спорт уни 2, культурэм и Унэ, гъэсэныгъэм фытегъэпсыхьэгъэ Гупчэ ашIых. Ащ нэмыкIэу псы, газрыкIуапIэхэр ыкIи гъогухэр ашIых, агъэцэкIэжьых, джащ фэдэу цIыфхэр зыщыпсэурэ унэхэм язытет нахьышIу шIыгъэнымкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр зэшIуахых.

АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытыгъэ къэбархэмкIэ