КIэлэегъэджэ сэнэхьатыр анахь уасэ зыфашIыхэрэм ащыщ. УФ-м и Президентэу Владимир Путиным мы илъэсыр егъэджэкIо-гъэсакIом и Илъэсэу зэригъэнэфагъэм ар джыри зэ къеушыхьаты.

НыбжьыкIэхэр щыIэныгъэм хэпщэнхэм, ахэм шIэныгъэ куухэр ябгъэгъотынхэм афэшI IэпэIэсэныгъэшхо пхэлъын фае. Ащ фэдэ кIэлэегъадж непэ зигугъу къэтшIыщтыр. Тэхъутэмыкъое районымкIэ Козэт гурыт еджапIэу N 10-м илъэс 30 хъугъэ ищытхъу аригъаIозэ КIэныбэ Иринэ Iоф зыщишIэрэр.

ИцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу ищыIэ­ныгъэ гъогу медицинэм рипхынэу фэягъ нахь мышIэми, кIэлэцIыкIухэм шIулъэ­гъуныгъэу афыриIэр нахь шъхьаIэ хъугъэ. Медицинэ колледжыр къызеухым Адыгэ кIэлэегъэджэ институтым естество­знаниемкIэ ифакультет чIэхьагъ, биоло­гиемкIэ ыкIи химиемкIэ кIэлэегъэджэ сэнэхьатыр зэригъэгъотыгъ. ИIофшIэн Инэм дэт гурыт еджапIэу N 6-м щыри­гъэжьэгъагъ, илъэсищэ ащ Iоф щишIагъэу унагъо ихьагъ, къуаджэу Козэт кIожьыгъэ ыкIи ащ дэт еджапIэм Iухьагъ.

— КIэлэегъэджэ IофшIэныр къызэ­рыкIоп, о шIэныгъэ уиIэ закъокIэ икъу­рэп, ар кIэлэеджакIохэм алъыбгъэIэсын, къагурыбгъэIон фае. ШIэныгъэм игъусэу гъэсэныгъэ яIэным фэпщэнхэ, цIыфыгъэ ахэлъэу, нахьыжъхэм шъхьэкIафэ афашIэу бгъэсэнхэ фае, — еIо тигу­щы­Iэгъу.

КIэныбэ Иринэ мы еджапIэм илъэс 30 тыригъэкIодагъ, а уахътэм къыкIоцI бэдэд къыдэхъугъэр. ЕпIожьын имыщы­кIагъэу укIэлэегъэджэныр, еджапIэм урипэщэныр зыфэдэ IофшIэныр дэгъу дэдэу ешIэ.

— УиIофшIэн шIу плъэгъу зыхъукIэ лъэгэпIэ инхэм уанэсы. КIэлэцIыкIухэм уафэщэгъэн фае. Сабый рэхьати, псынкIи, чани, нахь шъхьахи щыI, ахэр зэкIэ зэфэбгъэдэн фае. Сыд фэдэ гумэкIыгъо сиIэми, урокым сызычIахьэу, кIэлэцIыкIухэм гущыIэгъу сазыфэхъукIэ зэкIэ сщэгъупшэ. КIэлэеджакIохэм яшIэныгъэхэм зэрахэзгъэхъощтым, дахэкIэ ахэр нэмыкIхэм къазэра­хэзгъэщыщтхэм сыпылъ. Ахэм шъхьэ­кIафэ къыпфашIы зыхъукIэ уипредмети шIу алъэгъущт, зэрагъэшIэщт. Шъыпкъэ, биологиери, химиери къиных, зэкIэми ар зэрифэшъуашэу афэукIочIырэп, ау зищыIэныгъэкIэ ар къызыфэфедэжьыщтхэм якIасэу зэрагъашIэ, — еIо тигущыIэгъу.

КIэныбэ Иринэ ригъэджагъэхэм щыIэ­ныгъэм чIыпIэ гъэнэфагъэ щызыубы­тыгъэу къахэкIыгъэр макIэп. Медицинэм епхыгъэ сэнэхьатхэр зэрагъэгъотыгъэх, биологиемкIэ, химиемкIэ кIэлэегъаджэ, пащэ хъугъэхэри ахэтых. Адыгеим имы­закъоу нэмыкI шъолъырхэми ахэр непэ ащэпсэух. Я 9-рэ классым ыуж чIэкIыгъэ кIалэу бэмышIэу гурыт еджа­пIэм къэкIуагъэм къыриIуагъэр игуапэ зэрэхъугъэр къытиIуагъ. ИшIэ­ныгъэхэмкIэ ар къахэщыщтыгъ, зыщеджэгъэ гурыт еджапIэм, езгъэджэгъэ кIэлэ­егъаджэхэм къакIэупчIагъ ыкIи къоджэ псэупIэм дэт еджапIэр къызэриухыгъэр зызэхахым агъэшIэгъуагъ. ИIофшIэнкIэ ар анахь лъапIэу елъытэ, ригъэджагъэхэм ягъэхъагъэхэм арэгушхо.

Непэ гурыт еджапIэм ипащэу Шъхьа­п­лъэкъо Альберт икIэлэеджэкIо анахь чанхэм ащыщыгъ. Гъэхъагъэхэр зэри­Iэщтхэр ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу къызэрэ­хэщыщтыгъэр тигущыIэгъу къеIо. Ащ пэщэ анахь дэгъу зыфиIорэ щытхъуцIэр къызэрэфагъэшъошагъэм Иринэ щыгушIукIыгъ. Апэрэ мафэу зытехьагъэм къыщегъэжьагъэу зэготхэу Iоф зэдашIэ.

— Предметыр къэсIуатэ зыхъукIэ кIэлэцIыкIухэм анэхэр къысэплъынхэ фае, джащ дэжьым къафэсIотагъэр къазэрэгурыIуагъэр, зэрашIогъэ­шIэгъоныгъэр сэлъэгъу, сиIофшIэн гухахъо хэсэгъуатэ. Непэ Iоф пшIэщтэу, кIэлэцIыкIухэм шIэныгъэ ябгъэгъо­тыщтымэ ищыкIагъэр зэкIэ тиI. Джы видеоурокхэр, лъэтегъэуцохэр зэхэтэщэх, интерактивнэ доскэр дгъэфедэзэ егъэджэн сыхьатхэр нахь гъэшIэгъонэу тэшIых, — еIо кIэлэегъаджэм.

Непэрэ мафэм биологиемкIэ ыкIи химиемкIэ зэрэкIэлэегъаджэм имызакъоу методическэ IофшIэнымкIэ пащэм игуадз. Илъэс зэкIэлъыкIохэм опытэу зэригъэгъотыгъэр джы ныбжьыкIэхэм алъегъэIэсы, IэпыIэгъу афэхъу, гъогу занкIэм тырещэх. Козэт гурыт еджапIэм кIэлэегъэджэ ныбжьыкIи 6 къыIухьагъ, ахэм ахэтых ежь ригъэджагъэхэри. Джащ фэдэу естественнэ-научнэ объединением ипащэу аужырэ илъэсхэм Iоф ешIэ.

Творческэ гупшысакIэ, екIолIэкIэ гъэнэфагъэ зыгъэфедэхэрэм КIэныбэ Иринэ ащыщ, ыгурэ ыпсэрэ хэлъэу иIофшIэн егъэцакIэ. КIэлэегъэджэ сэнэхьатым ищыIэныгъэ зэрэрипхыгъэм рыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэп, ау меди­цинэм джыри лъэшэу фэщагъ, ригъэджа­гъэхэм ащ епхыгъэ сэнэхьатыр къызы­хахыкIэ игуапэ мэхъу. ШIэныгъэ зэри­гъэгъотыгъэхэм ягъэхъагъэхэм арэгушхо.

ДЕЛЭКЪО Анет. Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.