АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ шъолъыр научнэ-практическэ конференциеу «Шъолъырым икультурнэ кIэн ухъумэгъэнымкIэ тхылъеджапIэхэм ямэхьан» зыфиIорэр щыкIуагъ. АР-м культурэмкIэ и Министерствэрэ Лъэпкъ тхылъеджапIэмрэ ар зэдызэхащагъ.

Конференциер къызэIуихыгъ ыкIи зэрищагъ Лъэпкъ тхылъеджапIэм ипащэ игуадзэу Пэнэшъу ФатIимэт. Конферен­циер зыфэгъэхьыгъэ Iофым хэушъхьафы­кIыгъэ лъэныкъуиплIыкIэ зэрэтегущы­Iэщтхэр: культурнэ кIэным иухъумэнкIэ краеведением имэхьан, Iофыгъоу зэ­шIуихыхэрэр; шъолъыр этнокультурэм ибаиныгъ ыкIи тхылъеджапIэр ащ иухъумэкIо гупчэу зэрэщытыр; зигъо Iофыгъоу краеведческэ библиографиер зыдэлажьэрэр; краеведческэ интернет-проектхэр – ахэм краимкIэ къэбарыр зэрэлъагъэкIуатэрэр ащ къыIуагъ.

Iофтхьабзэм онлайн шIыкIэм тетэу Урысые Лъэпкъ тхылъеджапIэм библио­графиемрэ краеведениемрэкIэ иотдел ишIэныгъэ IофышIэ шъхьаIэу Н.М. Балац­каяр ыкIи мы тхылъеджапIэм ибиблиограф шъхьаIэу Е.И. Трубинар къызэрэхэлэ­жьэщтхэм Фатимэ щигъэгъозагъэх.

ШIуфэс гущыIэкIэ конференцием хэла­жьэхэрэм закъыфигъэзагъ АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу, Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналистэу, АР-м и Къэралыгъо шIухьафтын искусствэм ылъэныкъокIэ илауреатэу Кушъу Светланэ. Iофтхьабзэр шIуагъэ къытэу кIонэу ыкIи конференцием пшъэрылъ инэу къыгъэуцухэрэр дэгъоу зэшIуахынхэу къафэлъэIуагъ.

Шъолъыр конференцием зэрэхабзэу, Адыгеим итхылъеджэпIэ зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр, республикэм ишIэныгъэ­лэжьхэм ащыщхэр, Лъэпкъ тхылъеджапIэм иIофышIэхэр, МКъТУ-м ыкIи АКъУ-м къарыкIыгъэхэр, журналистхэр хэлэ­жьагъэх.

«Лъэпкъым икультурнэ кIэн ыкIи тхылъ­еджэпIэ краеведениер» зыфиIорэ къиIотыкIыныр къышIыгъ гуманитар ушэ­тынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм иIофышIэ шъхьаIэу, филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу Къуекъо Асфар. Ащ игущыIэ тхылъыр шIэныгъэ-къэкIопIэ инэу ыкIи IэубытыпIэу зэрэщытыр къыхигъэщыгъ. Хэутыгъэ тхылъыр зэбгъэпшэн щымыIэу зэрэлъапIэр къыIуагъ, пасэу, еджапIэм ия 5-рэ класс щеджэзэ, Дюма итхылъ апэрэу зэрэтеIэбагъэр, зыIэпищэу зэреджэгъагъэр, ащ къыщегъэжьагъэу тхылъым имэхьанэ ышIагъэу, ныб­джэгъушIу зэрэфэхъугъэр, лъэпкъым икультурнэ кIэн ебгъэпшэн зэрэщымыIэр, адыгэхэм акъылыгъэу алэжьыгъэр зыхэлъ фольклорым Iоф зэрэдишIэрэр, тхылъеджапIэм краеведениемкIэ шIэныгъэр ыухъумэу, кIиугъуаеу, узы­фаер чIэбгъуатэу зэрэгъэпсыгъэр къы­Iуагъ, конференцием гъэхъагъэхэр ышIынэу, зэхэщакIохэми, хэлэжьэрэ пстэуми къафиIуагъ.

ГущыIэр лъигъэкIотагъ ГТРК «Адыге­ям» изасуженнэ журналистэу, АР-м и Къэралыгъо шIухьафтын искусствэмкIэ илауреатэу ТIэшъу Светланэ. Тхылъ­еджапIэхэр хъарзы­нэщхэм, музейхэм, нэмыкI организаци­ехэм япхыгъэу тарихъ шIэжьыр къызэрау­хъумэрэм ар къытегущыIагъ. Хэтрэ лъэпкъи итарихъ лъапсэ уетIэмэ, гъэшIэгъон-хьалэмэтыбэр къызэрэ­чIэщырэр, адыгэхэм ащкIэ узыгъэгуп­шысэн хэбзэ-бзыпхъабэ зэряIэр, ежь ышъхьэкIэ Iоф зыдишIэгъэ проектэу «Онджэкъ», джы зыдэлэжьэрэ проектэу «Лъапсэ» зыфиIорэмкIэ (лъэпкъ лъапсэр тыдэ къыщежьэра ыкIи нэсыра?» зыIорэм джэуап ритэу) Iофэу ышIэрэм, ар къытегущыIагъ, нахьыжъхэм къаIо­тэжьхэрэм, агъэунэфыгъэу щыт лIакъохэм якъэхъукIэ, къэбар-лъапсэу апылъыр икъоу пшIэныр, бгъэунэфыныр зэри­щыкIагъэр кIигъэтхъыгъ. Ухэтми, лъапсэр къыздикIырэр пшIэным, зэхэп­фыным уфигъэчэфэу ар къэгущыIагъ.

Шъолъыр культурнэ кIэным иухъу­мэнкIэ краеведческэ Iофышхоу зэшIуа­хырэм къытегущыIагъ Мыекъуапэ и Гупчэ тхылъеджапIэ ипащэ игуадзэу, философие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Тыгъу Рэмэзан.

АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ испе­циалист шъхьаIэу Александр Данильчен­кэм краеведческэ IофшIэнышхом илъэныкъо шъхьаIэхэу тхылъеджапIэхэм ащызэшIуахыхэрэр, ахэм шъолъыр культурнэ кIэным икъызэтегъэнэнкIэ яшIуагъэу къакIорэр къыриIотыкIыгъ.

ЛъэныкъуабэкIэ гъэзагъэу Iоф зышIэ­гъэ конференцием къыкIэIотыкIыжьыгъэу щымытэу, IофшIэкIэшIоу аIэкIэлъыр кIигъэтхъэу къиIотыкIын зэфэшъхьафыбэ къыщашIыгъ. Ащ елъытыгъэу, шIэныгъабэ зыхэпхэу гъэпсыгъагъэ.

Конференцием хэлажьэхэрэм япса­лъэхэм ауж зэфэхьысыжьхэр ашIыгъэх, яIофшIэн агукIэ нахь фаблэ хъугъэхэу, ямурад зэшIуахыгъэу зэхэкIыжьыгъэх.

МАМЫРЫКЪО Нуриет.