«ШIушIэным цIыфхэм ящыIэныгъэ мафэ къэс чIыпIэ щыриIэным тыкIэхъопсы» - адыгэ кIэлэ ныбжьыкIэхэу Барцо Руслъанрэ КIэрмыт Анзоррэ агукIэ зыдаIыгъыр зэгорэм щыIэныгъэм къыщалъэгъужьыным щэгугъых. Ау ащ емыжэхэу ежьхэми ар къызэрагъэблэгъэщтым Iоф дашIэ. Адыгеим ишIушIэ фондэу «Тызэгъусэу» зыфиIорэр ахэм зэхащагъ ыкIи гъот макIэ зиIэ унагъохэмрэ чIыпIэ зэжъу ифэгъэ цIыфхэмрэ илъэсиплI хъугъэу IэпыIэгъу афэхъух. Ащ къызэрэфэкIуагъэхэр, непэрэ мафэм ехъулIэу къадэхъугъэр ыкIи ямурадхэр зэдгъашIэхэ тшIоигъоу Руслъанрэ Анзоррэ тиредакцие къедгъэблэгъагъэх ыкIи гущыIэгъу тафэхъугъ.

— Руслъан, непэ жъугъэлэжьэрэ шIушIэ фондэу «Тызэгъусэу» зыфи­Iорэм игъэпсын сыдэущтэу шъукъыфэ­кIуагъа? Сыда ар шъугу къэзыгъэ­кIыгъэр?

— ЫужкIэ фонд зэхэтщэщтми тшIагъэп шIушIэным тызыфежьэм. Зыгорэхэм IэпыIэгъу тафэхъунэу апэ тыгу къызы­кIыгъэр ковидым илъэхъан, 2020-рэ илъэсыр ары. Волонтер фэдэу ащ дэжьым тыублэгъагъ. ЗэрэшIэхэрэмкIэ ахъщэ тыугъоинышъ, унагъо горэхэм шхынкIэ тадэIэпыIэнэу тIуи Iофыр етхьы­жьэгъагъ. ЦIыкIу-цIыкIузэ тызэлъашIагъ, тиIэпыIэгъу фаеу зыкъытфэзгъазэрэмрэ шIу зышIэ зышIоигъоу къытэуалIэрэмрэ япчъагъэ хахъоу ыублагъ. Iофэу тшIэрэр цIыфхэм зэрящыкIагъэр къызыдгурэIом, 2021-рэ илъэсым фондыр дгъэпсыгъэ. Ащ тыдэлэжьэным пае IофшIэн шъхьаIэу тиIагъэхэри дгъэтIылъынхэ фае хъугъэ. Джаущтэу, куп цIыкIоу тыублэгъэгъэ Iофыр непэ шIушIэнымкIэ фонд шъыпкъэ хъугъэ.

— ЗэрэхъурэмкIэ, шъумышIэрэ Iофыр ешъухьыжьагъ. Апэрэ лъэбэкъухэмкIэ хэта шъуиIэпыIэгъугъэр, щысэтехыпIэ шъуфэхъугъэр?

— Ары, тэркIэ ар лъэныкъуакIэу хъу­гъэ. ФондыцIэ тиIэным пае тхьапэхэр дгъэпсынхэм ыпэкIэ нэмыкIхэм Iоф зэрашIэрэм зыщыдгъэгъозагъ. Апэу тызкIырыплъыгъэхэм ащыщых Къэрэщэе-Щэрджэс Республикэр, Ингушетиер, Да­гъыстан ащызэхащэгъэ фондхэр. IофшIэным нахь дэгъоу зыщыдгъэгъозэнэу Дагъыстан тызэкIом бэ нафэ къытфэ­хъугъэр.

— Зэ шъхьаем шъукъэщтагъэба? Непэ ебгъажьэмэ, неущ чIэудзыжьын Iофэу ар щытэп ныIа?

— Тыщынагъ адэ. Арэу щытми, едгъэжьагъ. Апэ тиIофшIэн Инэм щытыу­блэгъагъ, цIыкIу-цIыкIузэ, хэдгъахъозэ псэупIэми, районми ягъунапкъэхэр зэпыт­­чыгъэхэу джы республикэр зэрэп­саоу къызэлъэтэубыты. Мары Тыркуем, Шамм чIыгусысыныр къазыщэхъум, ахэм апае IэпыIэгъу тыугъоеу хъытыум къэбар къызитэгъэуцом (ахъщэм нэмыкIырэр зэкIэ тыугъоигъэ), ащ хэлажьэхэмэ ашIоигъоу Адыгеим икъоджабэхэр къытфэтхагъэх ыкIи тыугъоигъэр бэ. Шхын закъоу тонни 3,5-рэ. ТхьамыкIагъом зэрар зэрихыгъэхэм зэкIэри афядгъэщагъ.

— КъышъоуалIэхэрэм сыд фэдэ IэпыIэгъуа яжъугъэкIышъурэр?

— Фондым лъэныкъо гъэнэфагъэхэр иIэу мэлажьэ. Анахь шъхьаIэхэу тынаIэ зытедгъэтхэрэр социальнэ, медицинэ ыкIи экологие Iофыгъохэм япхыгъэ гумэкIыгъохэр ары. Тэ тизакъоу пстэуми тафырикъущтэп, арышъ, тиIофшIэнкIэ волонтерхэри тиIэпыIэгъушхох. Бзылъ­фыгъэ ыкIи хъулъфыгъэ купэу гощыгъэхэу яшIогъэшхо къытагъэкIы. Республикэм ирайон зэфэшъхьафхэм ахэр ащызэб­гырыдзыгъэх. Къуаджэу Адэмый, Кощ­хьабл, Адыгэкъал, Мыекъуап – пстэури къэпчъыгъуай. Къэбар горэ тищыкIагъэмэ е алъыдгъэIэсын фаемэ, тызфытеон цIыф чылэ пэпчъ щытиI. ЕтIанэ къыхэз­гъэщы сшIоигъу, непэ Iоф тшIэнэу ама­лышхо къытэзытырэмэ ащыщ Урысые хъытыу приложениеу «Туба» зыфаIорэр. ШIушIэ ахъщэ угъоигъэнымкIэ къэра­лыгъом щыпэрытхэм ар ащыщ. Фондэу лажьэхэрэр къыщыгъэлъэгъуагъэх. Ащыщ горэм IэпыIэгъу зищыкIагъэм пае къэбар къызыригъэуцокIэ, псапэ зышIэ зышIо­игъохэм къызфагъэфедэ. Ащ ухэфэныр къин дэд, хахьэ зышIоигъохэм ячэзыу кIыхьэ. Фондым илъэситIум къыщымыкIэу Iоф ышIэгъэхэн фае, зэфэхьысыжьхэр игъом ыкIи тэрэзэу пшIынхэ фае. Джа пстэумэ зэкIэми тапхырыкIи, прило­жением тыхагъэхьагъ. РеспубликэмкIэ ащ къыщыгъэлъэгъуагъэр тэры ныIэп. Джы тищыкIэгъэ угъоигъохэр ащ къызэ­ридгъэхьэшъурэм ишIуагъэкIэ, гупыкI зиIэхэм къатыгъэ ахъщэм ихьатыркIэ шъэожъые сымэджитIу, зыр Козэт, адрэр Мыекъуапэ щыщых, яIэзэнхэу дгъэ­кIуагъэх. Я 3-м пае джыри угъоинхэр макIох. Тэгугъэ ари шIэхэу зэфэт­шIыжьынышъ, игъом тыдеIэшъунэу.

— Къина цIыфхэр шIушIэным къы­фэпщэнхэр, ащ имэхьанэ агурыб­гъэIоныр?

— Къины. КъагурыIорэп бэмэ сомэ зырызэу зыгорэм пае агъэхьырэми кIуачIэ зэриIэр. Ащ цIыфхэр ебгъэсэнхэ фае. Iэнэ хъурае зэхэтщэгъагъ адыгэ шIыхьафхэм афэгъэхьыгъэу. Тэ къэтэшIэжьы а лъэхъанхэр, такъыхиу­бытагъ. Ари шIушIэ IэпыIэгъуба?! КъуаджэмкIэ узэхахьэшъ, унагъом Iэпы­Iэгъу уфэхъу: унэ ошIы, бгъагъэ теолъхьэ. Ау непэ цIыфхэр зэпэзырыз хъугъэх. Джы шIыхьафым укIон ищыкIагъэп, уиамал къыхьырэ сомэ заулэмкIэ псапэ пшIэщт. ЕтIани гъэшIэгъоныр, тхьа­мыкIагъо горэ хъумэ ары тыкъызы­зэрэгъотырэр. Сыда, ренэу зыч-зыпчэгъоу узэхэтмэ хъущтба?!

— Анзор, Iофэу шъушIэрэм шъурыкIэгъожьэу хъугъэба? «Сыда мыщ тызкIыхэхьагъэр, тыфэежьэп» зэшъуIожьырэба?

— Ащ фэдэ зэпIожьыщтмэ, ыуж уимыхьахэмэ нахьышIу. Угу къабзэу къыббгъодэкIын фае ар. ЕтIанэ къыхэз­гъэхъонэу сызыфаер, фондыр зызэхэт­щагъэр бэшIагъэп, тыныбжьыкI, шIэныгъэ икъуи тIэкIэлъыгъэп. Арышъ, тэри ащ тыдеджэжьы, тхылъхэр тэгъэфедэх, форум зэфэшъхьафхэм тахэлажьэ. Ащ фэдэ зэхахьэхэм яшIогъэшхо къытэкIы. Къэрэщэе-Щэрджэс Республикэм тыщы­Iагъ, ащ ыпэкIэ Дагъыстан. ШIэныгъэу къахэтхырэр бэдэд. Ащ яIофшIакIэу тлъэгъурэр тэ тиреспубликэ щытэгъэфедэ. Джыри мары къытэджагъэх, фондэу «Зэкят» зэхищэрэ зэIукIэгъум тырагъэб­лэгъагъ. Ащи тыкIомэ ишIуагъэ къызэрэ­тэкIыщтым тицыхьэ телъ.

— (Руслъан). Тэ тызфаер, пшъэрылъ шъхьаIэу зыфэдгъэуцужьырэр шIушIэным щыIэныгъэм мафэ къэс чIыпIэ щыриIэу шIыгъэныр ары. Зы нэбгырэм игумэкIыгъо нэмыкI цIыфым еплъыкIэу фыриIэр зэблэхъугъэныр, ащ блэмыкIэу сомэ 50-ми, 100-ми фызэшIокIырэмкIэ IэпыIэгъу фэхъуныр ары. Ар тикультурэ щыщ хъун фае. Тыщэгугъы ащ тыкъы­фэкIонэу. Къыхэзгъэхъон, Адыгэ шIушIэ фондэу «Тызэгъусэу» зыфиIорэр джы респуб­ликэм икъэлэ шъхьаIэ къыщыжъугъотын шъулъэкIыщт. Тхьамафэ къэс бэрэскэжъые мафэм Барцо Руслъанрэ КIэрмыт Анзоррэ Мыекъуапэ къэкIох. Профсоюзхэм яунэ ялэжьапIэ чIэт. Ащ нэмыкIэу, Руслъанрэ Анзоррэ зэдэгу­щыIэгъум къызетэгъэблагъэм зигугъу къашIыгъэ я 3-рэ шъэожъыеу ахъщэ зыфаугъоищтыгъэм ищыкIагъэр рагъэ­къугъ, рахьылIэн алъэкIыщт, гупыкI зиIэ нэбгырэ 349-мэ сомэ мини 135-рэ ащ фаугъоигъ. Джы Адыгеим щыщ Ярослав цIыкIоу илъэситIу зыныбжьым зэрифэ­шъуашэу еIэзэнхэ алъэкIыщт.

АНЦОКЪО Ирин.