Мэкъумэщ хъызмэтым хэхъоныгъэхэр егъэшIы­гъэнхэм ыкIи мы лъэныкъом ибэдзэршIыпIэ игъэ­IорышIэн афытегъэпсыхьэгъэ программэм къыдыхэлъытагъэу къэралыгъо IэпыIэгъу зэфэшъхьа­фыбэ щыIэ хъугъэ.

Ахэм ащыщ «Агростартап» зыфи­Iорэр. ЧIыгулэжьыным, былым е щагу бзыу хъуным, нэмыкI лъэныкъохэм афэгъэзагъэм егъэжьапIэ ашIынэу грантхэр ятыгъэнхэр ащ къыдыхэлъытагъ. АР-м мэкъумэщ хъызмэтымкIэ и Министерствэ къызэрэщаIуагъэмкIэ, илъэс къэс мы программэм хэлажьэхэрэм япчъагъэ хэхъо. Ащ ишIуагъэкIэ 2022 — 2023-рэ илъэсхэм унэе хъызмэтшIэпIэ 85-рэ кIэу Адыгеим щагъэпсыгъ.

ГъэрекIо мы программэм къыдыхэлъытагъэу сомэ миллион 73-рэ федеральнэ бюджетым къыхэхыгъэу Адыгеим щатыгъ. Джы тызыхэт 2023-м ащ пае республикэм къыфэкIонэу федеральнэ бюджетым щагъэнэфагъэр сомэ миллион 94,4-рэ мэхъу. Ар процент 29,3-кIэ гъэрекIорэм нахьыб.

Мы илъэсым нэбгырэ 42-рэ мы программэм къыхиубытагъэу грантхэр зыфэкIуагъэхэр. ГъэрекIуи, мыгъи хэлэжьагъэхэм янахьыбэр цумпэ лъэпкъхэм е коц, хьэ зыфэпIощтхэм якъэгъэ­кIын зыпылъхэр. Грант къэзыхьыгъэхэм ащыщэу нэбгырэ 15-мэ цумпэ къэгъэ­кIыныр къыхахыгъ, 16-р лэжьыгъэхэм апылъых, фермери 4-мэ хэтэрыкIхэр къагъэкIы, 7-р былымхъуным фэгъэзагъ. «Агростартапыр» ыгъэфеди бизнесыр езгъэжьагъэхэм ащыщ Мыекъопэ районым щыпсэурэ Валентина Коваленкэр. Ащ къызэрэтиIуагъэмкIэ, цумпэ лъэп­къэу земляникэр къыгъэкIын гухэлъ иIэу м­ыгъэ зэнэкъокъум хэлэжьагъ, сомэ миллиони 2,7-рэ къыратыгъ. АщкIэ фэбапIэхэр зэришIыщт материалхэр, «капельнэкIэ» заджэхэрэ шIыкIэм тетэу псы зэрэкIигъэхъощт системэр, цумпэ гъэтIысыжьхэр къыщэфыгъэх.

— Бизнесыр мылъку къэкIуапIэу къы­хэзыхыгъэхэмкIэ «Агростартапыр» IэпыIэ­гъушху, — еIо Валентинэ. — Ар хэмытыгъэмэ сэ сиунэе ахъщэу сIэкIэлъыр икъущтыгъэп. ЧIыгу гектар мин бэджэндэу сштагъэу сэлэжьы. Грантэу къысатыгъэмкIэ фэбэпIэ 80 сшIыгъэ, сищыкIагъэм фэдиз гъэтIысыжьэу къэсщэфыгъ, псы зэракIэзгъэхъощтыр згъэ­псыгъ. Программэм узэрэхэлэжьэщтым зыпари къин хэ­лъэп. Сыда пIомэ, АР-м мэкъу- мэщымкIэ и Министерствэ испециалистхэр лъэшэу къыбдеIэх, пшIэн фаер зэхэугуфыкIыгъэу къыуаIо, зэпхыныгъэ къыбдыряIэу упчIэу уиIэм джэуап къыратыжьы, лъэшэу сафэраз, «тхьашъуе­гъэпсэу» ясIомэ сшIоигъу.

Валентинэ апшъэрэ псэолъэшI сэнэ­хьат зэригъэгъотыгъ, ау ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу янэрэ ятэрэ зы­пылъхэ цумпэ къэгъэкIыныр нахь къызэрэпэблагъэр уахътэм къыгъэлъэгъуагъ.

Аужырэ илъэситфым ахэм адэлажьэщтыгъ, джы ежь шъхьафэу мылъку къэкIуапIэ иIэщт.

АР-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, блэкIыгъэ 2022-рэ илъэсым федеральнэ ыкIи шъо­лъыр бюджетхэм къахэхыгъэу сомэ миллион 701-м ехъу мы отраслэм щыла­жьэхэрэм къэралыгъо IэпыIэгъоу аратыгъ.

Ащ нэмыкIэу АР-м социальнэ ыкIи экономикэ хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэмкIэ унэе программэм къыдыхэлъытагъэу мэкъумэщ техникэ е оборудование къэзыщэфыгъэхэм субсидиехэр ятыжьыгъэнхэм сомэ миллиони 120-рэ республикэм щыпэIуагъэхьагъ. Ащ щыщэу сомэ миллиони 118-р федеральнэ бюджетым къыхэхыгъ. Мы ахъщэ IэпыIэгъури хэгъэхъуагъэу сомэ миллион 359,6-рэ зыосэ техникэ е нэмыкI псэолъи 177-рэ мэкъумэщ хъызмэтым пылъхэм къащэфыгъ.

УФ-м и Правительствэ мэкъумэщ хъызмэтым хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэн­хэм пэIуигъэхьэрэ мылъкум илъэс къэс хегъахъо. УФ-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ къызэритыгъэмкIэ, 2023-рэ илъэс бюджетым апэ сомэ миллиард 445,8-рэ щагъэнэфэгъагъ, ау ащ къыщымыуцухэу хагъахъозэ, сомэ миллиард 472,5-м нагъэсыгъ.

ФэгъэкIотэнхэр зиIэ кредитхэм апае сомэ миллиард 19 агъэнэфэгъагъ. Ар мэкъумэщышIэхэм охътэ кIэкIым зэрэзэбгырахыгъэм фэшI жъоныгъокIэ мазэм етIани хагъэхъуагъ. Министерствэм къызэрэщаIуагъэмкIэ, къэкIыхэрэм апылъхэр ары мы чIыфэхэр нахьыбэу зыгъэфедэхэрэр.

ХэтэрыкIхэм якъэгъэкIын зегъэушъом­бгъугъэным фытегъэпсыхьэгъэ программэм къыдыхэлъытагъэу ахэм апылъ хъызмэтшIэпIэ цIыкIухэм ыкIи ежь-ежьырэу IофшIэн къызфэзгъотыжьыгъэхэм аратынэу сомэ миллиарди 5 мы илъэсымкIэ УФ-м и Правительствэ ыгъэнэфагъ. Ар блэкIыгъэ 2022-м атыгъагъэм фэдитIукIэ нахьыб.

ХЪУТ Нэфсэт. Сурэтыр: В. Коваленкэм ихъарзынэщ.