Top.Mail.Ru

Лъэпкъ пшъэрылъыр — литературэм иамалкIэ

Image description

Сабыйхэм апае тхэхэрэм ялитературнэ зэнэкъокъоу Жэнэ Къырымызэ ыцIэкIэ зэхащагъэр ыкIэм фэкIуагъ. Ар республикэмкIэ IофыгъуакI, ятIонэрэу зэхащагъ.

Гъэ къэс зэнэкъокъум ышъхьэ зэб­лахъу. Мыгъэрэм фаусыгъэр — «Сые­джакIу». IофшIагъэу къырахьылIагъэхэр зыныбжь илъэси 7-м къыщегъэжьагъэу 10-м нэсырэ кIэлэцIыкIухэу еджакIэ зышIэхэрэм апае тхыгъэхэр ары.

«Мэкъуогъум и 1-м къыщегъэжьагъэу шышъхьэIум и 31-м нэс мыщ хэлэжьэнэу фаехэм зыкъагъэлъэгъуагъ. ПстэумкIи нэбгырэ 51-мэ яIофшIэгъи 125-рэ зэнэ­къокъум къагъэхьыгъ. Географиер ины — Урысыем ишъолъыр18: Адыгеир, Къэбэртэе-Бэлъкъар ыкIи Къэрэщэе-Щэр­джэс республикэхэр, Краснодар краир, Красноярскэ ыкIи Ставрополь хэкухэр, Калининградскэ, Курганскэ, Самарскэ шъолъырхэр, къалэу Севастополь, къэралыгъохэу Тыркуер, Грузиер, нэмыкIхэри. БлэкIыгъэ илъэсым егъэпшагъэмэ, мыгъэрэм хэлэжьагъэр нахь макI, ау адыгэхэкIэу зыкъэзгъэлъэгъуагъэр на­хьыб», — къэбарымкIэ къыддэгощагъ литературнэ зэнэкъокъум изэхэщакIохэм ащыщэу, осэшI купым хэтэу Хъуажъ Нуриет.

Iофтхьабзэм изэфэхьысыжьхэр шъхьэ­ихыгъэ къызщашIыгъэ мэфэкI пчыхьэзэха­хьэр АКъУ-м тыгъоспчыхьэ щыкIуагъ. ЛъэныкъуищымкIэ зэнэкъокъур кIуагъэ. Апэрэр — усэ ыкIи прозэ шъуашэм илъхэу илъэси 7-м щегъэжьагъэу 10-м нэс зыныбжь кIэлэцIыкIумэ афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр адыгабзэкIэ, къэбэртэябзэкIэ, урысыбзэкIэ тхыгъэнхэр. ПстэумкIэ нэбгырэ 25-мэ бзищымкIэ яIофшIагъэхэр мыщ къагъэ­хьыгъэх, ау хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр зыми ратыгъэп. Зитхыгъэхэр анахь дэгъоу алъытагъэхэм шIухьафтынхэмрэ дипломхэмрэ афагъэшъошагъэх. Къэ­бэртэе-Бэлъкъар Республикэм щыщ Тхьагъэпсэу Фатимэ урысыбзэкIэ пшысэ 12-рэ пьеситIурэ къытхыгъ. Жанэ лIа­къом ишIухьафтын ащ фагъэнэфагъ. Джащ фэдэу араб кIалэу АКъУ-м щеджэрэ Абэоу Хуссин Мухаммед урысыбзэкIэ къытхыгъэ пшысэхэмкIэ зэнэкъокъум и Диплом къылэжьыгъ.

«Усэ ыкIи прозэ шъуашэм илъэу тхагъэхэмкIэ тызэмыжэгъахэу Iофыр къы­чIэкIыгъ. IофшIэгъабэ дэгъоу къагъэхьазырыгъ, ау ащыщхэр икъоу лъыкIагъэхьагъэхэп е зэнэкъокъум ишапхъэхэм адиштэхэрэп. Адыгеим имызакъоу, IэкIыб къэралыгъохэми къарытхыкIыгъэх. Грузием къикIэу ЛъыпцIэкъо Ларисэ хэлэжьагъ, Тыркуем щыщэу Хьикмет Бекалды къэбэртэябзэкIэ къэтхагъ», — къыхигъэщыгъ Хъуажъ Нуриет.

Ыпэрэм фэмыдэу «ЗэдзэкIыныр» нахь гъэбэжъулъэу къычIэкIыгъ. Мы лъэныкъомкIэ апэрэ чIыпIэр журналистхэу, АР-м илъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иIофышIэхэу ЛIышэ Саниетрэ Дэрбэ Тимуррэ зэдагощыгъ. Саниет Евгений Шварц ипшысэу «ЗэшитIу» зыфиIорэр адыгабзэм рилъхьагъ.

«Зэнэкъокъум апэрэу сыхэлэжьагъ. ЗэбдзэкIын плъэкIыщтхэу ащ къыдыхэлъытагъэхэм сызяплъым, Евгений Шварц ием сыкъыщыуцугъ. Зэрэтхыгъэр сыгу рихьыгъ, етIани, пшысэхэр къыспэбла­гъэх. Илъэс 35-м къыкIоцI зэдзэкIакIоу гъэзетым сыщэлажьэба, уиамалрэ тхыгъэмрэ зэпэощэчба?! Сыгу рихьэу, сшIогъэшIэгъонэу Iоф дэсшIагъ», — къыд­дэгощагъ зэдзэкIынымкIэ апэрэ чIыпIэр зэнэкъокъум къыщыдэзыхыгъэ ЛIышэ Саниет.

Дэрбэ Тимур А. Пушкиным иIофшIагъэу «Руслан и Людмила» зыфиIорэр адыгабзэкIэ зэридзэкIыгъ.

«Пушкиным фэдэ тхэкIошхом ипроизведение зэбдзэкIыныр пшъэдэкIыжьышхоу зэрэщытыр къызгурыIозэ сыфежьагъ. Сэ зэсыдзэкIыгъэр пычыгъу, апэрэ орэдыр ары. Уахътэу къагъэнэфагъэмкIэ ащ нахьыбэ зэбдзэкIышъунэу щытыгъэп. Джы къэнагъэм сыдэлажьэ. КъиныIоми, шъып­къэр пIощтмэ, сэ ащ гухахъо хэзгъотагъ, сигъатхъэу Iоф дэсшIагъ», — зэдзэкIыным зэрэдэлэжьэгъэ шIыкIэр къытфиIотагъ зэдзэкIынымкIэ апэрэ чIыпIэр зэнэ­къокъум къыщыдэзыхыгъэ Дэрбэ Тимур.

Мы лъэныкъомкIэ, зэдзэкIынымкIэ, я 2-рэ чIыпIэр журналистэу, ари АР-м илъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иIофышIэу Анцокъо Иринэрэ Къэбэртэе-Бэлъ­къар Республикэм щыщэу Анфиса Фировамрэ афагъэшъошагъ. Ахэм Р.Киплинг ипроизведениеу «Маугли» зыфи­Iорэр адыгабзэкIэ ыкIи къэбэртэябзэкIэ зэрадзэкIыгъ. Я 3-рэ чIыпIэр филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу МатIыжъ Аминэт къы­лэжьыгъ. Кощбэе Пщымафэ иIофшIагъэу «Ныбджэгъу шъыпкъэр» ащ урысыбзэм рилъхьагъ.

Я 3-рэ лъэныкъор — «Сурэтхэр». МыщкIэ искусствэхэмкIэ колледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм иеджа­кIоу Лейла Мусаевар апэрэ хъугъэ. Евгений Шварц ипшысэ епхыгъэ сурэт ащ ышIыгъ. Тыркуем щыщ Къудаикъо Софият ытхыгъэ пшысэу «Маленький ПыхъцIыкIу» зыфиIорэм зэнэкъокъум чIыпIэ щимыубытыгъэми, ащ фишIыжьыгъэ сурэтхэм я 2-рэ чIыпIэр ахьыгъ.

АКъУ-м щеджэрэ Анфиса Несветайло я 3-рэ хъугъэ. ХагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр зэратыгъэхэм афэшъхьафэу зиIофшIагъэ­хэр къыхагъэщыгъэ нэбгырихмэ джащ фэдэу шIухьафтынхэр аратыгъэх.

Зэнэкъокъур зэрэкIуагъэм зэхэщакIо­хэр рыразэх. КъэIогъэн фае, мыщ фэдэ литературнэ Iофтхьабзэ регъэкIокIыгъэныр зигукъэкIыр театральнэ продюсерэу, зэнэкъокъум иосэшI куп итхьаматэу КIуращынэ Лейл ары. Адыга­бзэкIэ, къэ­бэртэябзэкIэ, урысыбзэкIэ кIэлэцIыкIумэ апае тхэхэрэр, сурэтхэр зышIыхэрэр къыхэгъэщыгъэнхэр, литера­турэм иамалкIэ лъэпкъыбзэм, хабзэм, культурэм, творчествэм сабыйхэр къа­фэщэгъэнхэр ащ ипшъэрылъ. Ащ игъэцэкIэн тапэкIи лъагъэкIотэщт, арышъ, хэлажьэ зышIоигъохэу, ау мыгъэ игъо имыфагъэхэм къэкIорэ илъэсым ащ фэдэ амал яIэщт.

Бжыхьэкъо Бэл. Сурэтхэр: А. Лаутеншлегер.