ШэкIогъум и 7-м имэфэкI мафэ хигъэунэфыкIыгъ Адыгеим иапэрэ Президентэу Джарымэ Аслъан.

Зэрэапэрэ Президентыгъэм имызакъоу, Адыгеир Краснодар краим къызэрэхэкIыжьыгъэм, республикэ статус, ежь и Конституцие, игимн, ибыракъ, игерб иIэхэ зэрэхъугъэм зиIахьышхо хэзылъхьэгъэ пащэу тишъолъыр итарихъ ар къыхэнагъ. А зыр ары апшъэрэ партийнэ, къэралыгъо IэнэтIищми аIутыгъэр.

1989-рэ илъэсым ищылэ мазэ КПСС-м и Адыгэ хэку Комитет иапэрэ секретарэу агъэнэфэ­гъагъ, етIанэ народнэ депутатхэм я Совет и Тхьамэтагъэ, 1992-рэ илъэсыр ары Адыгэ Республикэм и Президентэу зыхадзыгъэр. Джаущтэу ар Апэ­рэ Президент хъугъэ. А IэнатIэм ар пIэлъитIурэ Iутыгъ.

— Джарымэ Аслъан Алый ыкъом Iоф зыщишIэгъэ илъэсхэм Адыгэ Республикэм, хэгъэгум зэрэщытэу, социальнэ ыкIи эко­номикэ хэхъоныгъэхэр ягъэшIыгъэнхэм фытегъэпсыхьагъэу бэ кIэщакIо зыфэхъугъэр, ахэм япхырыщыни ар лъэшэу ыуж итыгъ. Ащ иакъылышIуагъэ, Адыгеим изыкъегъэIэтын, общественнэ-политическэ зыпкъитыныгъэ иIэным, Темыр Кавказым цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэу щыпсэухэрэм азыфагу мамырныгъэрэ зэгурыIоныгъэрэ илъынхэм кIуачIэу хилъхьагъэм осэ ин афэтшIыныр атефэ, — къыщыкIигъэтхъыгъ АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат мэфэкI мафэм пае Джарымэ Аслъан зыщыфэгушIогъэ псалъэм.

Джарымэ Аслъан Адыгэ авто­ном хэкум пэщэныгъэ дызэри­хьанэу зытырагъахьэм, зэхъо­кIыныгъэу щыIэныгъэм къыхэ­хъухьэхэрэм къэралыгъор зэхэзыным ращалIэщтыгъ. Зыпкъитыныгъэр, рэхьатныгъэр зэщыкъонхэу ежьэгъагъ, цIыфхэр, щыIакIэр гъэIорышIэгъуае хъугъагъэх. ЕтIани а уахътэм адыгэ лъэпкъэу къэралыгъуагъэ зиIэнэу лIэшIэгъу пчъагъэм кIэхъопсыгъэр краим къыхэкIы­жьыным цIыф пэрытхэр фэбанэщтыгъэх. Ащ тефагъ Джарымэ Аслъан итетыгъо. Нэужым нафэ къызэрэхъугъэмкIэ, а уахътэм ищыкIэгъэ цIыфэу ар къычIэ­кIыгъ, хэку цIыкIум ежьыри икоманди кIэгъэкъонышхо фэ­хъугъэх.

Краснодар краим ытэмэ ­чIэгъ Адыгеир къызэрэчIэкIыжьырэр зыгу римыхьыныбэ щыIагъ. Лъэпкъ зэфэшъхьафыбэ зыщы­псэоу, адыгэхэр нахь зыщыма­кIэм ахэм ацIэ зыхьырэ респуб­ликэ щыбгъэпсыныр, илъэсипшI пчъагъэрэ зыхэтыгъэ субъектым къыхэпщыжьыныр псынкIэгъуагъэп. Ащ гушхуагъэрэ лIыгъэ­шхорэ ищыкIэгъагъ. Джарымэ Аслъан нэмыкIыгъэмэ, мэхагъэ къызхигъэфэн, «къикIын щыIэп» ыIонышъ, къызэкIэкIожьынкIи хъуни. Ежь Адыгеир Iуи-шIи хэмылъэу рэхьатэу Краснодар краим къыхищыжьын ылъэкIыгъ.

Джарымэ Аслъан цIыфхэр цыхьэ фашIи зыуж иуцогъэхэ пащ. Рэхьатныгъэр, лъэпкъ зэ­фэшъхьафыбэу тишъолъыр щы­псэухэрэм азыфагу зэгурыIоны­гъэ илъыныр ежьыркIэ ап­шъэу щытыгъ ыкIи къыдэхъугъ. Ежь ышъхьэкIэ цыхьэ къы­зэ­рэфа­шIырэм республикэ ныбжьыкIэм хэхъоныгъэхэр ышIы­хэзэ ыпэкIэ лъыкIотэнэу амалышIухэр къызэритыхэрэр къэралыгъо пащэхэми, цIыфэу Адыгеим исхэми ашIошъ ыгъэ­хъугъ.

Ащ итетыгъом зэшIохыгъэ хъугъэ пстэумэ ягугъу къэпшIын плъэкIыщтэп. Къыхэдгъэщымэ тшIоигъор тилъэпкъэгъухэу Iэ­кIыбым щыпсэухэрэр ячIыгужъ къэщэжьыгъэнхэм иIахьышхо зэрэхэлъыр ары.

1996-рэ илъэсым Адыгеим и ЛIыкIо и Унэ Москва дэт зэ­рэхъугъэми Джарымэ Аслъан ыцIэ епхыгъ. Ар къызэIуахы зэ­хъум Урысыем икъэралыгъо IофышIэшхохэр къызщызэIукIэгъэ мэфэкIым ти Президент къызэрэщыгущыIэгъагъэр, ащ уасэу, шъхьэкIафэу къыфашIыгъэр рыгушхохэу игъусагъэхэм къаIотэжьы.

Джарымэ Аслъан Кощхьэблэ районым ит къуаджэу Еджэркъуае къыщыхъугъ. Ащ гурыт еджапIэр къызщеухым ыуж кол­хозым IофшIэныр щыригъэ­жьэгъагъ. ЕтIанэ Кубанскэ мэ­къумэщ институтым щеджагъ, ащ иаспирантури ишIэныгъэ щыхигъэхъуагъ, экономикэ шIэныгъэхэмкIэ доктор. Советскэ ыкIи партийнэ къулыкъухэм — КПСС-м и Адыгэ хэку ко­митет, КПСС-м и Краснодар крайком Iоф ащишIагъ, 1993-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2002-м нэс Адыгэ Республикэм и Президентыгъ. Ащ ыуж дипломатическэ IофшIэныр Болгарием щигъэцэкIагъ — къалэу Варнэ Генеральнэ консулэу Iоф щишIагъ.

Джарымэ Аслъан Алый ­ыкъом имэфэкI мафэ пае тэри тыгу къыддеIэу тыфэгушIо. Псауныгъэ пытэ иIэу джыри бэрэ иунагъо, игупсэхэм ашъхьагъ итынэу тыфэлъаIо!

ХЪУТ Нэфсэт.