Лъэпкъхэр зэфэзыщэрэ Iофтхьабзэх
Лъэпкъхэм языкIыныгъэ и Мафэ ехъулIэу, шэкIогъум и 3-м къыщегъэжьагъэу и 8-м нэс, онлайн ыкIи офлайн шIыкIэхэм атетэу «Этнографическэ Iорытхышху» зыфиIорэ Iофтхьабзэр Урысые Федерацием ишъолъырхэм ащыкIуагъ. «Лъэпкъхэр бэ — хэгъэгур зы» — джащ фэдэ цIэр иIэу я 8-рэу ар зэхащэ.
Хабзэ зэрэхъугъэу, Адыгеим щыпсэухэрэр мы Iофтхьабзэм чанэу хэлэжьагъэх. Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым итхылъеджапIэ шъолъыр площадкэу агъэнэфагъ. Хэбзэ къулыкъушIэхэм, общественнэ организациехэм ялIыкIохэм, ныбжьыкIэхэм Iорытхыыр атхынэу къекIолIагъэх. ЭтнографиемкIэ яшIэныгъэхэр ауплъэкIугъэх ыкIи ахагъэхъуагъ.
Илъэси 8-м къыкIоцI «Этнографическэ Iорытхышхом» дунэе мэхьанэ иIэ хъугъэ. Апэрэ илъэсым нэбгырэ мин 90-рэ хэлэжьэгъагъэмэ, илъэс къэс пчъагъэм хэхъо. Урысыем ишъолъырхэм зэкIэми ыкIи дунаим ихэгъэгу пчъагъэмэ ялIыкIохэм Iорытхыр атхыгъ.
Iофтхьабзэм хэлажьэхэрэм ялъэпкъ уасэ зэрэфашIырэр, ягъунэгъухэм шъхьэкIэфэныгъэ зэрафыряIэр къагъэлъэгъуагъ.
Iорытхыр сыхьатыр 11-м рагъэжьагъ. Такъикъ 45-м къыкIоцI упчIэ 30-мэ яджэуапхэр аратыжьыгъ. Апэрэ упчIэхэр Iофыгъо пстэуми алъыIэсыщтыгъэх, 10-р шъолъырэу зыщатхырэм нахь фэгъэхьыгъагъэх. Тест шIыкIэм тетэу ар кIуагъэ.
Тарихъыр, культурэр, лъэпкъ зэфэшъхьафхэм яшэн-хабзэхэр цIыфхэм ягъэшIэгъэныр ары пшъэрылъ шъхьаIэу зэхэщакIохэм зыфагъэуцужьырэр. Урысые Федерацием щыпсэухэрэм зэгурыIоныгъэ, зыкIыныгъэ азыфагу илъыным, этнографическэ шIэныгъэу яIэм хагъэхъоным Iофтхьабзэр афэIорышIэ.
Къэралыгъом щыпсэурэ лъэпкъхэм яшэн-хабзэхэр зэрашIэрэр аушэтынэу, яшIэныгъэхэм ахагъэхъонэу къызэрекIолIагъэхэр, упчIэхэр гъэшIэгъонхэу, географием, тарихъым, культурэм афэгъэхьыгъэу зэрэщытхэр гущыIэгъу тызфэхъугъэхэм къытаIуагъ, тапэкIи ащ зэрэхэлэжьэщтхэр къыхагъэщыгъ.
Шъолъыр площадкэхэм зишIэныгъэ ащызыуплъэкIун зымылъэкIыгъэхэм этнографическэ Iорытхышхом исайт ит тестхэмкIэ шэкIогъум и 3-м къыщегъэжьагъэу и 8-м нэс зыщаушэтыгъ.
* * * Мы мэфэ дэдэм Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым лъэпкъ зэфэшъхьафхэм зэгурыIоныгъэ азыфагу илъыным фэгъэхьыгъэ Урысые ныбжьыкIэ форумэу «В согласии и единстве — наша сила» зыфиIорэр щыкIуагъ. Москва, Санкт–Петербург, Краснодар, Ростов-на-Дону, Грознэм, Ставрополь, Уфа, Казань къарыкIыгъэхэр ащ хэлэжьагъэх.
Iофтхьабзэр къызэIуихызэ апшъэрэ еджапIэм и Президентэу ТхьакIущынэ Аслъан къыхигъэщыгъ мы форумым мэхьанэ ин зэриIэр. Нэужым къэгущыIагъэх хьакIэхэр: лъэпкъ зэгурыIоныгъэмкIэ ныбжьыкIэхэм я Урысые союз ипащэу, экономикэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Кантемир Хуртаевыр, философие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, КубКъУ-м политологиемкIэ икафедрэ идоцентэу Галина Рогочая, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, Къыблэ федеральнэ университетым Кавказым фэгъэхьыгъэ ушэтынхэмкIэ и Гупчэ ипащэу Николай Трапш, политическэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, доцентэу Наталья Бурлиновар.
— Мы илъэсым форумым къекIолIагъэхэм япчъагъэ зэхапшIэу хэхъуагъ, пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэуи къыхэлэжьагъэх. Iоф зэрэтшIэрэ лъэныкъохэми ахэхъуагъ, тематическэ площадки 7 къызэIутхыгъ. Опытэу аIэкIэлъымкIэ зэдэгощагъэх, яшIошIхэр къыраIотыкIыгъэх, — къыIуагъ мы апшъэрэ еджапIэм лъэпкъ дипломатиемкIэ ыкIи лъэпкъ культурэхэм язэпхыныгъэкIэ Гупчэм ипащэу Саид Мусхаджиевым.
Мэфищым форумым хэлажьэхэрэм тематическэ площадкэхэр къакIухьагъ. Ащ нэмыкIэу пленарнэ зэхэсыгъохэр, Iэнэ хъураехэр афызэхащагъэх.
Илъэс къэс Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым мы форумыр щызэхащэ. АщкIэ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ IэпыIэгъу къафэхъу. Iофтхьабзэр ныбжьыкIэхэм лъэпкъ зэгурыIоныгъэ азыфагу илъыным, патриотическэ ыкIи гушъхьэбаиныгъэ яIэным афэIорышIэ.
ДЕЛЭКЪО Анет. Сурэтхэр: МКъТУ.