Лъэпкъхэм языкIыныгъэ и Мафэ ехъулIэу, шэкIогъум и 3-м къыщегъэ­жьагъэу и 8-м нэс, онлайн ыкIи офлайн шIыкIэхэм атетэу «Этнографическэ Iорыт­хышху» зыфиIорэ Iоф­тхьабзэр Урысые Федерацием ишъолъырхэм ащыкIуагъ. «Лъэпкъхэр бэ — хэгъэгур зы» — джащ фэдэ цIэр иIэу я 8-рэу ар зэхащэ.

Хабзэ зэрэхъугъэу, Адыгеим щыпсэухэрэр мы Iофтхьабзэм чанэу хэлэжьагъэх. Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым итхылъеджапIэ шъолъыр площадкэу агъэнэ­фагъ. Хэбзэ къулыкъушIэхэм, общест­веннэ организациехэм ялIыкIо­хэм, ныбжьыкIэхэм Iорытхыыр атхынэу къекIолIагъэх. ЭтнографиемкIэ яшIэныгъэхэр ауплъэ­кIугъэх ыкIи ахагъэхъуагъ.

Илъэси 8-м къыкIоцI «Этнографическэ Iорытхышхом» дунэе мэхьанэ иIэ хъугъэ. Апэрэ илъэсым нэбгырэ мин 90-рэ хэлэжьэгъагъэмэ, илъэс къэс пчъагъэм хэхъо. Урысыем ишъо­лъырхэм зэкIэми ыкIи дунаим ихэгъэгу пчъагъэмэ ялIыкIохэм Iорытхыр атхыгъ.

Iофтхьабзэм хэлажьэхэрэм ялъэпкъ уасэ зэрэфашIырэр, ягъунэгъухэм шъхьэкIэфэныгъэ зэрафыряIэр къагъэлъэ­гъуагъ.

Iорытхыр сыхьатыр 11-м ра­гъэжьагъ. Такъикъ 45-м къы­кIоцI упчIэ 30-мэ яджэуапхэр аратыжьыгъ. Апэрэ упчIэхэр Iофыгъо пстэуми алъыIэсыщтыгъэх, 10-р шъолъырэу зыщатхы­рэм нахь фэгъэхьыгъагъэх. Тест шIыкIэм тетэу ар кIуагъэ.

Тарихъыр, культурэр, лъэпкъ зэфэшъхьафхэм яшэн-хабзэхэр цIыфхэм ягъэшIэгъэныр ары пшъэрылъ шъхьаIэу зэхэщакIо­хэм зыфагъэуцужьырэр. Урысые Федерацием щыпсэухэрэм зэгу­рыIоныгъэ, зыкIыныгъэ азы­фагу илъыным, этнографическэ шIэныгъэу яIэм хагъэхъоным Iоф­тхьабзэр афэIорышIэ.

Къэралыгъом щыпсэурэ лъэпкъ­хэм яшэн-хабзэхэр зэра­шIэрэр аушэтынэу, яшIэныгъэ­хэм ахагъэхъонэу къызэрекIо­лIагъэхэр, упчIэхэр гъэшIэгъонхэу, географием, тарихъым, культурэм афэгъэхьыгъэу зэрэщытхэр гущыIэгъу тыз­фэ­хъугъэ­хэм къытаIуагъ, тапэкIи ащ зэ­рэхэлэжьэщтхэр къыха­гъэщыгъ.

Шъолъыр площадкэхэм зишIэныгъэ ащызыуплъэкIун зымы­лъэкIыгъэхэм этнографическэ Iорытхышхом исайт ит тестхэмкIэ шэкIогъум и 3-м къы­щегъэжьагъэу и 8-м нэс зы­щаушэтыгъ.

* * * Мы мэфэ дэдэм Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым лъэпкъ зэфэшъхьафхэм зэгурыIоныгъэ азыфагу илъыным фэгъэхьыгъэ Урысые ныбжьыкIэ ­форумэу «В согласии и единстве — наша сила» зыфиIорэр щыкIуагъ. Москва, Санкт–Петербург, Краснодар, Рос­тов-на-Дону, Грознэм, Ставрополь, Уфа, Казань къарыкIыгъэхэр ащ хэлэжьагъэх.

Iофтхьабзэр къызэIуихызэ апшъэрэ еджапIэм и Президен­тэу ТхьакIущынэ Аслъан къыхи­гъэщыгъ мы форумым мэхьанэ ин зэриIэр. Нэужым къэгущыIагъэх хьакIэхэр: лъэпкъ зэгуры­IоныгъэмкIэ ныбжьыкIэхэм я Урысые союз ипащэу, экономи­кэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Кантемир Хуртаевыр, философие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, КубКъУ-м политологиемкIэ ика­федрэ идоцентэу Галина Рогочая, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, Къыблэ федеральнэ университетым Кавказым фэгъэхьыгъэ ушэтынхэмкIэ и Гупчэ ипащэу Николай Трапш, политическэ шIэныгъэхэмкIэ кан­дидатэу, доцентэу Наталья Бурлиновар.

— Мы илъэсым форумым къекIолIагъэхэм япчъагъэ зэхапшIэу хэхъуагъ, пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэуи къыхэлэжьагъэх. Iоф зэрэтшIэрэ лъэныкъохэми ахэхъуагъ, тематическэ пло­щадки 7 къызэIутхыгъ. Опытэу аIэкIэлъымкIэ зэдэгощагъэх, яшIошIхэр къыраIотыкIыгъэх, — къыIуагъ мы апшъэрэ еджа­пIэм лъэпкъ дипломатиемкIэ ыкIи лъэпкъ культурэхэм язэ­пхыныгъэкIэ Гупчэм ипащэу Саид Мусхаджиевым.

Мэфищым форумым хэла­жьэхэрэм тематическэ пло­щад­кэхэр къакIухьагъ. Ащ нэмыкIэу пленарнэ зэхэсыгъохэр, Iэнэ хъураехэр афызэхащагъэх.

Илъэс къэс Мыекъопэ къэра­лыгъо технологическэ университетым мы форумыр щызэхащэ. АщкIэ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ IэпыIэгъу къафэхъу. Iофтхьабзэр ныбжьыкIэхэм лъэпкъ зэгуры­Iо­ныгъэ азыфагу илъыным, пат­риотическэ ыкIи гушъхьэбаи­ныгъэ яIэным афэIорышIэ.

ДЕЛЭКЪО Анет. Сурэтхэр: МКъТУ.