Уголовнэ, гражданскэ, арбитражнэ ыкIи административнэ Iоф анахь хьылъэхэу Адыгэ Республикэм ихьыкумхэм мы илъэсым зэхафыгъэхэм афэгъэхьыгъэ брифинг джырэблагъэ Адыгэ Республикэм и Прокуратурэ щыкIуагъ.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх про­куратурэм иуголовнэ-хьыкум отдел ипрокурорэу Карина Казаковар, гражданскэ ыкIи арбитражнэ Iофхэм язэхэфынкIэ прокурорым иIэпыIэгъоу Александр Яриджановыр, журналистхэр.

Пэублэм К. Казаковам къызэриIуагъэмкIэ, 2023-рэ илъэсым уголовнэ Iофхэр къызфызэIуахыгъэ, бзэджэшIагъэ зезы­хьэгъэ нэбгырэ 1419-м алъэныкъокIэ республикэ хьыкумышI­хэм ашIыгъэ унэшъо 1346-м прокурорхэм адырагъэштагъ. БзэджэшIагъэ зезыхьэгъэ нэбгырэ 1138-м япхыгъэу уголовнэ Iоф 1074-м ахэплъагъэх. Къэралыгъо гъэпщынакIохэм япшъэ­рылъыр лажьэ зиIэхэм пшъэ­дэкIыжь арагъэхьыныр ыкIи уголовнэ хьыкум зэхэфыным хэлажьэхэрэм яконституционнэ фитыныгъэхэр амыукъонхэр ары. АщкIэ прокурорым щысэхэр къыхьыгъэх.

ГущыIэм пае, АР-м и Апшъэ­рэ хьыкум IэкIыб къэралым къикIыгъэ нэбгыриплIым алъэныкъокIэ къызэIуахыгъэ уголовнэ Iофым хэплъагъ. ХъункIэн бзэджэшIагъэ зэрэзэрахьагъэм фэшI ахэр агъэмысагъэх.

Хьыкумым зэригъэунэфы­гъэмкIэ, 2021-рэ илъэсым мы нэбгыриплIыр поселкэу Подгорнэм щыпсэущтыгъэхэу нэмыкI къэрал къикIыгъэхэ зэшъхьэгъусэхэм атебанэхи, шъэжъыемкIэ агъэщынэхэзэ, зэкIоцIапхагъэх. Утынышхоу атещагъэ хъугъэм къыхэкIэу а чIыпIэм зыныбжь хэкIотэгъэ зэшъхьэ­гъуситIум ядунай ахъожьыгъ. Нэужым бзэджашIэхэм ахъщэ ыкIи уасэ зиIэ хьап-щыпхэр атыгъухи (зэкIэмкIи сомэ миллиони 3-рэ мин 927-м ехъу), загъэбылъыжьыгъ.

АукIыгъэхэм мы посэупIэм мэкъумэщ хъызмэтшIапIэ щыряIэу хэтэрыкIхэр къыщагъэ­кIыщтыгъ. БзэджэшIэ нэбгыри 3-р мыщ ыпэкIэ ащ щылэжьагъэх. Шъхьадж бзэджэшIагъэу зэрихьагъэм елъытыгъэу хьыкумым илъэси 9-м къыщегъэ­жьагъэу илъэс 19-м нэс хьапс атырилъхьагъ.

Джыри зы щыс. Краснодар щыщ хъулъфыгъэм къэбарлъыгъэIэс амалхэр къызфигъэ­фе­дэхэзэ, купэу зэхэтхэу, наркотик бэу зыхэлъ пкъыгъохэр хэ­бзэнчъэу къызэрэригъэкIо­кIыгъэм фэшI Мыекъопэ къэлэ хьыкумым ыгъэмысагъ.

Хьыкумым зэригъэунэфы­гъэмкIэ, 2022-рэ илъэсым чъэпыогъум Краснодар краим щы­псэурэм гъэбылъыпIэ чIыпIэ­хэр къызфигъэфедэхэзэ наркотик бэу зыхэлъ пкъыгъор Адыге­им къыщыригъэкIокIыгъ. Хьыкумым ащ илъэси 7 хьапс тырилъ­хьагъ. Ау прокурорыр мы унашъом емызэгъэу тхылъ ытыгъ. АР-м и Апшъэрэ хьыкум иунашъокIэ бзэджашIэм илъэси 10 хьапс къыхьыгъ.

А. Яриджановым къызэри­IуагъэмкIэ, цIыфхэм яфитыныгъэхэр зэтегъэуцожьыгъэнхэм епхыгъэ Iофыгъохэр прокуратурэм инэплъэгъу ригъэкIыхэрэп. ЯIофшIэнкIэ анахь мэхьанэшхо зиIэ Iофыгъоу зыдэлажьэ­хэрэм ащыщ псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым ылъэныкъокIэ хэбзэгъэуцугъэр зэрагъэцакIэ­рэр, цIыфхэм япсэупIэ фитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэр, зыкIыныгъэ ахэлъэу бзэджа­шIэхэм ябэныгъэныр, псауныгъэм, гъэсэныгъэм ыкIи ахъщэ къолъхьэ тын-Iыхыным алъэ­ныкъокIэ хэбзэгъэуцугъэр амыукъоным лъыплъэгъэнхэр. Джащ фэдэу япшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ цIыфхэм IофшIэнымкIэ фитыныгъэу яIэхэр къэухъумэгъэнхэр.

2023-рэ илъэсым зэкIэмкIи сомэ миллион 15-м ехъум япхыгъэу прокурорхэр дэо тхылъ 1005-м ехъумэ ахэплъагъэх. Ахэм янахьыбэр зыфэгъэхьыгъэр цIыфхэм япсэупIэ фитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэр, зыныбжь имыкъугъэхэм ыкIи социальнэу мыухъумэгъэ цIыф­хэм яфитыныгъэхэр зэтегъэуцожьыгъэнхэр ары.

ГущыIэм пае, хабзэм унашъо зэришIыгъэу, къызэхэоным нэсыгъэ къатыбэу зэхэт унэу по­селкэу Подгорнэм дэтым чIэсыгъэхэр агъэкощыгъэх. Ау унэр зытетыгъэ чIыгу Iахьыр Мыекъопэ район администрацием тетхагъэпышъ, аварийнэу щыт унэр Iуахыжьынэу унашъо ашIын алъэкIырэп. ЧIыпIэ администрацием хэукъоныгъэу ышIыгъэхэм къыхэкIэу цIыфхэм яхэбзэ фитыныгъэхэр зэщы­къуагъэхэ хъугъэ.

Мыекъопэ район прокуратурэм муниципальнэ образо­ваниеу «Мыекъопэ районым» дао фигъэхьыгъ къызэхэоным нэсыгъэ унэжъыр Iуахыжьы- ным фэшI ищыкIэгъэ тхьапэхэр ыгъэпсынхэу.

Джащ фэдэу прокурорхэм граждан ыкIи административнэ Iоф 494-мэ ахэплъагъэх, ахэмкIэ кIуачIэ зиIэ унашъохэр ашIыгъэх.

КIАРЭ Фатим.