Top.Mail.Ru

Ижъырэ сэнэхьат

Image description

«Адыгэмэ ядышъэид» зыфиIорэ проектыр ХьапэкIэ Рим­мэ къуаджэу Пщычэу щыпхырещы. Ащ къыдыхэ­лъы­тагъэу шIушIэ Iофтхьабзэхэри зэхищэнхэ, гъэшIэгъо­нэу, гум къинэжьхэу ахэр ригъэкIокIынхэ елъэкIы.

[caption id="attachment_140938" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: А. Iэшъын.[/caption]

ХьапэкIэ Риммэ «ыIапэ дышъэр пэзы» зыфаIорэ цIыфхэм ащыщ. Ежь ынитIу алъэгъурэм нэмыкIэу ыгу­кIэ, иакъылкIэ зынэсырэр ыIитIукIэ ышIын елъэкIы. Ар махъэ, мадэ, дышъэ ыкIи тыжьын идыкIыным пылъ, унэ ыкIи щагу дизайнри къыдэхъу. БэшIа­гъэу шъошэ кIэракIэхэм ядын пылъ. Пкъыгъо гъэшIэгъон­хэр къеугупшысых, ды- шъэ ыкIи тыжьын тхыпхъэ хьалэмэтхэр хедыкIых. Бзылъфыгъэм иIофшIагъэ­хэр цIыфхэм лъэшэу агу рехьых.

«Лъэпкъ шIэжьым Iоф датшIэзэ, лIэужхэр искусствэм нахьышIоу зэрэхэт­щэщтхэм тыпылъын фае, — къеIуатэ Риммэ. — Адыгэ пшъашъэм лъэпкъ шэн-хабзэхэр къыухъумэн­хэ амал еттымэ, иIэпэIэ­сагъэ неущырэ мафэм щылъигъэкIотэщт. Нэбгырэ пэпчъ ищысэшIухэр щыIэныгъэм къыхэнэнхэм мэхьанэшхо иI. ЕгъэжьапIэм илъагъохэм зязгъэушъомбгъунэу, ишIыкIэшIухэм салъыхъунэу сыфежьагъ. ШIушIэ Iофтхьабзэхэр къуа­джэм щызэхэсщэнхэу сыгу къэкIыгъ ыкIи ар сыублагъэ. Бзылъфыгъэ ныбжьыкIабэм мыр ашIогъэшIэ­гъонэу къычIэкIыгъ».

Тетых дунаим нэбгырэ зырызхэр Риммэ фэдэхэу, Тхьэм IэпэIасэу къыгъэ­хъугъэхэу. ИщыIэныгъэ гъогу зэрипхыгъэ кIэлэ­егъэджэ сэнэхьатым илъэ­сыбэрэ рылэжьагъ, джы илъэситIу хъугъэу еджапIэм къыIукIыжьыгъэу, унэм исэу шъуашэхэр едых. Зыуж ихьэгъэ лъэныкъом ишъэф пстэури къызIэкIигъэхьагъ. Ишэн-­гъэпсыкIэкIэ, идунэееплъы­кIэкIэ, зэхашIэу иIэмкIэ ыгукIэ зынэмысырэ щыIэп ыкIи ар нэрылъэгъоу ешIыжьы.

Дышъэидэным ишъэф­хэр Риммэ къызщигъэлъэ­гъогъэ шIушIэ Iофтхьабзэм къекIолIэгъэ ныбжьыкIэхэм ащыщхэм яеплъыкIэ зыщыдгъэгъозагъ.

«Дышъэидэныр адыгэмэ къазыхэхьагъэр, лIэшIэ­гъуитIукIэ узэкIэIэбэжьымэ, Темыр-КъохьэпIэ Кавказым хэхъыкIыным зыщиу­шъомбгъунэу зыщырегъа­жьэр арэу тхылъ седжагъ. Дышъэидэным гъогоу къы­кIугъэр зэзгъэшIэнэу Iоф­тхьабзэм сыкъекIолIагъ, — хегъэунэфыкIы пшъэшъэ ныбжьыкIэу Абрэдж Инсирэ. — Дышъэ ыкIи тыжьын IуданэхэмкIэ хэбдыкIыныр Iофышхоу къы­чIэкIыгъ. IэпэIасэм идесэхэр Iэрыфэгъух. Бзэн-дэныр бзылъфыгъэмэ ашIэн фае, щыIэныгъэм къащы­шъхьапэжьыщт. СапэкIэ езыгъэхъун гухэлъ сиI, Рим­мэ фэдэу IэпэIасэ сыхъу сшIоигъу».

«Дэн-бзэныр, дышъэидэныр, хъэныр, хэдыкIыныр — а зэпстэур адыгэ пшъашъэхэм, адыгэ бзылъфыгъэхэм яIэпэIэсэныгъэ щыщыгъ. СицIыкIугъом щегъэжьагъэу адыгэ шъуа­шэр сикIас», — къеIуатэ зэхахьэм къекIолIэгъэ Цэй Камилэ.

IэпэIасэм исаехэр кIэракIэх, ицыехэр зэкIужьых, игулъытэ, идунэезэхашIэ лъагэу зызэраIэтырэм ишы­хьатых иIэшIэгъэ хьалэмэтхэу цIыфхэр зыщыгушIукIыхэрэр.

«ИжъыкIэ къыщегъэ­жьагъэу адрэ лъэпкъхэм ахэзымыгъэкIокIэрэ шъуа­шэу адыгэм иIэр саемрэ цыемрэ, — лъегъэкIуатэ игущыIэ Риммэ. — Ахэм ядэхагъэ нэр пIэпехы.

НыбжьыкIэу къэзэрэщэ­хэрэм адыгэ шъуашэр зэрэзыщалъэрэм сегъэгу­шIо. СиIэпэщысэхэр цIыфмэ зэрагъэфедэрэр лъэшэу сигуап. Лъэпкъ шъуа­шэр адыгэм ынап».

Ижъырэ сэнэхьатэу лIэ­шIэгъу пчъагъэ къэзыкIугъэр ащыгъупшэным нэ­сыгъагъ. Ау Адыгеим ис IэпэIасэхэм яшIуагъэкIэ ижъырэ искусствэу ды­шъэидэныр непэ зыпкъ рагъэуцожьы.