Адыгэ культурэм и Мафэ непэ республикэм щыха­гъэунэфыкIы. Ар тикъэкIощт уахътэ фэдгъэшIонэу ты­фаемэ, къыткIэхъухьэхэрэм ахэтлъхьан фае.

Адыгэмэ шэн-хэбзэ дахэу ахэлъыгъэхэр, ящыIэныгъэ ­гъогу зыфэдэр икъу фэдизэу ныбжьыкIэмэ ябгъэшIэным, алъыбгъэ­Iэсыным, зэхябгъэшIыкIыным апае Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэм язэхэщэн кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм къыщежьэнэу щыт.

Адыгэ гущыIэжъым «КIалэм ебгъэлъэгъурэр игъогу» elo. Арышъ, лъэпкъым ишэн-хабзэ­хэм атетэу цIыфым исабыигъом къыщегъэжьагъэу пIуныгъэ Iоф­хэр дызепхьэхэмэ нахьышIу. Ар къызщежьэрэр унагъор ары, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм лъа­гъэкIуатэ.

Шэуджэн районым ит кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Насып» зыфиIорэм Мэрэтыкъо Нэфсэт Iоф зыщишIэрэр илъэси 6 нахь мы­хъугъэми, ипшъэрылъхэр чанэу егъэцакIэх. 2019-рэ илъэ­сым «КIэлэегъэджэ анахь дэгъу» зыфиIорэ зэнэкъокъоу Шэуджэн районым щыкIуагъэм апэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм имузееу «Адыгэмэ яхъишъ» зыфиIорэм хэхъоныгъэ ышIыным дэлажьэ. Ащ чIэлъ пкъыгъохэм апылъ къэбархэр арегъашIэ.

«Адыгабзэм зыкъегъэIэты­жьыгъэным сыдэлажьэ, — еIо Нэфсэт. — Программэу щыIэм диштэу кIэлэцIыкIухэм Iоф адэсэшIэ. Ныдэлъфыбзэм иIэшIугъэ зэхясэгъашIэ. Проектэу «Лъэпкъым ыпсэр — ыбз» зыфиIорэр щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэным сыпылъ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иIофшIэн зэрэзэхищэрэм бэкIэ елъытыгъ сабыеу мыщ чIэсхэм пIуныгъэ-гъэсэныгъэу агъотыщтыр. «Адыгэ культурэм и Маф» зыфиIорэр непэ хэдгъэунэфыкIыщт. Сабыйхэм шэн-хэбзэ дахэхэр яцIыкIугъом къыщыублагъэу зэрахьанхэм фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэ­хэр зэхэсэщэ. Унагъом, на­хьыжъ­хэм шъхьэкIафэ афашIыным, чIыопсым уфэсакъын зэ­рэфаем анаIэ тырясэгъадзэ.

Ныдэлъфыбзэм изэгъэшIэн­кIэ анахь мэхьанэ зиIэмэ ащыщ кIэлэцIыкIухэр ащ рыгущыIэнхэ алъэкIэу бгъэсэнхэр. АщкIэ программэр IэубытыпIэшIоу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иI.

Ащ къыделъытэ сабыйхэм аныбжь елъытыгъэу бгъэфедэщт произведениехэр. Лъэпкъым икультурэ, ишэн-хабзэхэр кIэлэцIыкIумэ япIуныгъэ-гъэсэныгъэ щы­гъэфедагъэхэ хъумэ ащ федэ гъэнэфагъэ къызэрихьыщтым щэч хэлъэп. АщкIэ непэ амалышIухэр щыIэх.

КIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Насып» зыфиIорэм ипащэу Зезэ­рэхьэ Фатимэ гущыIэгъу ты­фэ­хъугъ.

«Адыгэ лъэпкъым ишэн-ха­бзэхэм атетэу цIыфым исабыи­гъом къыщегъэжьагъэу пIуныгъэ Iофхэр дызепхьэхэмэ нахьышIу, — еIо Фатимэ. — КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иIофшIэн зэрэзэхищэрэм бэкIэ елъытыгъ кIэлэцIыкIухэм гъэсэныгъэу агъотыщтыр. Сабый пэпчъ цIыф гъэ­псыкIэ ыкIи шэн-шэпхъэ гъэнэфагъэхэр иIэхэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм къэкIо. Зыр адыга­бзэкIэ мыдэеу мэгущыIэ, ятIо­нэрэм, адыгэ къуаджэ дэс нахь мышIэми, бзэр ышIэрэп, ящэ­нэрэм — адыгабзи урысы- бзи зэхэпхъагъэу егъэфедэ».

Проектым къыдыхэлъыта­гъэу Нэфсэт иегъэджэн Iофтхьабзэу «Лъэпкъым ыпсэр — ыбз» зыфиIорэм теплъыгъ. КIэлэцIыкIу­хэр адыгабзэкIэ усэхэм къя­джагъэх, орэд цIыкIухэр къаIуа­гъэх, адыгэ шъуашэр ащыгъэу къэшъуагъэх. КIэлэпIоу Мэрэтыкъо Нэфсэт илъэсищ нахь зымыныбжь сабыйхэр адыгэ шъуашэм нэIуасэ фишIыгъэх. Ар тхьапэм тетэу сабыймэ апа­шъхьэ рилъхьагъ. Цыемрэ саем­рэ ахэшIыкIыгъэ тхыпхъэр ды­шъэрэ тыжьынрэкIэ агъэдэхагъ. Нэфсэт къафиIотэгъэ десэр кIэ­лэцIыкIумэ агурыIуагъ, фэ­къулайхэу агъэцэкIагъ.

Адыгэм икультурэ идэхагъэ уасэ фарагъэшIыным пае рес­публикэм Iофтхьабзэхэу щызэхащэхэрэм ащыщ непэ Пушкиным и Унэу Мыекъуапэ дэтым щырагъэкIокIыщтыр. Адыгэ куль­турэм и Мафэ къыдыхэ­лъы­­тагъэу тиIэпэIасэхэм яIэшIагъэ­хэм якъэгъэлъэгъон къызэIуа­хыщт, флешмоб зэхащэщт, адыгэ шхыныгъохэм ахагъэIэщтых, мэфэкI концерт щыIэщт. Сыхьатыр 2-м Iофтхьабзэр ра­гъэжьэщт. ШIоигъоныгъэ зиIэ пстэури ащ рагъэблагъэ.

Лъэпшъыкъо Фатим.