Адыгабзэм изэгъэшIэн нахь гъэшIэгъон къешIы адыгэ куль­турэм ныбжьыкIэхэр хэщагъэхэ зыхъукIэ. Тилъэпкъ ита­рихъ, непэрэ мафэм хэгъэщагъэу, лъызыгъэкIотэщтхэр къыт­кIэхъухьэхэрэр ары. Ащ тегъэпсыхьагъэх Iофыгъо зэфэ­шъхьафхэу республикэм щыкIохэрэр.

Адыгэ къэралыгъо университетым адыгэ филологиемрэ культурэмрэкIэ ифакультет лъэпкъ культурэр къизыIотыкIырэ Iофтхьабзэ мы мафэхэм щыкIуагъ.

Проектэу «Адыгеим итарихъ-культурэ теплъэ гъэпсы­жьыгъэнымкIэ егъэджапIэхэр» зыфиIоу Урысые зэнэ­къокъум текIоныгъэ къыщыдэзыхыгъэм къыдыхэлъытагъэу мыр зэхащагъ.

КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм адыгэхэм ятарихъ, якультурэ, яIэшIагъэхэр ягъэшIэгъэныр ары зэхэщакIохэм пшъэрылъ шъхьаIэу зыфагъэуцужьыгъэр. Ижъырэ лъэхъанымрэ джырэ уахътэмрэ зэпхыгъэхэу зэрэбгъэфедэнхэ плъэкIыщтыр мыщ къыщыраIотыкIыгъ. МэфитIум кIогъэ Iофтхьабзэм студент 80 фэдиз хэлэжьагъ.

Iофтхьабзэм ипэублэ «Адыгэ­хэр зыпылъыгъэхэ IэшIагъэхэр: IофшIагъэу щыIэр, гумэкIыгъо­хэр, къэкIощт уахътэр» зыфиIорэ лекцием Цэй Заремэ къафеджагъ. Нэужым лъэныкъо зэфэшъхьаф­хэмкIэ мастер-классхэм ныбжьыкIэхэр ахэлэжьагъэх. ПIоблэ шIыныр, дышъэ IуданэмкIэ хэдыкIыгъэныр, пхъэм, гъучIым, шъом, щыгъы­жъыем Iоф зэрадашIэ­рэр, нэмыкIхэр зэрагъэшIагъэх.

Проектым ипащэр адыгэ филологиемрэ культурэмрэкIэ факультетым иятIонэрэ курс ще­джэрэ Уджыхъу Айтэч, Хъот Даянэрэ СултIан Эльмирэрэ игъусагъэх. КIэлэегъаджэхэу Цэй Заремэ, Цэй Бэллэ ыкIи Нэгъэ­рэкъо Казбек яIэпыIэгъоу Iофтхьабзэр зэхащагъ.

— Адыгэхэм якультурэ, яшэн-хабзэхэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм ягъэшIэгъэнымкIэ мы Iофтхьабзэм ишIогъэшхо къэкIощт. Ахэр нэры­лъэгъу афэхъумэ нахь ашIогъэшIэгъоныщт. Непэрэ мастер-классхэм цIыфыбэ къякIолIагъ, шъхьадж нахь шIогъэшIэгъон лъэныкъом зыфигъэ­загъ, ахэр лъызыгъэкIотэнхэри къа­хэкIынхэу тэгугъэ. ИжъыкIэ агъэфедэщтыгъэ шIыкIэхэм ямызакъоу, джырэ лъэхъаным нахь ашIогъэшIэгъонэу шэкIым тетхэгъэ­ныр, пшахъокIэ сурэтхэр ашIынхэр ыкIи нэмыкIхэр къарагъэлъэгъущтых, ау ахэм адыгэ нэшанэ яIэщт.

Тиреспубликэ ашIогъэшIэгъонэу цIыфыбэ къэкIо, ахэм адыгэ культурэр къизыIотыкIырэ сувенирхэр ахьыжьых, ижъырэ Iэмэ-псы­мэхэр зышIыхэрэр нахьыбэу тиIэнхэу ты­фай, — къытиIуагъ Цэй Заремэ.

— Типроект текIоныгъэ къызэрэдихыгъэм ишIуагъэкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэ зэхэтщэн амал тиI. НэмыкI факультетхэм ащеджэрэ студентхэр къекIолIагъэх. АшIогъэшIэгъон хъунышъ, нахь игъэкIотыгъэу зэрагъэшIэнэу тэгугъэ. Мас­тер-классэу пшIы зэхащэщт, — къы­хигъэщыгъ Уджыхъу Айтэч.

Шъом хэшIыкIыгъэ пкъыгъохэр зышIырэ ПIатIэкъо Айдэмыр иIэшIа­гъэхэр ныбжьыкIэхэм аригъэлъэ­гъугъ. Хьабый Пщымафэ пIуаблэ зэрэпшIыщтыр аригъэлъэгъугъ. Ащ ныбжьыкIабэ къекIолIагъ.

— Ижъырэ лъэхъан пIуаблэм мэхьанэшхо ратыщтыгъ, унагъо пэпчъ ар илъын фэягъ. Непэ ар ащ фэдизэу амыгъэфедэжьырэми, ишIын бэмэ ашIогъэшIэгъон. Ар зыхашIыкIырэр, зэрашIырэр ныбжьыкIэхэм ясэгъэлъэгъу, зышIогъэ­шIэгъонхэр нахь игъэкIотыгъэу мы Iофым ыуж ихьанхэ амал яIэщт, — еIо Пщымафэ.

СурэтышIэу, дизайнерэу, искусствэхэмкIэ колледжым икIэлэегъа­джэу ТIэшъу Мэзагъо фольгам хэу­IупкIыгъэ тхыпхъэхэр аригъэшIыгъэх. Дышъэидэм фэгъэхьыгъэ мастер-классыр Хьакъунэ Эльзэ къытыгъ.

ШэкIым узэрэтетхэн плъэкIыщтыр зэкIэми ашIогъэшIэгъоныгъ, хэу­шъ­хьафыкIыгъэ краскэкIэ шэкI шIу­цIэм адыгэ тхыпхъэхэр тырашIыхьагъ.

— Адыгэ гущыIэхэр, гущыIэжъхэр, сурэтхэр студентхэм ящыгъын­­хэм, яIалъмэкъхэм атыратхэн алъэ­кIыщт. Ахэм афытегъэпсыхьэгъэ трафаретхэр хьазырхэу сиIэх. ШэкIым тетхэгъэныр ащ фэдизэу бэшIагъэп къызежьагъэр. Мы Iофым сишъыпкъэу сыпылъ, салон цIыкIу къызэIусхыгъэу, адыгэ нэшанэ щыгъынхэм ахэсэлъхьэ,— еIо Хъот Даянэ.

НыбжьыкIэу Iофтхьабзэм хэлэ­жьагъэхэм гъэшIэгъоныбэ зэралъэ­гъугъэр къытаIуагъ. Адыгэ культу­рэм, шэн-хабзэхэм нахь апэблагъэ зэрэхъугъэхэр къыхагъэщыгъ.

ДЕЛЭКЪО Анет.