Адыгэ къэралыгъо университетым адыгэ филологиемрэ культурэмрэкIэ ифакультет истудентхэм хэдэнхэ амал яIэу республикэ гъэзетхэм практикэ ащахьы. Я 2-рэ курсым щеджэрэ Игорь Филиным «Адыгэ макъэр» къызыхехым, дгъэшIэгъуагъэ. КъызэрэчIэкIыгъэмкIэ, кIэлэ къопцIэ нэшхъонтIэ гохьыр адыгэ унагъом щапIу, янэу Мэрэтыкъо Марыет адыгабзэр арегъашIэ, лъэпкъ гъэзетыр яунэ илъ зэпыт.

[caption id="attachment_140482" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: А. Балабась.[/caption]

Игорь илъэс 20 нахь ымыныбжьыми, ищыIэныгъэ гъогукIэ бэ къинэу ылъэгъу­гъэр, цIыфхэм пхъэшагъэ ахэлъын зэрилъэкIыщтри, гукIэгъуныгъэ зыхэлъхэр бэу зэрэщыIэри ышъхьэкIэ ыушэтыгъ.

Игорь Подмосковьем дэт къалэу Серпухово къыщыхъугъ. Янэ гъот макIэ иIэу, сабыир зыIыгъын щымыIэу къыздыри­хьакIыщтыгъ. Бэдзэрым Iоф щишIэщтыгъ, илъэситIу нахь зымыныбжь кIэлэцIыкIур ящикым дэсэу зэриIыгъыр кIэлэцIыкIу­хэм яфитыныгъэхэр къэзыухъумэрэ къулы­къум Iоф щызышIэрэ бзылъфыгъэм зелъэгъум, тхьапэхэр ыгъэхьазырхи, мэфэ заулэкIэ сабыйхэр зыщаIыгъыхэрэ унэм ащагъ. ЩыIэныгъэм чIыпIэ къин ригъэуцо­гъэ бзылъфыгъэм ар фэщэчыгъэп, ышъхьэ зэIыхьагъ, сымэджэщым чIэфагъ. ИкIалэ зыдэщыIэм сыдигъокIи гъунэ лъифыгъ, ау ипсауныгъэ изытеткIэ ар къыратыжьыгъэп, письмэхэр къыфитхыщтыгъ, исабый зэ ылъэгъунэуи инасып къыхьыгъ. ИлъэсипшI фэдизрэ сымэджэщым чIэлъыгъэу, 2016-рэ илъэсым идунай ыхъожьыгъ.

— СицIыкIугъор ащ фэдизэу сыгу къэкIыжьырэп, илъэсипшI фэдиз сыныбжьыгъ сянэу дунаим сыкъытезыгъэхъуа­гъэр зысэлъэгъум. СызыпIурэ ным сымэджэщым сищэгъагъ. Ащ фэдизэу бэп сыгу къэкIыжьырэр, щыIэныгъэм чIыпIэ къин ригъэуцуагъэу сызэрэIахыгъагъэр къысфиIотагъ, сыгу егъугъ, ау гуфэбэныгъэ фысиIэу зэхэсшIагъэп. Сятэ егъашIи слъэгъугъэп, зыщыщри сшIэрэп, — къытфеIуатэ кIалэм.

[caption id="attachment_140483" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: Унагъом ихъарзынэщ.[/caption]

Москва дэт интернатым бэрэ чIэмысэу, Краснодар щыщ унагъоу сабый зыхэмыкIыхэрэм кIэлэцIыкIур аштагъ. Ау илъэсиплIэ нахь амыIыгъэу, гурыт еджапIэм зычIахьэм, ащ дэжьым ны фэхъугъэгъэ Людмилэ аритыжьынэу унашъо ышIыгъ. КIэлэцIыкIур Адыгеим, Шэуджэн районым ит интернатым къащагъ. Ты фэхъугъэм кIэлэцIыкIур ие шъыпкъэм фэдэу шIу ылъэгъугъагъ, ыгу пымыкIэу мазэ къэс IэшIу-IушIухэр къыфищэхэзэ интернатым къэкIуагъ, непэрэ мафэм ащ нэмыкI унагъо ыгъотыжьыгъэу сабый къапыфагъэми, Игорь щыгъупшэрэп, унагъохэмкIэ зэхахьэх, хы ШIуцIэ Iу­шъом унэ щыриIэу, илъэс къэс кIалэр зыхэс унагъор игъусэу регъэблагъэх, зарегъэгъэпсэфы.

Шэуджэн районым ит интернатым бэрэ чIэмысыгъэу Мамхыгъэ дэс уна­гъом кIэлэцIыкIур ыштагъ ыкIи непэрэ мафэм ехъулIэу ащ насыпышIоу зелъытэжьы.

— Унагъоу къэзыщагъэр къылъыплъэ зэпытэу зэрэщытым пае ар аштэнэу фэягъэхэп. Тхьапэхэр згъэпсыхи кIалэмэ сазыхахьэм, нэмыкIхэр къыспэгъокIы­гъэх. ЫнапIэхэр едзыхыгъэхэу, ыгу кIодыгъэу къогъум къос кIэлэцIыкIум сынаIэ тесыдзагъ, сыгу егъугъ.

«Хэта мы унагъом кIонэу фаер?» аIуи зяупчIыхэм, «сэры» къыIуагъ ащ. Семыгупшысэу ар къахэсхыгъ. Шъыпкъэ, IэшIэхыгъэп апэрэ илъэсхэр. Врачхэри бэу къэткIухьагъэх, сабый цIыкIоу зыгу кIодыгъэр щыIэныгъэм хэбгъэгъозэжьыныр, гъогу занкIэ тепщэныр, цыхьэ къызфебгъэшIыныр, шIу зебгъэлъэгъуныр псынкIэп. Ар къыддэхъугъэу сэлъытэ, сие шъыпкъэм фэдэу сыфэгумэкIы, сыфэщагъ, — къеIуатэ Марыет.

Мэрэтыкъо Марыетрэ Зэфэс Руслъан­рэ унэгъо Iужъу яI. Марыет ежь пшъэшъиплI иI, Руслъан — зы пшъашъ, нэбгыри 7 къаIахи апIугъ.

— Зэхэдз симыIэу зэкIэми дэгъоу сафыщыт. КъаIысхыгъэ кIалэхэр нэмыкI лъэпкъхэм къахэкIыгъэхэми, адыгабзэр язгъэшIагъ, ыпэрапшIэу сэламхыкIэ, лъытакIэ, гущыIэ мыкъинхэр къаIоу есагъэх, адыгабзэкIэ садэгущыIэ. Игорь нахь шIогъэшIэгъонэу адыгабзэр зэригъэшIагъ, иныбджэгъухэр зэкIэ адыгэх, ахэт зыхъу­кIэ къахэмышIыкIынэу адэгущыIэ, ащыщ зишIыгъ, — еIо бзылъфыгъэм.

Игорь Филиным ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу зыхэс лъэпкъым ыбзэ зэригъэшIэныр къин къызэрэщымыхъугъэр къытиIуагъ. ШIогъэшIэгъонэу, мэкIэ-макIэу ар къэгущыIагъ, дэгъоу къыгурэIо.

— Илъэс пчъагъэ хъугъэ адыгэ къуа­джэм сызщыпсэурэр, адыгэ унагъо сис, ахэм абзэ зэзгъэшIэныр сипшъэрылъэу слъытагъэ, нахь ащыщ сыхъугъэу къысщэхъу. Мамхыгъэ гурыт еджапIэр къызысыухыгъэр илъэситф хъугъэми, ныбджэгъухэр къысфэнагъэх, тызэIокIэ. СицIыкIугъом чIыпIэ къинымэ сарытыгъэми, непэ сищыIэныгъэ гъогу сыфэраз, унэгъо Iужъу зэгурыIожьым сыщапIугъ, апшъэрэ гъэсэныгъэ зэсэгъэгъоты, шIу сызылъэгъурэ, къысфэгумэкIырэ цIыфхэр сиIэх. ПсэолъэшIынымкIэ гурыт сэнэхьат зэзгъэгъотыгъ, ау сыгукIэ журналист сыхъу­нэу сыфай. Ащ къыхэкIыкIэ адыгэ лъэпкъ факультетым сыщеджэ, ятIонэрэ курсым сис, симурад къыздэхъунэу сэгугъэ, — еIо Игорь. КIалэм ты фэхъугъэ Зэфэс Руслъан ищысэтехыпIэу унэгъо IофшIэнхэр егъэцакIэх. Тхьамафэ къэс мэкIожьы, амалэу иIэмкIэ адэIэпыIэ. Шыпхъу фэхъугъэхэм ясабыйхэр шIу ылъэгъугъэхэу ахэми якъэбархэр къытфиIотагъэх.

Игорь Филиныр Адыгеим, адыгэ унагъо зэрэщапIугъэм зэрэрыгушхорэр къы­тиIуагъ, тыдэ зигъэзагъэми гуфэбэны­гъэу, гукIэгъуныгъэу къыпагъохыгъэр ары пстэуми апэ ригъэшъырэр, ащкIэ щыIэныгъэм фэраз.

ДЕЛЭКЪО Анет.