Зынахь насыпыгъэ ин щымыIэр, сэ сишIошIкIэ, цIыфы­гухэм уанэсын, уигущыIэкIэ, уигупшысэкIэ уарыхьаныр пфызэшIокIыныр ары.

Къыдэхъугъ джа мурад иныр зэлъа­шIэрэ усэкIошхоу, гупшысакIоу, тхакIоу Расул Гамзатовым. Ипоэтическэ сатыр гъэчъыгъэ пэпчъ осыет гъэнэфагъ.

Расул Гамзатовым иусэхэр зыдэт тхылъыкIэм «Завещание» зэреджагъэхэр, усэ сборникыр Махачкала нэкIубгъо 400-м ехъоу къыщыдэкIыгъ. ЗэлъашIэрэ дагъыстан усакIоу Расул Гамзатовыр къызыхъугъэр илъэси 100 зэрэхъурэм ипэгъокIэу итхылъ агъэхьазырыгъ, усэ хэшыпыкIыгъэхэу илъэс зэфэшъхьафхэм ытхыгъэхэм ащыщхэр ащ къыдэхьагъэх.

Усэ тхылъыкIэу «Завещание» («Осыет») зыфиIорэр Дагъыстан Республикэм и ЛIышъхьэу Сергей Меликовым игущыIапэу «Вершины Расула Гамзатова» зыфиIорэм къызэIуехы.

«…Расул Гамзатович Гамзатовыр пшъэрылъ ин дэдэу анахь зэшIохы­гъуаер зынэтIэгу итхэгъагъ, ежь псаоу щыIэзэ классик хъун фэягъ. УсэкIошхом ышъхьэкIэ пшъэрылъышхо зэшIуихыгъ — зэрэдунаеу дагъыстан лъэпкъ гушъхьэ­лэжьыгъэм иунапчъэ хьалэлэу къафызэIуихыгъ. Тхылъеджэ миллионхэм, Дагъыстан иусэкIо ин изэчый ялые ашIагъ, агу ыштагъ ыкIи апэблагъэ хъу­гъэ. Ныбжьи дагъыстан чIыгу зылъапэ нэмысыгъэхэми, ар игупшысэ лъагэкIэ агоуцуагъ. Зыщыщ авар лъэпкъ закъор арымырэу, ар зэкIэ авархэм япоэзие ианахь лъэгэпIэ иныгъ. Расул Гамзатовыр дагъыстаныгъ, россияниныгъ ыкIи зэкIэ Дагъыстан ыцIэкIэ, зэрэхэгъэгоу дэгущыIэщтыгъ. Дагъыстан къушъхьэтх лъэгабэ зэриIэм фэдэу, гамзатовскэ поэзием лъэгэпIабэ иI. Ау анахь гум хапкIэу, хэжъагъорэр «Журавли» зыфи­Iорэ усэ-орэдыр ары. Ар заом щыфэхыгъэхэм яшIэжь и Гимн, лъэпкъ лIыхъужъ­ныгъэу мыухъэфыщтым осэшIу фэзы­шIыгъ. УсакIом итворчествэ ныбжьырэу къэкIощт лIэужхэми щысэтехыпIэ-гъэ­сапIэу яIэщт, лъэпкъымкIэ псэемыблэжьныгъэ зэчый зафэу, хьалэлэу хэ­лъыгъэр щысэшIоу яIэщт», — щыкIи­гъэтхъыгъ игущыIэ Сергей Меликовым.

Ащ къыкIэлъэкIо джыри узгъэгъозэрэ нэкIубгъо цIыкIу. Ар зыер сборникыр зэхэзгъэуцуагъэу Расул ыпхъоу Салихат Гамзатовар ары. «Мыщ фэдэ къыдэгъэ­кIыгъэныр къызыпкъырыкIыгъэр — Гамзат Магомедович Гамзатовыр, тхакIом итворчествэ лъэшэу уасэ фэзышIэу, усакIом ифонд ипрезидент. Сборникым ыцIэу «Завещание» зыфиIорэм мы тхылъыр лъэшэу уфэсакъэу, гупшысэр щызэкIэупкIагъэу, еджэрэм ыгу нэсэу гъэпсыгъэн зэрэфаем укъыфищэщтыгъ, мы цIэр зиIэ усэхэри иIэх Расул Гамзатовым, игъашIэ ыкIэм, ащ фэдэ гупшысэ-осыет тхыпхъэхэри къыгъэнагъэх, зэкIэ шIоигъуагъэр къыриIотыкIыжьынэу мыхъугъэми…

Ежь усакIом ыIуагъ: «Сэ сиосыет стхыгъэхэм ахэлъ, ахэгощагъ». Ащ елъы­тыгъэу гупшысэ шъхьаIэу иIагъэхэр къыпчъыгъэх: Дагъыстан, цIыфхэм афыриIэ шIулъэгъур, анахьэу, бзылъфыгъэм­кIэ. Мы зэкIэлъыкIуакIэр иIэу сборникыр зэхэгъэуцуагъ. УсакIом къыгот цIыфхэр зэрилъэгъущтыгъэхэм, ахэр зыфэдэнэу зыфаем, шIулъэгъум фэгъэхьыгъэ усэхэм, ны-тыхэм, щыIэныгъэм епхыгъэ гупшысэхэм ыкIи ащ ежь чIыпIэу щыриIэм яхьылIагъ мы тхылъыкIэр. ЗэкIэ сборникыр зэрэщытэу Расул Гамзатовыр, ащ ищыIэкIагъэр, игупшысэ зэпымычыжь нэм къыкIэзыгъэуцох, усэныр — ищыIэныгъагъ, цIыфхэр илъэпIагъэх…», — къы­щиIуагъ мы нэкIубгъом усакIом ыпхъоу Салихат.

Ящэнэрэ тхыгъэ кIэкIэу усэ сборникым къыщытыгъэр ежь Расул Гамзатовым ыIапэ зыкIэдзагъ: «Сиосыет» (кIэкIэу къэтыгъ).

Птхыгъи, пIуагъи, пшIагъи, пшIоигъуа­гъи, адрэ дунэе хьафым зыгорэ зыдэпхьыжьынэу зэрэщымытыр ышIэщтыгъ. ЩэIэфэ гупшысэу ылэжьыгъэр, ахэм ахэлъ акъыл-ушъыир зэкIэ ЦIыфхэм зэ­фэдэу къызэрафигъанэрэр, ныхэм ана­хьэу афэсакъыгъэн зэрэфаер, бзылъфы­гъэм шъхьэкIафэ фэшIыгъэныр, шIу­лъэ­гъур зыщыблэрэ гум Iэягъэр зэрэнэмысырэр —– а зэкIэ тхыгъэм къыщы­Iуагъ.

Усабэ къыдэхьагъ мы мэфэкI къыдэ­кIыгъо сборникэу «Завещание» зыфи­Iорэм. Дагъыстанэу икIасэмкIэ къи­кIызэ, ащ ихъупIэхэр, гъэхъунэхэр, псы­хъохэр, псынэкIэчъхэр, уцыжъые шъабэу, шысэкоу, жьым ыжьырэр, чъыг бырэбэ зи­шIугъохэм яIушъэшъэ шъабэ, тхьэпэ цIыкIоу къутамэм къыпызыгъэм игу­мэкI, къэхъугъэкIэ сабыим ны ныбжьыкIэм кушъэ орэдэу къыфиIорэм имэкъэмэ дахэ зэфэдэкIэ, къушъхьи, мэзи, чIыгуи, огуи зэрэзэлъиубытырэр къыреIотыкIых. Зэожъ шIуцIэхэм нэлат арехы усакIом, лIыхъужъхэр лъэгъупхъэх, лъэшых, иных, пытэх, нэфынэх агукIэ…

«Хэгъэгур — Ны!» — еIо усакIом, — нэкоу ар ухъумэгъэныр зыфэукIочIырэр уехъопсэнэу зэрэ ЛIыхъужъыр ыкIи псаумэ анахь псаужьэу ыцIэ цIыфхэм къызэраханэрэр, цIыфыгъэ Iае зэрэмыхъурэр, шIыкIэягъэм зыщыудзыен зэрэфаер щыгъэунэфыгъэх. Расул Гамзатовыр къызыхъугъэр илъэси 100 зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэу къыдагъэкIыгъэ тхылъэу «Завещание» зыфиIорэм а зэкIэ, гупшысэ зэтегъэщагъэу щыпхырыщыгъэх. Тхылъеджэ чанхэу авар поэзиер, анахьэу Расул Гамзатовым итворчествэ зикIасэхэм, щэч хэлъэп хьакIустэл щиз нахь мыхъуми, акъыл-­шIэныгъэ зэрэхахыщтым.

Мамырыкъо Нуриет. Сурэтхэр тхылъым къыдэхыгъэх.