ЦIыфым ышъхьэ ыIыгъыжьынымкIэ анахь мэхьанэ зиIэр IофшIэныр, ыгукIэ икIэсэ сэнэхьатым рылэжьэныр, ащ рыщыIэшъуныр ары.

Чъэпыогъум и 10-м АР-м и Лъэпкъ тхылъ­еджапIэ Пушкинскэ кар­тэмкIэ щызэхащэгъэгъэ Iофтхьабзэр къыткIэхъу­хьэрэ ныбжьыкIэхэм щы­Iэныгъэм зыкъыщагъотынымкIэ сыд фэдэрэ Iоф­шIэни уасэ зэриIэр кIи­гъэтхъэу гъэпсыгъагъэ.

Мастер-классэу «Интеллектуальное погружение в мир шоколада» зыфиIоу мы шхыныгъом фэгъэхьыгъэр зэхищагъ шоколадыр зышIырэ IэпэIасэу Абрэдж Аидэ.

Зэрэхабзэу, мыщ епхыгъэу тхылъ къэгъэлъэгъон «Мир шоколада» ыцIэу къызэIуахыгъ. Ащ пщэры­хьанымкIэ тхылъ зэфэ­шъхьаф кIэракIэхэр, гъомылэпхъэ зэфэшъхьафхэм яшIын къызыщыIотэгъэ литературэр дэгъоу щыгъэ­федэгъагъ. Тхылъ еджапIэм иIофышIэу Кучмэз Аминэт къэгъэлъэгъоным кIэкIэу ныбжьыкIэхэр фигъэнэIосагъэх.

Ащ къыкIэлъыкIуагъ шоколадым епхыгъэ егъэ­джэн-зэгъэшIэн сыхьатэу шоколадым ишIын зыIэ къизыгъэхьагъэу, мы Iофым хэшIыкI фызиIэу А­брэдж Аидэ къыгъэхьазырыгъэр. Шоколад шъып­къэу зэкIэ зыхашIыкIырэр тучанхэм ателъхэм сыда зэратекIырэр? Сыдэущтэу тэрэзэу, дэгъоу ар пшIын плъэкIыщта? Шоколадым иIэшIугъэ лъэныкъуабэм япхыгъэу зэрэщытыр, псау­ныгъэм ар зэрищыкIагъэр, шоколад дыджыр шъхьэ­куцI узхэмкIэ зэрэIэзэгъур, зэ­рифэшъуашэу ар шIыгъэу, хэлъыпхъэ пэпчъ дэгъумэ зэрэгъомылэ лъапIэр Аидэ къыIотагъ. УпчIэхэу къэуцухэрэм яджэуапхэр къызэIуихэу егъэджэн сыхьатыр гъэпсыгъагъэ. Анахьэу уасэ зиIагъэр ежь шоколадым ишIын зэрэкIорэр ягъэлъэгъугъэныр ыкIи сту­дентхэр ащ хэгъэлэжьэгъэнхэр ары.

Iофтхьабзэм къырагъэ­­блэ­гъагъэх Адыгэ кIэ­лэ­­егъэджэ колледжэу А. Ан­дырхъуаем ыцIэ зы­хьырэм, МКъТУ-м иполитехническэ колледж яеджа­кIохэр, якIэлэегъаджэхэр, ежь тхылъеджапIэм иIофышIэхэр, журналистхэр.

Шоколадым ичIыпIалъэ­хэр Къыблэ Америкэр, Бразилиер, Индиер, Эквадор арыхэу зэрэщытхэр, Европэм къикIи ар къызэ­рэтхэхьагъэр, дышъэ папкIэу осэшIу сыдигъуи зэриIагъэр, ащ тарихъ гъэшIэгъонэу пылъыр къыIотагъ Лъэпкъ тхылъеджапIэм иIофышIэу Хьапыщтэ Мариет.

Шоколад лъэпкъ зэфэшъхьафхэу ауплъэкIугъэ­хэм агу нахь къыIэтыгъэу студентхэри чаныгъэх, уп­чIэ зэфэшъхьафхэр къа­тыщтыгъэх. Сыд фэдэрэ гъомылапхъи пщэным пае теплъэ дахэ иIэн ыкIи дэ­гъун зэрэфаер зэхэща­кIохэм хагъэунэфыкIыгъ.

Урысыем шоколадыр апэрэу 1786-рэ илъэсым къызэрихьагъэр ыкIи лъэныкъуабэкIэ ар агъэфедэ зэрэхъугъэр, IэшIу-IушIушI фабрикэ инхэу «Бабаевскэр», «Красный Октябрь», «Рот Фронт» зэрэтиIэхэр, тэ тикъэлэ шъхьаIэу Мые­къуапи я 80-рэ илъэсхэм лъэшэу зыцIэ шIукIэ Iугъэ IэшIу-IушIушI фабрикэу «Майкопская» зыфиIорэр зэрэдэтыгъэр, игъомылэ хэ­гъэгум уасэ къызэрэщыфашIыщтыгъэр, нэмыкIхэри къаIотагъэх.

Шоколадыр анахь гъомылэпхъэ хэшыкIыгъэхэм зэращыщыр, ар зэфэшъхьаф 600-у зэрэзэтекIырэр, гъотышхо ыкIи тетыгъо зиIэ классым иIанэ апэрэу тырагъэуцощтыгъэр шо­коладыр арэу зэрэщытыгъэр, ар къэIотэгъуаеу, нэр пIэпихэу тучанышхо мэкIай лъэгъупхъэхэм, шхэпIэ ин­хэм зэрачIэлъыгъэр, джырэ тимафэхэми ар анахь IэшIу-IушIу лъапIэу Iанэм тырагъэуцоу, хьакIэм пагъохэу къызэрэнагъэр лекцием Мариет щыкIи­гъэтхъыгъ. СыхьатитIу еджэн-зыгъэсэныр псын­кIэу кIуагъэ, ныбжьыкIэхэм ащыщхэм шоколад шIыным зыфэзыгъазэмэ зышIои­гъо­хэр зэрахэтыр янэплъэгъу гушIубзыухэм къаIуатэ­щтыгъ.

Мамырыкъо Нуриет.