Зэо зэпэуцужьхэм яветеран ныбжьыкIэу Илья Донцовыр гуфа­кIоу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлэжьагъ.

Ар тIогъогогъо «кIэпсэжъыем» зэпырыкIыгъ ыкIи лIы­хъужъныгъэ зекIуакIэу къыхэфагъэхэм афэшI дзэ тын лъэпIэ зэфэшъхьафхэр къыфагъэшъошагъэх, ахэм ащыщ медалэу «За отвагу» зыфиIорэр. ДзэкIолIым ылъэгъугъэр, об­щественнэ IофшIэнэу ыгъэца­кIэхэрэр, тапэкIэ гухэлъэу зыдиIыгъхэр игуапэу «Адыгэ ма­къэм» къыфиIотагъэх.

ЩыIэныгъэ гъогур, гупшысэхэр

Илья 1991-рэ илъэсым къэ­хъугъ. Гурыт еджапIэм класси­бгъур къызыщеухым, техническэ сэнэхьат зыщызэрагъэгъотырэ училищым чIэхьагъ. УIэшыгъэ КIуачIэхэм дзэ къулыкъур зыщехьым ыуж Адыгэ къэралыгъо университетым апшъэрэ гъэсэныгъитIу щызэригъэгъотыгъ.

— Мы илъэсхэм азыфагу къыдафэу жъоныгъокIэ мэфэкI­хэм ащыщ патриотическэ Iофтхьабзэу зэхащагъэм сыхэфагъ, — къеIуатэ Илья. — Дзэ Iофым сыфэз­гъэсагъэу, сыфэзыщагъэу Джарымэ Рэщыдэ ащ нэIуасэ сыщыфэхъугъ. Илъэс 15 фэдиз сыныбжьыгъ ар зипэщэ дзэ патриотическэ объединениеу «ЗыкIыныгъ» зыфиIорэм къулыкъу ухьазырыныгъэр щыскIунэу зесэгъажьэм. Джащ фэдэу республикэ джэгунхэу «Зарница» зыфиIорэми бэрэ сахэлэжьагъ. Дзэ IофымкIэ IэпэIэсэныгъэ дэгъу ахэм ащызгъотыгъ, гъэсакIоу тиIагъэм гузэ­жъогъу чIыпIэхэм узэрары­кIыщтыр дэгъоу тигъэшIагъ. А шIэ­ныгъэхэр нэужым къыс­шъхьэпэжьыгъэх. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер къежьагъэу, къэралыгъом IэпыIэгъу ищыкIагъэу зэхэсхыгъэу сымыкIоныр къезгъэкIугъэп. ЫбгъукIэ сыщытэу дунаим щыхъурэ­-щышIэрэм сеплъыным нахьи, икуупIэм сыхэтымэ нахь тэрэзэу слъытагъэ.

ГуфакIохэм ахэтэу ыгъэзэжьыгъ

ДзэкIолIхэм азыфагу сыди­гъуи щаIо: «ЗэонымкIэ IэпэIэсэныгъэр гъэкIэжьыгъэн фае». Ащ диштэу Илья Донцовым хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер рагъэжьагъэу зызэхехым, зэзэгъыныгъэм кIатхи, 2022-рэ илъэсым шышъхьэIум ащ кIуагъэ. Бэ темышIэу зыхэтыгъэ отрядыр щэрыоным хэфагъ. Къутафэхэм апкъ къикIыкIэ контузие иIагъ ыкIи ипсауныгъэ изытет елъытыгъэу Iоныгъом и 4-м къэкIожьын фае хъугъэ. Мазэ тешIагъэу етIани иныб­джэгъухэм ягъусэу гуфакIоу ыгъэзэжьыгъ.

— ТIогъогогъо хэушъхьа­фыкIыгъэ дзэ операцием сыкIонэу хъугъэ. Апэрэ кIогъум — отрядэу БАРС-17-м ыкIи ятIонэрэм — БАРС-16-м сахэфагъ. Мыхэр Хэгъэгум ыпа­шъхьэ пшъэдэкIыжьэу щыряIэр зэхэзышIыкIырэ, физическэ ухьазырыныгъэ дэгъу зыIэкIэлъ дзэкIолIхэу ежь яшIоигъоны­гъэкIэ дзэ операцием хэлэ­жьэнэу кIуагъэхэм агъэпсыгъэ отрядых. Луганскэ Республикэм итемыр лъэныкъокIэ къулыкъур щытхьыгъ. ЯтIонэрэ кIогъур мобилизациер къызежьагъэм тефагъ. Зэныбджэгъу купэу тызэхэтым унашъо тшIыгъагъэ Хэгъэгум ыпашъхьэкIэ типшъэ­рылъ дгъэцэкIэнэу. Ащ тетэу тызэгъусэу чъэпыогъум и 4-м зэзэгъыныгъэм тыкIатхи, ты­кIуагъ, — хигъэунэфыкIыгъ Илья Донцовым.

ДзэкIолI ныбжьыкIэр къэтыфэ пшъэрылъ зэфэшъхьафхэр ыгъэ­цэкIагъэх: корректировщикыгъ, наводчикыгъ, ротэм икомандирыгъ, отрядым иштаб ипэщагъ.

ДзэкIолIым ылъэгъугъэр зэхишIагъэр

ТигущыIэгъу къызэриIуагъэмкIэ, зыкъэухъумэжьынымкIэ анахьэу артиллериер ары агъэ­федэрэр ыкIи амал зэриIэкIэ япытапIэхэр пыим щау­хъумэх.

— СыздэщыIэгъэ чIыпIэм тикъэралыгъокIэ тарихъ мэ-хьанэ зиIэ хъугъэ-шIагъэхэр щэхъух. Ахэм сахэмылажьэу сыщысыныр мытэрэзэу се­плъыгъ. Джа гупшысэр зыдэзыIыгъ закI ти­отряд хэтыгъэхэр. Ахэм ныбжь зэфэшъхьафхэр яIэх ыкIи ­лъэпкъ зэфэшъхьаф­хэм къахэкIыгъэх. Ау, ащ емы­лъытыгъэу, зэкIэми зы окоп узы­дафэу, сапэм узызэлъикIукIэ, зэкъошныгъэм узэфещэ ыкIи егъэшIэрэ зэолIхэм уафэдэу зыкъыпщэхъужьы. Непэ фэдэу къэсэшIэжьы шышъхьэIум и 27-м тызхэфэгъэ щэрыоныр. Сигъу­сэгъэ синыбджэгъухэм ащыщэу нэбгыритIур хэкIодагъэх, адрэ 12-у къауIагъэхэр зэрэсфэлъэ­кIэу чIыпIэ гузэжъогъум къисщыгъэх, апэрэ медицинэ Iэпы­Iэгъоу язгъэгъотыгъэм ишIуа­гъэкIэ апсэ къызэтенагъ, — игукъэкIыжьхэмкIэ Илья Донцовыр къыддэгуащэ.

ТигущыIэгъу иныбджэгъу дзэкIолIхэм джы къызнэсыгъэм зэпхыныгъэ адыриI. Ахэм ащыщ­хэр отрядым къыхэнагъэх, зыгорэхэм язэзэгъыныгъэ ипIа­лъэ аухи къэкIожьыгъэх, ухъу­мэнымкIэ Министерствэм исатырхэм пIэлъэ гъэнэфагъэ имы­Iэу къулыкъур ащызыхьынэу къэнагъэхэри къахэкIыгъ. Дзэ­кIолI ныбджэгъухэу уIагъэхэр зытещэгъагъэхэм ащыщхэри хъужьыхи, къулыкъум падзэ­жьыгъ.

Гум щыхъурэщышIэрэр, щыIэкIэ-псэукIэу щыряIэр

Илья къызэриIуагъэмкIэ, цIыфыр зэо зэпэуцужьхэм захафэкIэ, ишэн-зекIуакIэхэр нэмыкI шъыпкъэ мэхъух. Нэбгырэ пэпчъ ухьазырыныгъэу иIэм елъытыгъэу сыд фэдэрэ чIыпIи зэфэшъхьафэу зыкъы­щызэIуехы.

— ЩыIэныгъэ къызэрыкIом хэтэу щынэр зымышIэу, анахь зызгъэлIыщтыгъэр мыщ фэдэ бырсырым зыхафэм нэмыкI шъыпкъэу къычIэкIыгъ. ИшэнкIэ нахь Iасэу, цыхьэ зыфамышIыщтыгъэр ушэтыпIэм зефэм, пытагъэ зыхэлъ ныбджэгъу шъыпкъэу зыкъыгъэлъэгъуагъ. Психологическэу зыфэмыукIо­чIыхэрэми уарехьылIэ, ау ащ фэдэр бэп. Госпиталым чIэт психологхэм ахэм дэгъоу Iоф адашIэ. Охътэ гъэнэфагъэ зытешIэкIэ щыхъурэ-щышIэрэм уесэ, макъэхэр зэхэошIыкIых, — хигъэунэфыкIыгъ Илья Донцовым.

ДзэкIолIхэр зыдэщыIэ чIыпIэм елъытыгъэу ящыIэкIэ-псэукIи агъэпсы. Зэпэуцужьхэр зыщыкIорэм пытапIэхэр щагъэпсых, нахьыбэрэмкIэ окопхэр агъэфедэх. Къабгынэгъэ унэхэм е щэпIэ чIыпIэу Iоф зымышIэжьы­хэрэм ащэчъыех. Ащ хъызмэтым щагъэфедэрэ пкъыгъохэр щызэрагъэуIугъэх.

— ЗэкIэ зэдгъэгъотыгъэх тIо­зэ тыкощын фаеу зыхъукIэ а зэпстэури къэтэгъанэ. Тыдэ тыкIуагъэми бэрэ тыхэзыщы­жьырэр шIушIэ IэпыIэгъоу къыт­фащэрэр ары. Гъомылапхъэ- хэм адакIоу тызщычъыен тлъэ­кIыщт ошэкурхэм анэсыжьэу тагъэгъо­ты. АщкIэ IэпыIэгъу дзэ­кIолIхэм афэхъухэрэм лъэшэу афэразэх, — къыхигъэщыгъ тигущыIэгъу.

Общественнэ IофшIэныр

Илья Донцовыр зыхэтыгъэ щыIэныгъэ къызэрыкIом хэгъо­зэжьыгъуае фэхъугъэп. Унэе ухъумэн организациеу «Щит» зыфиIорэм зэрэщылажьэрэм дакIоу общественнэ IофшIэ- ныр чанэу лъегъэкIуатэ. Адыгэ рес­публикэ общественнэ орга­ни­за­циеу «ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэм я Ассо­циацие» зыфиIорэм ар ­итхьамат.

ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэм яапэрэ форумэу Москва щыкIуагъэм, къулыкъушIэнымкIэ Урысые проектэу «Твой Герой» зыфи­Iорэм хэлажьэхэрэм апае гъэсэныгъэ семинарэу Роспат­риотгупчэм зэхищагъэм Илья ащыIагъ.

ТигущыIэгъу зипэщэ общест­веннэ организацием иIофшIэн игугъу къышIыгъ.

— ОрганизациякIэу зэхэтщагъэм ипшъэрылъ дзэ операцием хэкIодагъэхэм яшIэжь дгъэ­лъэпIэным фэшI мыжъобгъухэр къафызэIухыгъэнхэр, уIагъэхэр зытещагъэхэм япсауныгъэ ­зыпкъ рагъэуцожьынымкIэ Iэпы­Iэгъу афэхъугъэныр ыкIи кIэлэцIыкIухэм, ныбжьыкIэхэм пат­риотическэ пIуныгъэ тэрэз яд­гъэгъотыныр, къэкIожьырэ дзэкIолIхэр щыIэныгъэм социальнэу хэгъэгъозэжьыгъэнхэр. ТиIофшIэн зэхэтщэнымкIэ шъо­лъыр Къэралыгъо фондэу «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфи­Iорэм зэпхыныгъэ пытэ дытиIэу тызэдэлажьэ, — къеIуатэ Илья.

Къыхэгъэщыгъэн фае мы общественнэ организацием илIыкIохэм зэпымыоу гурыт ыкIи апшъэрэ гъэсэныгъэ языгъэ­гъотырэ еджапIэхэм зэIукIэгъу­хэр зэращызэхащэхэрэр.

ТапэкIи а IофшIэныр лъагъэкIотэн гухэлъ яI.

— Сицыхьэ телъ дзэкIолI пэпчъ къыIотэн къэбар зэри­шIэрэр! Тилъэхъан илIыхъужъхэм ящысэхэмкIэ тинепэрэ ныбжьыкIэхэр тпIунхэм мэхьанэ иI, — хигъэунэфыкIыгъ Илья Донцовым.

Iэшъынэ Сусан. Сурэтыр: Iэшъынэ Аслъан.