УФ-м и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Дмитрий Чернышенкэр АР-м и Мафэ тефэу Адыгеим къэкIогъагъ. Анахь мэхьанэ зэратырэ ыкIи лъэгъупхъэу щыт чIыпIэхэм ар ащы­Iагъ, республикэм гъэхъагъэу ышIыгъэхэм, проектышхохэу зэшIуихы­хэрэм, пшъэрылъхэу къыпыщылъхэм защигъэгъозагъ.

Проектэу «Лэгъонакъэ» игъэцэкIэн тегущыIагъэх

Урысые Федерацием и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Дмитрий Чернышенкэмрэ ПАО-у «Сбербанк» зыфиIорэм и ГъэIорышIапIэ итхьаматэу Герман Грефрэ Адыгеим къызэкIохэм экокурор­тэу «Лэгъонакъэ» ипроектрэ этнопаркэу ДжэгокIо гъэхъунэм щагъэпсыщтымрэ япхыгъэ Iофхэр гъэцэкIагъэ зэрэхъухэ­рэм зыщагъэгъозагъ. Адыгеим ыцIэкIэ Къэралыгъо Думэм идепутатэу Влади­слав Резникрэ «Сбербанкым» и ГъэIорышIапIэ итхьаматэ игуадзэу Сергей Кузнецовымрэ ахэм ягъусагъэх.

Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл ­Мурат ахэм къафиIотагъ зекIо класстерым ишIынкIэ Iофэу агъэцэкIагъэм, пшъэры­лъэу ыкIи Iофтхьабзэу зэшIуахыхэрэм япхыгъэу. Урысые Федерацием ивице­премьер гъэрекIо Адыгеим икъушъхьэхэм ащыкIогъэгъэ зэIукIэм къыщигъэнэфэгъэгъэ Iофтхьабзэхэри ахэм ахэхьэх.

Шъугу къэтэгъэкIыжьы: проектэу «Лэгъонакъэ» чэщи мафи Iоф зышIэщт зыгъэпсэфыпIэу нэбгырэ мини 2,5-м телъытагъэр хэхьэ. КIымафэм къушъхьэ­хэм лыжэхэмкIэ къащакIухьащт, гъэма­фэм — рекреационнэ, экологие Iофыгъохэм ар нахь афытегъэпсыхьэгъэщт.

НепэкIэ апэрэ чэзыум игъэцэкIэн макIо. 2025-рэ илъэсым ыкIэм нэс номер 690-рэ зыхэтыщт хьакIэщыр, пышIэгъэ кIэпсэ гъогур, километрэ 25-м ехъу зикIыхьагъэу щытыщт къушъхьэлъэ ­гъогоу лыжэхэмкIэ къызщачъыхьащтыр агъэ­псыщтых. 2030-рэ илъэсым ехъулIэу гъогу километрэ 37-рэ фэдиз зэтырагъэпсыхьащт, номерхэр мини 2,5-м нагъэсыщтых. Инвестициехэу сомэ мил­лиард 60 фэдиз ахэм апэIухьащт. ­Лъэпкъ проектым къызэрэдилъытэрэм тетэу сомэ миллиарди 6,4-рэ фэдиз инфраструктурэм пэIухьащт. Инвестиционнэ чIыпIэхэм ягъэхьазырын республикэм ихэбзэ къулыкъухэм чанэу Iоф дашIэ. Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, инвестпроектыр агъэцакIэ зыхъукIэ чIыопсым изытет зэрар рамыхыным лъэшэу анаIэ тырагъэтыщт. Зыфэдэ къэмыхъугъэ чIыопс дахэу тиIэм тыфэсакъыныр «Лэгъонакъэ» ишIын кIо зыхъукIэ анахь анаIэ зытырагъэтын фаехэм ащыщ.

ПсэупIэу Дахъом пэмычыжьэу зекIо-рекреационнэ паркэу агъэпсыщтыр зекIоным ылъэныкъокIэ анахь проектышхохэм зыкIэ ащыщэу щыт. ПстэумкIи гектари 110-рэ фэдиз ащ ыубы­тыщт. Адыгеим и ЛIышъхьэ Дмитрий Чернышенкэр нэIуасэ фишIыгъ инфраструктурэм изы­фэгъэхьазырын зэрэкIорэм. Автомобиль гъогоу «Дахъо —ДжэгокIо гъэхъунэр» зыфиIорэм ишIын мы лъэхъаным макIо. Газымрэ электричествэмрэ игъом ыкIи тэрэзэу аIэкIэгъэ­хьэгъэнхэм фэгъэзэгъэщт псэуалъэхэми япхыгъэ Iофхэм язэшIохын дэлажьэх. 2023-рэ илъэсым иапэрэ кIэлъэныкъо икIэуххэм нафэ къызэрашIыгъэм­кIэ, проект 12-мэ ягъэцэкIэн аухыгъ. Ащ нэмыкIэу лъэпкъ проектэу «ЗекIонымрэ хьакIэхэм апэгъокIыгъэнымрэ» зыфиIорэм къыдилъытэрэ Iофтхьабзэхэу еджапIэм кIорэ кIэлэцIыкIухэр зекIоным хэщэгъэнхэмкIэ ама­лэу щыIэхэм нахь ахэгъэхъогъэ­ным фытегъэпсыхьагъэхэр зэшIуахых.

ЗекIоным епхыгъэ проект шъхьаIэхэр пхырыщыгъэнхэмкIэ, инфраструктурэр гъэпсыгъэнымкIэ Дмитрий Чернышенкэм ренэу ынаIэ къызэрэттыригъэтырэм ыкIи ишIуагъэ къызэригъакIорэм апае зэрэфэразэр Адыгеим и ЛIышъхьэ къыIуагъ. Инвесторхэм амалыкIэхэр яIэ хъунхэмкIэ, зекIоным епхыгъэ Iофыгъохэм язэшIохынкIэ къушъ­хьэлъэ чIыпIэхэм анаIэ къатырадзэнымкIэ а пстэуми мэхьэнэ гъэнэфагъэ яIэу щыт.

Лъэпкъ проектэу «ЗекIоным­рэ хьакIэхэм апэгъокIыгъэным-­рэ» зыфиIорэм ипхырыщын респуб­ликэр чанэу зэрэхэлажьэрэр Дмитрий Чернышенкэм къыхигъэщыгъ. ЗекIоным нахь шIогъэ ин къытэу хэхъоныгъэ егъэшIыгъэнымкIэ, рекреационнэ ама­лэу щыIэхэр икъоу гъэфедэгъэн­хэмкIэ ащ ишIуагъэ къэкIо. 2023-рэ илъэсым а гухэлъхэм апэIуигъэхьанэу Адыгеим сомэ милларди 4 къыфатIупщыгъ. Дмитрий Чернышенкэм къызэриIуагъэмкIэ, республикэм къи­хьэ­рэ зекIохэм япчъагъэ нахьыбэ мэхъу зэпыт, илъэсэу икIыгъэм икIэуххэм нафэ къызэрашIыгъэмкIэ, 2019-рэ илъэсым елъытыгъэмэ, бэкIэ ар шъхьа­дэкIыгъ.

2023-рэ илъэсым пыкIыгъэ уахътэм изэфэхьысыжьхэм нафэ къызэрашIыгъэмкIэ, Урысыем и Къыблэ къыхиубытэрэ шъо­лъыр­хэу зекIохэр анахьыбэу зыдакIохэрэм Адыгеир ащыщ хъугъэ. Мы аужырэ илъэсхэмкIэ нэбгырэ миллионныкъом нахь мымакIэу илъэс къэс Адыгеим къэкIо. Адыгэ къуаем ифестивалэу Iоныгъом щыIагъэм нэбгырэ мин 36-рэ фэдиз къекIо­лIэгъагъ. Экокурортэу «Лэгъо­на­къэ» ипроект гъэцэкIагъэ зы­хъукIэ, анахь макIэми, зекIоу республикэм къихьэрэр фэдитIукIэ нахьыбэ хъущт.

Проектым нэIуасэ зыфишIыгъ

Урысые Федерацием и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Дмитрий Чернышенкэмрэ Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Муратрэ В. И. Лениным ыцIэкIэ щыт гупчэм зэдэгущыIэгъу щызэдыряIагъ. Республикэм икъэлэ шъхьаIэ ихэхъоныгъэкIэ ыкIи изэтегъэпсыхьанкIэ Iофыгъоу къэуцугъэхэм ахэр атегущыIагъэх. Урысыем и Сбербанк и ГъэIорышIапIэ итхьаматэу Герман Греф, Адыгеим ыцIэкIэ Къэралыгъо Думэм идепутатэу Владислав Резник, Урысыем и Сбербанк и ГъэIорышIапIэ итхьаматэ игуадзэу Станислав Кузнецовыр, АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур, Мыекъуапэ имэрэу Геннадий Митрофановыр ащ хэлэжьагъэх.

«Адыгеим икъэлэ шъхьаIэу Мыекъуапэ итеплъэ нахь дахэ шIыгъэным ренэу тыдэлажьэ, ащкIэ цIыфхэм яшIоигъоныгъэ­хэр къыдэтлъытэхэзэ, зызщагъэ­псэфыщт чIыпIэхэр нахь зэтетэгъэпсыхьэх, щагухэр ыкIи цIыф­хэр жъугъэу зыщызэрэугъоихэрэ чIыпIэхэр тэгъэцэкIэжьых. Фе­де­ральнэ пащэхэм яIэпыIэгъу ишIуагъэкIэ бэ зэшIотхын тлъэ­кIыгъэр. ТапэкIи а IофшIэныр лъыдгъэкIотэщт», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Ащ нэужым урамэу Краснооктябрьскэм къырыкIуагъэх ыкIи къэлэ паркым нэсыгъэх.

«Мурат Къэралбый ыкъор тигъусэу къалэм тигуапэу тыщытезекIухьагъ. Адыгеим ия 100-рэ ил

ъэс ехъулIэу респуб­ликэм зэхъокIыныгъэшIухэр зэришIыгъэхэр тинэрылъэгъу. ЗэкIэ мыщ щыпсэухэрэм та­фэлъаIо псауныгъэ яIэнэу, ящы­Iа­кIэ нахьышIу хъунэу. Непэ кIэ­лэ­егъаджэм и Маф, сэри сигупсэ Мыекъуапэ еджапIэр къыщысыухыгъ. Арышъ, тикIэлэегъаджэхэм сафэгушIонэу, къинышхоу къыддалъэгъугъэм пае сызэрафэразэр къасIо сшIоигъу», — къэбар жъугъэм иамалхэм адыриIэгъэ зэдэгущыIэгъум къыщыхигъэщыгъ Дмитрий Чернышенкэм. Ащ нэужым псыхъоу Шъхьэгуащэ инэпкъ къыщакIухьагъ. Респуб­ликэ мэхьанэ зиIэ общественнэ чIыпIэу щыт паркым ар хэхьэ. ТапэкIэ УФ-м ивице-премьерэу Дмитрий Чернышенкэм паркымрэ нэпкъымрэ язэтегъэ­псыхьанкIэ проектым дыригъэ­штэ­гъагъ. 2021 — 2022-рэ илъэсхэм ателъытэгъэ программэу Адыгэ Республикэм исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ тегъэпсыхьагъэу щытым къызэрэдилъытэрэм диштэу псы­хъоу Шъхьэгуащэ инэпкъ километри 2,5-м ехъу агъэпытагъ, цIыфхэр зыщытезекIухьэщтхэ ыкIи кIэлэцIыкIухэр зыщыджэгущтхэ чIыпIэхэр агъэцэкIэжьыгъэх, псыхъом екIурэ ехыпIэри дахэу зэтырагъэпсыхьагъ.

Дмитрий Чернышенкэм проектым осэшхо къыфишIыгъ ыкIи мыекъопэ бассейныр нахь зэте­гъэпсыхьэгъэным епхыгъэ гухэ­лъым дыригъэштагъ. Нафэу зэ­рэщытымкIэ, ЕвропэмкIэ анахь бассейн инэу ар алъытэ: квадрат метрэ мин 27-рэ фэдиз мэхъу, икIыхьагъэ — метрэ 500, ишъомбгъуагъэ — метри 100. УФ-м ивице-премьер къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, цIыфхэм зызщагъэпсэфын алъэкIыщт шъо­лъыр дахэу ар хъущт, Адыгеим зекIоу къихьэхэрэми яп­чъагъэ нахь хигъэхъощт.

ЗыгъэпсэфыпIэ шъолъырым изэтегъэпсыхьанкIэ IофшIэныр лъыгъэкIотэгъэным ылъэныкъо­кIэ IэпыIэгъу къызэрафэхъугъэм пае Дмитрий Чернышенкэм зэ­рэфэразэр Адыгеим и ЛIы­шъхьэ къыIуагъ. Проект-сметэ документациер хьазыр, къэралыгъо экспертизэми ышIыгъэ зэфэхьысыжьымкIи ащ къыдыригъэштагъ. Бассейным иигъэ­кIотыгъэ гъэцэкIэжьын илъэ­хъан инженер коммуникациехэр зэкIэ зэблахъущтых, ычIэ джырэ уахъ­тэм диштэрэ материалхэр агъэ­федэхэзэ агъэчъыщт. Ащ нэмыкIэу псым екIурэ ехыпIэхэр агъэкIэжьыщтых, урамхэр къэзыгъэнэфыхэрэр нахь дахэ ашIыщтых, чъыг-къэгъагъэхэр агъэтIысхьащтых. ТIысыпIэхэр, хэкIитэкъупIэхэр агъэуцущтых ыкIи нэмыкIхэр агъэцэкIэщтых. «Зы рекреационнэ комплексэу щытыщтым игъэцэкIэжьын къы­хеубытэ бассейнэу зигугъу къэт­шIыгъэм игъэцэкIэжьын. Мэздахэ къыпэIулъ шъолъырэу гектар 435-рэ фэдиз хъурэм епхыгъэ Iофтхьабзэхэм язэшIохын ащ дакIоу тыдэлажьэ. Мы проектышхохэр зэкIэ гъэцэкIагъэ зыхъухэкIэ, къэлэдэс­хэм ящыIакIи нахь зыкъыIэтыщт. ЗекIохэми республикэм анаIэ нахь къытырадзэщт», — къы­Iуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.

Фондым икъута­мэ иунэ зэрагъэлъэгъугъ

Дмитрий Чернышенкэмрэ КъумпIыл Муратрэ къэралыгъо фондэу «Хэгъэгум иухъумакIо­хэр» зыфиIорэм иреспубликэ къутамэ иунэу агъэцэкIэжьы­гъэм щыIагъэх, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэм, ахэм яунагъохэм арысхэм ащыщхэм адэгущыIагъэх.

Шъугу къэтэгъэкIыжьы хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэмрэ ахэм яунагъо­хэм арысхэмрэ IэпыIэгъу ягъэ­гъотыгъэнымкIэ Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным пшъэрылъ зэрафишIыгъэм диштэу мэкъуогъум и 1-м къыщегъэжьагъэу къэралыгъо фондым Iоф ышIэу зэриублагъэр. Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэрылъ зэрафишIыгъэм тетэу къэралыгъо фондым икъу­тамэ пае Мыекъуапэ игупчэ унэ хъоо-пщау къыщыхагъэ­кIыгъ. ГъэцэкIэжьын IофшIэнхэр зырашIылIэхэ нэуж непэ ар къызэIуахыжьыгъ.

Къэралыгъо фондым икъутамэу Адыгеим щыIэм иIоф­шIэнкIэ амалэу щыIэхэм хьакIэ­хэм нэIуасэ зафашIыгъ. УнакIэм цIыфхэр зыщаштэщт, зыщадэгущыIэщтхэ чIыпIэхэр, кIэлэцIыкIухэм атегъэпсыхьэгъэ чIыпIэ­хэр иIэх. Джащ фэдэу юридическэ, психологическэ, социальнэ-медицинэ IэпыIэгъу защарагъэгъотыщт кабинетхэр, щыIэныгъэм хэгъэгъозэгъэнхэм, япса­уныгъэ зыпкъ игъэуцожьыгъэным епхыгъэ фэIо-фашIэхэр зыщагъэцэкIэщт кабинетхэр ащ хэтых.

«ДзэкъулыкъушIэхэмрэ ахэм яунагъохэм арысхэмрэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ ищыкIэгъэ пстэури мы унэм къыщы­далъытагъэх. Социальнэ, ме­ди­цинэ, юридическэ Iофы­гъохэр зы чIыпIэ щызэшIуахын алъэкIы, къутамэм иIофышIэхэр нэ­бгырэ пэпчъ алъэIэсы, дзэ­къулыкъушIэхэм ягупсэхэм за­къызэрафагъэзэрэ Iофыгъохэр зэ­шIуахы», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

Дмитрий Чернышенкэм къутамэм амалэу иIэхэм осэшхо къафишIыгъ, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ Президентым пшъэрылъэу къафишIыгъэр гъэцэкIэгъэным мэ­хьанэшхо зэриIэр хигъэунэфыкIыгъ. Сбербанкым исертификатхэу оборудованиер къызэращэфыщтхэр фондым икъутамэ ащ ритыжьыгъэх.

«Хэгъэгум и Президентэу Владимир Путиным пшъэры­лъэу къыгъэуцугъэхэр гъэцэкIэгъэнхэм тегъэпсыхьагъэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэла­жьэхэрэмрэ ахэм яунагъохэм арысхэмрэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным кIуачIэу тиIэр зэкIэ етхьылIагъ. Унагъо пэпчъ социальнэ IофышIэ рапхыгъ. Дзэкъу­лыкъушIэхэмрэ ахэм яунагъо­хэмрэ социальнэ IэпыIэгъу зэ­рарагъэгъотырэм сшъхьэкIэ гъунэ лъысэфы. Хабзэм ирес­публикэ къулыкъухэмрэ муниципалитетхэмрэ япшъэрылъ нэб­гырэ пэпчъ игумэкIыгъо зэ­хафынэу, амалэу яIэмкIэ IэпыIэгъу арагъэгъотынэу», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Къэралыгъо фондым иреспуб­ликэ къутамэ ипащэу ПIатIыкъо Аслъан къызэриIуагъэмкIэ, фон­дым Iоф зишIэрэм къыщегъэ­жьагъэу нэбгырэ 700 фэдизмэ зыкъыфагъэзагъ. «Заом иветеран» зыфиIорэм истатус зэряIэр къэгъэшъыпкъэжьыгъэным къы­щегъэжьагъэу дзэкъулыкъушIэ­хэр санаториехэм, IэзапIэхэм гъэкIогъэнхэм анэсыжьэу Iэпы­Iэгъу зэфэшъхьаф мыщ щарагъэ­гъоты.

Фондым хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэр цIыфхэм патриотическэ пIуныгъэ ягъэгъотыгъэным, тарихъ шIэжьыр къэухъумэгъэным ате­гъэпсыхьэгъэ общественнэ про­ектхэм чанэу ахегъэлажьэх. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием щыфэхыгъэхэр яшIэжь хэлъынхэм, цIыфхэм патриотическэ пIуныгъэ ягъэгъотыгъэным атегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэхэр зэхащэх. Ащ фэгъэхьыгъэу къы­Iотагъ фондым икъутамэ Адыге­имкIэ исоциальнэ координаторэу, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэу Сергей Артюшенкэм.

«Фондым сызэрэщылажьэрэм елъытыгъэу фронтым къикIы­жьы­гъэ дзэкIолIхэм IэпыIэгъу ясэгъэгъоты. Сэри тIогъогогъу фронтым сыщыIагъ, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэла­жьэхэрэр зыгъэгумэкIырэ Iофыгъохэм дэгъоу сащыгъуаз. УIа­гъэхэр зэратещагъэм къы­хэкIэу нэбгырабэмэ амал яIэп чIыпIэ зэфэшъхьафхэм якIолIэнхэу, ялъэIу арахьылIэнэу. Хэ­ушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранхэм цIыф горэ ягъусэным, яIофыгъохэм язэшIохынкIэ IэпыIэгъу ар афэхъуным мэхьанэшхо иI», — къыIуагъ Сергей Артюшенкэм.

«ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэмрэ ахэм яунагъохэм арысхэмрэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным Правительствэм мэхьанэшхо реты. Президентым пшъэрылъ зэрафишIыгъэм тетэу апшъэрэ еджа­пIэхэм ащеджэнхэу квотэ къафыхагъэкIы. Мыгъэ ащ фэдэ шIыкIэм тетэу нэбгырэ мини 8,5-рэ апшъэрэ еджапIэхэм ачIагъэхьагъэх. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэ­хэрэмрэ ахэм якIэлэцIыкIухэмрэ фитыныгъэ яI бюджет чIыпIэхэр къаратынэу. Мыщ фэдэ IофшIэныр нахь гъэлъэшыгъэн фаеу сэлъытэ. Ащ епхыгъэу Урысыем гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ пшъэрылъ фэс­шIыгъ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэмрэ ахэм якIэлэцIыкIухэмрэ ыпкIэ хэмылъэу апшъэрэ еджапIэхэм яподготовительнэ отделениехэм ащеджэнхэм иIофыгъо зэшIуа­хынэу», — къыIуагъ Дмитрий Чернышенкэм.

Адыгеим и ЛIышъхьэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, хэбзэ къу­лыкъухэм тичIыпIэгъухэм къулыкъу зыщахьырэ дзэ частхэм ренэу зэпхыныгъэ адыряI. Дзэ­къулыкъушIэхэм яунагъохэм фэгъэкIотэныгъэ заулэ афашIы, финанс, юридическэ IэпыIэгъу арагъэгъоты, IофшIапIэ къафэгъотыгъэнымкIэ ыкIи нэмыкI лъэ­ныкъохэмкIэ IэпыIэгъу афэ­хъух. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлэжьэнэу кIохэрэм зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъоу аратырэм гъогогъуитIо республикэм щыхагъэхъуагъ. Джыдэдэм ар зэрэхъурэр сомэ мин 200. Ащ нэмыкIэу республикэм имуниципалитетхэми сомэ мини 100-м къыщегъэжьагъэу мини 120-м нэсэу зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъу къащараты. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм якIэлэцIыкIухэми IэпыIэгъу зэфэшъхьафхэр арагъэгъоты.

«Мы лъэныкъом тэ лъэшэу тынаIэ тетэгъэты. Iофхэр нахьы­шIоу зэхэщэгъэнхэм тыпылъыщт, амалэу щыIэхэр зэкIэ зэдгъэ­уIущтых, хэбзэ къулыкъухэм, общественникхэм, волонтерхэм зэдэлэжьэныгъэу адытиIэр нахь дгъэпытэщт. ДзэкIолIхэм ягупсэхэм закъызэрыфагъазэрэ Iофыгъохэр апэрэ чэзыоу гъэцэкIэгъэнхэм мэхьанэшхо иI. Тидзэ­кIолIхэм ящыкIагъэхэр къыдэтлъытэзэ, тапэкIи шIушIэ IэпыIэгъу ахэм аIэкIэдгъэхьащт, хэ­ушъхьа­фыкIыгъэ дзэ операцием хэла­жьэхэрэм яунагъохэм яIо­фы­гъохэр зэкIэ зэшIотхыщтых», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

КIэлэцIыкIу сэнаущхэм яеджапI

УФ-м и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Дмитрий Чернышенкэр, Урысыем и Сбербанк иправление итхьаматэу Герман Греф, Адыгеим и ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат рес­публикэ естественнэ-хьисап еджапIэу нэбгырэ мини 2-м ехъу къызэкIуалIэрэм щыIагъэх.

ХьакIэхэм математическэ паркым нэIуасэ зыфашIыгъ, еджапIэм иклассхэр, республи­кэм имуниципалитетхэм якIэлэеджакIохэм онлайн-еджэнхэр зыщадызэхащэрэ конференц-­залыр къызэпаплъыхьагъэх.

АКъУ-м иректорэу Мамый Даутэрэ республикэ естественнэ-хьисап еджапIэм ипащэу Бэджэнэ Светланэрэ математическэ лабораторием иIофшIэн зэрэзэхищэрэм нэIуасэ фашIыгъэх. АКъУ-м истудентхэм къа­гъэхьазырыгъэ роботым, машIом игъэкIосэнкIэ агъэфедэн алъэ­кIыщт тренажерым, зекIонымкIэ проектым нэIуасэ афашIыгъэх.

«Федеральнэ гупчэр Iэпы­Iэгъу къафэхъузэ, кIэлэцIыкIу сэ­наущхэр республикэм къыщыхагъэщых ыкIи IэпыIэгъу щарагъэгъоты. КIэлэеджакIохэмрэ студентхэмрэ робототехникэмкIи, нэмыкI лъэныкъохэмкIи хэкIыпIэ гъэшIэгъонхэр къагъоты. Пэрыт лъэныкъохэм тапэкIэ Iоф ащызышIэн зылъэкIыщтхэр непэ тэгъэхьазырых», — къы­Iуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.

ГъэсэныгъэмкIэ проектхэу рес­публикэ естественнэ-хьисап еджапIэм щыпхыращыхэрэм Дмитрий Чернышенкэм осэшхо къафишIыгъ. ГущыIэм пае, къэ­гъэнэжьакIохэм тренировкэхэр зэрашIыщт гуадзэм нахь зырагъэушъомбгъунэу УФ-м ивице-премьер игъо ылъэгъугъ.

«Тхылъхэр жъугъэхьазырхи, ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ федеральнэ Министерствэм ипащэхэр ащ нэIуасэ фэсшIыщтых», — къыIуагъ Дмитрий Чернышенкэм.

УФ-м и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэ ишIошIкIэ, IТ-кубэу «Адыгея виртуальная» зыфиIорэр амалышIоу щыт рес­публикэм илъэгъупхъэ чIыпIэхэм язэгъэшIэнкIэ, онлайн-экскурсиехэм язэхэщэнкIэ.

КъэIогъэн фае республикэм иапшъэрэ еджапIэхэмрэ хэгъэгум ишъолъыр зэфэшъхьафхэм яорганизациехэмрэ ягъусэхэу республикэ естественнэ-хьисап еджапIэм кIэлэеджакIохэр олимпиадэхэм, зэнэкъокъухэм зэ­ращыфагъэхьазырхэрэр. Мы еджапIэм пхырищырэ проектхэм Урысыем ишъолъыр 68-мэ, Iэ­кIыб къэралыгъо 17-мэ яеджа­кIохэр къахэлажьэх. УФ-м ивице-премьер зыщеджэгъэ мыекъопэ лицееу N 8-у Женя Поповым ыцIэ зыхьырэм щыIагъ, кIэлэегъа­джэм и МафэкIэ еджапIэм иIо­фышIэхэм афэгушIуагъ.

Республикэм ихэхъоныгъэхэр

Дмитрий Чернышенкэмрэ КъумпIыл Муратрэ зэIукIэгъоу зэдыряIагъэм республикэм социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ шъхьаIэу ышIыгъэхэм щатегущыIагъэх.

«Республикэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэнымкIэ Урысые Федерацием и Правительствэ IэпыIэгъушIу къызэрэтфэхъурэм фэшI лъэшэу тыфэраз. Адыгеим ия 100-рэ илъэс ехъулIэу дгъэ­цакIэу едгъэжьэгъэ проектхэр лъытэгъэкIуатэх. Мыгъэ экономикэм илъэныкъо шъхьаIэхэмкIэ гъэхъагъэхэр тшIыгъэх. Респуб­ликэм пстэумкIи продукциеу къыщахьыжьырэр 2023-рэ илъэ­сымкIэ проценти 102,5-рэ хъу­нэу мэгугъэх, мэзи 8-м промыш­леннэ къыдэгъэкIыным ииндекс проценти 106,8-рэ хъугъэ, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат. — Iофыгъо шъхьаIэхэм язэшIохынкIэ федеральнэ гупчэр IэпыIэгъу къызэрэтфэхъурэр джыри зэ хэзгъэунэфыкIы сшIои­гъу. Мы илъэсым лъэпкъ проектхэм, федеральнэ, респуб­ликэ къэралыгъо программэхэм ягъэцэкIэн пае сомэ миллиард 23-м ехъу Адыгеим къыIукIэщт».

Дмитрий Чернышенкэм ­лъэпкъ проектэу «ЗекIонымрэ хьакIэхэм дахэу апэгъокIыгъэнымрэ» зыфиIорэм игъэцэкIэн республикэр чанэу зэрэхэлажьэрэр, зекIохэр нахьыбэ зэрэхъугъэр хигъэунэфыкIыгъ.

Социальнэ инфраструктурэм изегъэушъомбгъункIэ Урысыем и Правительствэ пшъэрылъэу къафишIыгъэр республикэм зэ­рэщагъэцакIэрэр Адыгеим и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ. «Урысые Федерацием и Президент пшъэрылъ къыгъэуцугъ Урысыем исхэу спортым пыщагъэхэр 2030-рэ илъэсым ехъу­лIэу процент 70-м нэгъэсыгъэн­хэу. Мурат Къэралбый ыкъор, 2022-рэ илъэсымкIэ шъо ар процент 55,2-м нэжъугъэсыгъ, планэу шъуиIагъэр процент 51,7-рэ. Спорт псэуалъэхэмкIэ процент 62,2-м шъунэсыгъ, планыр зэрэхъущтыгъэр процент 62-рэ. Инфраструктурэр зэрагъэкIэжьырэм ишIуагъэкIэ амал дэгъухэр яIэу цIыфхэр спортым пылъых, спортсменхэр чанэу зэнэкъокъухэм ахэлажьэх», — къыIуагъ Дмитрий Чернышенкэм.

ЗэIукIэгъум икIэух Дмитрий Чернышенкэм зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, инвестициехэр на­хьыбэу республикэм къыхалъхьанхэмкIэ, цIыфхэм ящыIэ­кIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэнымкIэ, языгъэпсэфыгъо уахътэ на­хьы­шIоу зэхэщэгъэнымкIэ Адыгеим бэ щашIэрэр.

АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу Сурэтхэр: А. Гусев, М. Гордышов.