ТикIэсэ, тигупсэ Адыгеим тэ, адыгэхэр ыкIи нэмыкI лъэпкъыбэу къытэшIэкIыгъэхэр, тызэдэIужьэу, тызэгурыIоу тыщызэдэпсэу, республикэм къэралыгъо гъэпсыкIэ ыгъотыгъэу, дахэу ыпэкIэ лъэкIуатэ, илъэс 32-рэ ныбжьыр хегъэунэфыкIы.

Ти Адыгей ащ щыпсэурэ цIыф лъэпкъыбэм зэфэдэу зэдытий – ти Хэгъэгу. Мы лъэбэкъу иныр лъэпкъым зэридзыгъэм, игугъэ лъагэхэр щыIэныгъэм зэрэпхырищыгъэхэм уасэу афишIырэр зэдгъашIэмэ тшIоигъоу тхэкIо цIэрыIоу, Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэ­рэщэе-Щэрджэс республикэхэм янароднэ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ зыIудгъэ­кIагъ, иеплъыкIэхэм защыдгъэгъозагъ.

— Адыгэ лъэпкъыр анахь лъэпкъыжъхэм ащыщ. ЕгъашIэм хэгъэгу зэхащэным кIэхъопсыгъэх. ЩыIэх лъэпкъхэр хэгъэгуи къэралыгъуи ямыIэу, ау лъапсэ зиIэм зиIэтын зэрэфаер адыгэхэмкIэ нэфагъэ. Апэдэдэ хьатхэм хэгъэгу зэхащэгъагъ, — къеIуатэ Исхьакъ. — Ахэр зы лъэпкъышхо инхэу фараонхэу Рамзес I-р ыкIи II-р яIэхэу псэугъэх. Гъу­чIыр апэу къыхэзыхыгъэхэм ащыщых. Хьатхэм яхэгъэгу икъэлэ шъхьаIэу щытыгъэр Хьатуц. Аукъо­ды­еп, уегуп­шысэмэ, мы чIыпIацIэр цIыфыцIэу е лъэкъуацIэу аусы зэрэхъу­гъэри.

Адыгэ лъэпкъхэр бэу зэтеутыгъагъэх: хьатхэр, синдхэр, меотхэр, керкетхэр. Къэралыгъо лъапсэр агъотыгъагъ синдхэми — Синдикэр. Ау пIалъэ тешIи, мы хэгъэгуитIури кIоды­гъэх, заушхугъэп.

Непэ тыгушхоу къэтэIо Адыгэ Республи­кэр — къэралыгъор зэрэдгъотыгъэр. Ащ къежьапIэ фэхъугъэр Адыгэ автоном хэкур ары. ВЦИК-м и УнашъокIэ бэдзэ­огъум и 27-м, 1922-рэ илъэсым ар зэхащэгъагъ. Апэрэу цIыф жъугъэ къызэрыкIохэм къафишIэу джащыгъум жьы къащагъ, щыIэкIакIэм къежьапIэ фэхъугъэр Октябрэ революциешхор ары. Хэкоу илъэс пшIы пчъагъэм тыщытыгъ. Аузэ, тиакъыли тиамали заштагъ, адыгэхэр зыкIэхъопсыщтыгъэ къэралыгъо — Хэгъэгу щыIэ хъугъэ. Адыгэ Республикэр зыщыIэр илъэс 32-рэ мэхъу. Щэч хэ­лъэп, ныбжьыкI тихэгъэгу, ау чан, лъэш, егугъоу, фэсакъэу игъогу зафэу пхырещы.

— Сыда къытфихьыгъэр республикэ тызэрэхъугъэм?

МэщбэшIэ Исхьакъ зэкIэ хъурэ-шIэрэм иакъыли игулъыти анэсэу, ынэ кIэкIыгъэу, ылэжьыгъэм ялъытыгъэу игущыIэ лъегъэкIуатэ.

— Республикэ – къэралыгъо тызэрэхъу­гъэм зэкIэ щыIэныгъэ лъэныкъуабэмкIэ зыкъытигъэIэтыгъ, ыпэкIэ тылъигъэкIотагъ, — еIо. — КъэсэщIэжьы, хэку гъэ­зе­тэу «Адыгэ макъэр» зы нэкIубгъо закъо нахь мыхъоу къызэрэдэкIыщтыгъэр. 1956-рэ илъэсым щегъэжьагъэу ар нэ­кIубгъуи 4-у, етIанэ нэкIубгъуи 8-у къыдэкIы хъугъэ.

Адыгэ Республикэр щыIэ зэрэхъугъэм шIогъабэ къыкIэкIуагъ: адыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ журнали 4 къыдэтэгъэкIы: «Зэкъошныгъэр», кIэлэцIыкIухэм апае «Жъогъобыныр», «Литературная Адыгея» ыкIи кIэлэцIыкIу журналэу «Родничок Адыгеи» зыфиIохэрэр.

ЛъэныкъуабэкIэ щыIэныгъэм тыщылъы­кIотагъ; Адыгэ Республикэм хэгъэгу тамыгъэ шъхьаIэхэр иIэх: гимныр, гербыр, быракъыр.

Республикэм зэхъокIыныгъэшIухэр къыхьыгъэх. Ахэр зэкIэ ежь лъэпкъым иакъыл ыкIи къыдэпсэурэ лъэпкъхэм агукIуачIэ зыхэхьагъ. Ти Адыгэ Респуб­ликэ щытынч, ищыIакIэ лъэныкъуабэкIэ гъэзагъэу нахьышIум фэкIо. Тикъэлэ шъхьаIэу Мыекъуапэ мафэ къэс нахь зештэ, нэр пIэпих мэхъу. Ащ изакъоп, Адыгэкъалэ ыкIи тиреспубликэ ирайон гупчэхэм ямызакъоу, къуаджэ пэпчъ зэралъэкIэу зэтырагъэпсыхьэ.

— Тыфэсакъызэ, уасэ фэтшIызэ, а зэкIэми ахэдгъахъозэ, ыпэкIэ шIур лъыдгъэкIотэныр тэ, цIыфхэм, типшъэрылъ ин, — еIо Исхьакъ. — Тятэжъ пIашъэхэр зыкIэхъопсыщтыгъэхэ щыIакIэр тиIэ хъу­гъэ. Мы зэкIэ къэкIощт лIэужыкIэм паи. Урысыем тыхэт, уасэ къытфашIы.

АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Къэралбый ыкъор тызкIырыплъын, тызы­лъызыщэн амал зыIэкIэлъ. Чэщи мафи Iоф ешIэ, ихэгъэгу пшъэрылъ мыпшъы­жьэу елэжьы, цIыфэу республикэм исхэри егъэразэх ыкIи дэгъоу зылъещэх, къадэхъурэри макIэп. АР-мкIэ тилIыкIохэр, тисенаторхэр, депутатхэр Москва щызэIокIэх. АдыгэхэмкIэ тызэрэлъэпкъым, дунэе сообществэм тызэрэщыщым, хэгъэгу тыхъугъэу тызэрэлъыкIуатэрэм та­гъэины, тегъэбжьышIо. А зэкIэми япхыгъэу тиреспубликэ идахэ, идэгъу зэрэтIэтыщтым хэти тыгу хатлъхьэу тегугъун фае, узгъэиныщтыри, узгъэлъэшыщтыри IофшIэгъэ дэгъубэр, шъыпкъэгъэ-цIыфыгъэр, зэрэлъытэ-зэдеIэжьыр, зэгурыIоны­гъэр ары. Ти Адыгэ Республикэ ащ щызэдэпсэурэ цIыф лъэпкъыбэм зэдытиун, титынчыпI, ар къыдгурыIоу, ти Хэгъэгу тыфэлэжьэн фае тIэ зэкIэдзагъэу.

Адыгэ Республикэм имэфэкI лъапIэу, тихэгъэгу цIыкIу зытиIэр илъэс 32-рэ зэрэхъурэмкIэ сафэгушIо цIыф лъэпкъы­бэу ащ щыпсэухэрэм, псауныгъэ пытэкIэ, акъыл-IушыгъэкIэ, IофшIэн гъэхъагъэхэмкIэ, мамырныгъэ дахэкIэ сафэлъаIо! – МэщбэшIэ Исхьакъ.

Мамырыкъо Нуриет.