АР-м и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм неущ зичэзыу театральнэ уахътэ къызэIуехы. Софокл итрагедиеу «Пачъыхьэу Эдип» техыгъэ къэгъэлъэгъоныкIэр къатыщт.

АдыгабзэкIэ тхыгъэр зэзыдзэ­кIыжьыгъэр Емыж МулиIэт, зыгъэуцугъэр Москва къикIыгъэ режиссерэу Константин Мишиныр ары, сурэтышI-постановщикыр ыкIи артистхэм ащыгъ шъуашэхэм Iоф адэзышIагъэмэ япащ Анна Федоровар, МХАТ-м щырегъаджэх.

ЗэIухыгъэ къэгъэлъэгъонхэр, ушэтыгъохэр зиIэгъэ спектаклэм ашIуабэ дашIэу ежэх. Ащ Iоф зэрэдашIэрэр зылъэгъугъэхэм агу къыгъэбырсырыгъ, артистхэм сценэм къыщагъэлъагъорэм античнэ зэманым ухещэ, узIэпызыщэрэ кIуачIэу ярольхэм халъхьашъугъэр пщагъэгъупшэ­рэп. Ащ фэдэу къэгъэлъэгъон шъхьаIэм тыкъынэсыгъ. Софокл итрагедие къыхахынэу зыкIэхъу­гъэм, ащ мэхьанэу ратырэм АР-м итеатральнэ объединение ихудожественнэ пащэу, АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ Iофы­шIэшхоу Ацумыжъ Рустам къы­тегущыIэзэ, ащ мэхьэнэ гъэнэфагъэ зэрэхилъхьэрэр къыкIигъэтхыгъ:

«ТицIыфхэр зыгъэгушIощт спектаклэхэм ямызакъоу, къэралыгъом щызэхащэрэ фестивальхэм республикэм ыцIэкIэ тахэлажьэ зыхъукIэ къащыдгъэ­лъэгъошъун тлъэкIыщт IофшIагъэхэр тиIэнхэ фае. «Фестивальнэ къэгъэлъэгъонхэр» зыфиIорэ спектаклэ гъэуцугъэхэр театрэм къышIыхэрэм ахэтынхэм мэхьанэшхо иI. «Пачъыхьэу Эдип» дунаим итеатрэ цIэры­Iохэм ащагъэуцу. Тиартистхэм яIэпэIэсэныгъэ зынэсырэр ащкIэ къэдгъэлъэгъон тлъэкIыщт. Зэ­дзэкIыгъахэу щылъ пьесэхэр къызытэштэхэм ар къахэкIыгъ. Зэрэтеатрэу тыфэчэфэу спектаклэм игъэуцун, изыфэгъэхьазырын тыфежьагъ. ЗанкIэу ти­адыгэ лъэпкъ плъышъо къэгъэлъэгъоным зыпари къыхэщырэп, ау узэгуцэфэн, зэбгъэ­пшэн горэхэр хэолъэгъукIых».

Театрэр зые шъолъырым, къэралыгъом ятхакIохэм, ядраматургхэм атхыгъэхэм атехыгъэ къэгъэлъэгъонхэр зэригъэуцухэ­рэм имызакъоу дунэе классикэм, драматургием зыщиушэтыныр лъэгапIэу зынэсыгъэхэм якъэгъэлъэгъуапIэу мэхъу. О узщыщ лъэпкъ шэныр, культу­рэр, хабзэр лъым хэлъэу къыдакIорэр къызэрэпшIышъущтым имызакъоу, умышIэрэр, узщымыгъуазэр, къыппэчыжьэр бгъэ­уцушъуныр, къэбгъэлъэгъошъуныр сыдигъокIи ушэтыпI. Къэгъэлъэгъоныр гъэшIэгъонэу зышIырэ лъэныкъохэм ар ащыщ. ЕтIани ижъырэ цIыф лъэпкъхэм яфольклор, ятхыдэхэр къызтегущыIэхэрэр зэтырихьэхэу къы­хэкIы. Мызэгъогуми Софокл итрагедие зэбгъэпшэн плъэ­кIыщт къэбарэу «Борэжъ иорэд» зыфаусыжьыгъэр адыгэ фольклорым хэт. Ацумыжъ Рустам тизэдэгущыIэгъу ар къыщыхигъэщыгъ. Пэгагъэр изекIуакIэ ылъапсэу псэущтыгъэ Пачъы­хьэу Эдип къызэхъум къырыкIощтэу къытыраIуагъэм, ятэ зэриукIыжьыщтым итхьамыкIагъо, сыдэу зишIыгъэми блэкIын ылъэкIыгъэп. Мыхъунэу къыщышIыгъэ пстэуми ар якъежьапIэ хъугъэ, къырыкIуагъэм ищы­Iэныгъэ, инасып, ишIошъхъу­ныгъэхэр ыгъэтэкъуагъ. Ежь- ежьырэу зытырилъхьажьыгъэ пщыныжьыр ипачъыхьагъуи ищы­Iэныгъи кIэух афэхъугъ. Джащ фэдэу адыгэ фольклорым къыхэнагъэу, зидаушрэ зилIыблэнагъэрэкIэ зыцIэ Iугъэ Бо­рэжъ зэтIысыжьым къыщишIыгъэр умыгъэшIэгъон плъэкIырэп. ЯтIонэрэ шъхьэгъусэу иIагъэм ихъоршэрыгъэ ыпкъ къикIыкIэ Борэжъ апэрэ шъузымкIэ иIэгъэ къо закъор, заорэр ыкъоми ымышIэу, ригъэукIыжьын ылъэ­кIыгъ. Пщыныжь зытырилъхьажьи цIыфхэм къахэмыхьажьэу, хьакIэщым къафимыкIыжьэу Борэжъ итIысхьажьыгъагъ. «ЦIыф къемыхъулIагъэр къыо­хъулIагъэп, сэ къысэрыкIуагъэр зызэхэпхыкIэ пщыныжьыр зыте­пхыжьыщтмэ зытемыхыжьыщтмэ ухэдэщт», ащ къезыIогъэ бзылъфыгъэу зинасыпынчъагъэ къыфизыIотыкIыгъэм Софокл итрагедие хэт Иокастэ къыщышIыгъэм фэмыгъэдэн плъэ­кIырэп.

Спектаклэм Лъэпкъ театрэм иартистхэр зэкI пIоми хъунэу хэлажьэх. Пачъыхьэу Эдип ироль къэзышIырэр УдыкIэко Ислъам, ар иапэрэ роль шъхьаI. Иокастэ къэзышIырэр Хьалэщтэ Саниет, Креонт — Жъудэ Аскэрбый. Фивэ ихор артист нэбгырэ 16 хэт. Къэгъэлъэгъоным декорацие гъэшIэгъонхэр фашIыгъэх. Лъэпкъ театрэм иартистхэм, зы пкъынэ-лынэ фэдэу, спектаклэм къыщагъэлъагъорэ хореографиер, мэкъамэу щыгъэ­федагъэхэр, античнэ сурэтэу декорациехэм ачыIу къытехьэ­хэрэр, шъуашэу ащыгъхэр, рольхэр къэзышIыхэрэм шIошъхъуныгъэу уагъэшIырэр — «Па­чъыхьэу Эдип» ипремьерэ а зэпстэур хэтыщт. Пушкиным ыцIэ зыхьырэ унэм неущ пчы­хьэм сыхьатыр блым ар къыщагъэлъэгъощт. Театрэр шIу зылъэгъухэрэр зэхэщакIохэм рагъэб­лагъэх.

Тэу Замир.