Республикэм игъэсэныгъэ учреждениехэм анахьыжъхэм ыкIи зэлъашIэхэрэм ащыщ Мыекъопэ медицинэ колледжыр. Мы илъэсым чъэпыогъум и 1-м ар зызэхащагъэр илъэс 90-рэ хъугъэ. Ащ ипэгъокIэу колледжым ипащэу Алексей Самоквитовым «Адыгэ макъэр» IукIагъ.

Тарихъ гъогур

1933-рэ илъэсым къыщежьэгъэ тарихъ гъогу шIагъо ыкIи бай еджапIэм къыкIугъ. Апэрэ чIэтIупщыгъоу иIагъэр фельдшер 30-рэ мамыку 30-рэ хъущтыгъ. Гурыт медицинэ гъэсэныгъэ зыщызэрагъэгъотырэ еджапIэм илъэс зэкIэлъыкIохэм ыцIэ пчъа­гъэрэ зэблахъугъ: медицинэ техникум, фельдшер-мамыку еджапI, медицинэ училищ ыкIи джыдэдэм медицинэ колледж. Ау, ащ емылъытыгъэу, хэбзэшIоу щыуцугъэхэр лъагъэкIотагъэх ыкIи ныбжьыкIэу къычIа­хьэхэрэм медицинэ IофшIэным шIулъэгъу фыряIэным сыдигъо­кIи анаIэ щытырагъэты. Илъэс 90-м къыкIоцI нэбгырэ мин 16-м ехъу мыщ къычIэкIыгъ. IэпэIэсэныгъэ ыкIи сэнэхьатым хэшIыкI фызиIэ специалистхэм пэщэныгъэ ахэм адызэрэхьагъ: Н.Ф. Киселевыр, В.Д. Трахтенберг, В.Д. Гончаренкэр, А.Ф. Журавлевыр, Б.Я. Белоусовыр, В.И. Ковалевыр.

Мы уахътэм медицинэ колледжым ипащэр А.А. Самоквитовыр ары. Ар Мыекъуапэ къы­щыхъугъ ыкIи щапIугъ. Гимназиеу N 22-м зыщеджэм ыуж Омскэ къэралыгъо медицинэ академием чIэхьагъ. «Педиат­рия» зыфиIорэ сэнэхьатыр иIэу къычIэкIыгъ, нэужым ординатурэр хирургиемкIэ ыкIугъ. 1998-рэ илъэсым Адыгэ республикэ клиническэ кIэлэцIыкIу сымэджэщым травмотологиемкIэ иотделение травмотологэу Iухьагъ. 2003-рэ илъэсым а отделением ипащэу агъэнэфагъ. 2019-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу колледжым ипащ.

Мыекъопэ медицинэ колледжым къыкIугъэ илъэс 90-р — имылъку. Илъэс зэкIэлъыкIохэм пытэу ылъэ теуцозэ чIыпIэ гъэнэфагъэ республикэми, ащ шъхьадэкIэуи ыубытыгъ.ТигущыIэгъу рыгушхоу къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, гурыт медицинэ гъэсэныгъэ языгъэгъотырэ организацие анахь лъэшэу Урысыем и Къыблэ итхэм Мыекъопэ медицинэ колледжыр ахахьэ. СыдигъокIи цIыфхэм алъытэрэ сэнэхьатыр къыхэзыхыгъэу рагъаджэхэрэм яухьазырыныгъэкIэ, IофшIэным фыщытыкIэу фыря­IэмкIэ къахэщых ыкIи IофшIэным ичIыпIэ бэдзэр мыхэм къащыкIэ­упчIэх. Джащ фэдэу республикэм имедицинэ IофышIэ ятIонэрэ пэпчъ мы колледжым къызэ­рэчIэкIыгъэм кIэлэегъэджэ купыр рэгушхо.

Лъэныкъоу зыфы­рагъаджэхэрэр

Медицинэ сестра сэнэхьатым имэхьанэ уасэ етыгъуай. Шъып­къэр пIощтмэ, зы врач ипшъэ­рылъхэр изакъоу ыгъэцэкIэ­шъущт­хэп ащ иIэпыIэгъу хэмытэу. Арышъ, медицинэ сестрахэр тыдрэ поликлиники, сымэджэщи чIыпIэ гъэнэфагъэ щаубыты, зэ­рэзэблэпхъунхэ щыIэп. Анахь лъапIэу псауныгъэр ахэм аIэ илъ. Мыекъопэ медицинэ колле­джым ипащэу Алексей Самоквитовым къызэриIуагъэмкIэ, гурыт звеном Iоф щызышIэн зылъэ­кIыщт специалисти 150 — 200 фэдиз илъэсым агъэхьазыры.

— Бюджет чIыпIэу тиIэм илъэс къэс хэхъо. ГущыIэм пае, 2019-рэ илъэсым ыпкIэ хэмы­лъэу нэбгыри 125-рэ тштэн тлъэкIыщтыгъэмэ, 2023-м нэбгырэ 240-рэ тштэн амал щыIэ хъугъэ, къэкIощт илъэсым а пчъагъэр нэбгырэ 260-м нэсыщт. КъэIогъэн фае, мыхэр зэкIэ «целевой» зыфаIорэм фэдэх. Ащ къикIырэр колледжыр къызаухыкIэ, илъэси 3-м нахь мыма­кIэу республикэм иIэзэпIэ учреждениехэм Iоф ащашIэн фае. ЫпкIэ хэлъэу зы куп мыгъэ тштагъэ, ахэр нэбгыри 100 мэхъух. Ахэр мыщ къызычIэкIыхэкIэ зыфаем Iоф щашIэн фитых ыкIи апшъэрэ еджапIэм зэу ягъэсэныгъэ щылъагъэкIотэн амал яI, — хигъэунэфыкIыгъ Алексей Самоквитовым. Мы уахътэм ехъулIэу медицинэ колледжым лъэныкъуищкIэ регъаджэх: «Сестринскэ Iофыр» (я 9-рэ ыкIи я 11-рэ классхэр къэзыухэгъэхэм апае), мыгъэ кIэу къырагъэжьагъ «Iэзэн Iофыр» (я 9-рэ классыр къэзыухыгъэхэм апай) ыкIи «лабораторнэ диагностикэр» (я 9-рэ классым ыуж).

Мы илъэс еджэгъум кIэу къы­хэхьагъэхэм ащыщ федеральнэ хэбзэ шапхъэхэр зэрэзэхъокIыгъэхэм къахэкIэу зэреджэщтыгъэхэ илъэс пчъагъэр зэрагъэ­мэкIагъэр. Илъэси 3-рэ мэзипшIырэ еджэщтыгъэхэмэ, джы илъэси 2-рэ мэзипшIырэ ашIыгъ. Ащ лъыпытэу егъэджэн программэри зэблахъугъ, ау еджэным зыкIи иягъэ къэкIонэу ашIыгъэп. Гъэсэныгъэ тедзэ зыщызэрагъэгъотырэ отделениеу колледжым иIэм сэнэхьат 23-м афэгъэзагъэу илъэс къэс нэбгырэ 1900-мэ яшIэныгъэхэм ащыхагъахъо. Илъэси 5 тешIэ къэс медицинэ IофышIэ пэпчъ ишIэныгъэ хигъэхъонэу щыт. Джащ фэдэу мы курсхэм яшIуа­гъэкIэ нэмыкI сэнэхьат феджэ­жьынхэ алъэкIыщт. ГущыIэм пае, массажистэу Iоф зышIэщтыгъэр рентген-лаборантэу е нэмыкIэу еджэжьын амал иI. Егъэджэн Iофыр зэхэщэгъэнымкIэ ищыкIэгъэ материальнэ-техническэ базэр аIэкIэлъ.

КIэлэегъаджэхэр

Ебгъэджэныр ыкIи уеджэныр — охътабэ зытекIодэрэ IофшIэнышху. ЗиIофшIэн шIу зылъэгъу­рэ ыкIи IэпэIэсэныгъэшхо зы­хэлъ кIэлэегъэджэ купым ишIуа­гъэкIэ студентхэм ясэнаущыгъэ, якъулайныгъэ къызэIуахын алъэкIы.

— Илъэс пчъагъэ хъугъэу Iоф щызышIэрэ кIэлэегъаджэхэр тиIэх, — къеIуатэ Алексей Самоквитовым. — Ахэм адакIоу, нахь ныбжьыкIэхэу медицинэ гъэсэныгъэ зиIэхэри къэсштэнхэм сыпылъ. Сыда пIомэ, кIэлэегъаджэм медицинэм хэшIыкI фыриIэ зыхъукIэ нахь зытеIун­кIэщт лъэныкъохэр къыхихыщтых. Сэ сшъхьэкIэ мы колледжым джыри сыкъэмыкIожьызэ, травмотологиемкIэ практическэ сы­хьатхэр отделением щязгъэхьыщтыгъэх. Джыри ахэр лъысэгъэ­кIуатэх.

ГуIэтыпIэу щытыным фэшI

Илъэс пчъагъэхэм къакIоцI Мыекъопэ медицинэ колледжым игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр щашIыгъэхэп. Джы юбилеим ипэгъокIэу ащ IофшIэнышхо щыкIуагъ.

— АР-м и ЛIышъхьэ ыкIи Правительствэ лъэшэу анаIэ къыттет. еджапIэм иматериальнэ-техническэ зытет зэтедгъэ­псыхьаным фэшI республикэ бюджетым ахъщэ къытфитIупщыгъ. 2020-рэ илъэсым икIэух къыщегъэжьагъэу игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр тэшIых. 2022-рэ илъэсым колледжым ыкIоцI зэтедгъэпсыхьагъ. Джы анахьэу зыуж титыр щагу кIоцIыр ары. Мы унэр 1910-рэ илъэсым агъэ­псыгъ, архитектурнэ кIэнхэм зэрахахьэрэр къыдэплъытэн фае. Итеплъэ зэрэпшIоигъоу зэблэпхъунэу щытэп. Спорт залым изэтегъэпсыхьан ыкIэм фэкIо, ар икIэрыкIэ шъыпкъэу агъэцэ­кIэжьыгъ. Щагу IофшIэнхэр Мыекъопэ къэлэ администрацием зэшIуехых, лъэсрыкIо гъогу­хэм плиткэр атыралъхьэ. Адыгеим и ЛIышъхьэ иунашъокIэ, студентхэм апае тIысыпIэ дахэ­хэр колледжым ыкIоцIи ищагуи щагъэуцущтых. Лицееу N 34-р зычIэтыгъэ унэу урамэу Первомайскэм тетыр къытатыжьыгъ. Егъэджэн Iофыр зэхэтщэнымкIэ джы кабинетхэр нахьыбэу тиIэхэ хъугъэ, — хигъэунэфыкIыгъ Алексей Самоквитовым.

Iэшъынэ Сусан.

Сурэтыр Мыекъопэ медицинэ колледжым къытIэкIигъэ­хьагъ.