ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциеу Украинэм щыкIорэм Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэ дивизионым хэтэу кIуагъэхэм ащыщ Амин (ылъэкъуацIэ къетIорэп, джыри ыгъэзэжьыщт). ДзэкIолIэу «ТуристкIэ» заджэхэрэр мы уахътэм Мыекъуапэ идзэ частьхэм ащыщ командировкэ щыIэу гущыIэгъу тыфэхъугъ. Гупшысэу зыдиIыгъхэмкIэ «Адыгэ макъэм» къыдэгощагъ.

ЩыIэныгъэ рэхьатыр

Амин Шъхьащэфыжь къыщыхъугъ, Мыекъуапэ щапIугъ ыкIи щеджагъ. Мые­къопэ къэралыгъо гуманитар-техническэ колледжэу N 79-р къызеухым, Адыгэ къэралыгъо университетым июридическэ факультет чIэхьажьыгъ ыкIи ащ гъэсэ­ныгъэ щызэригъэгъотыгъ. ЫныбжьыкIэ къытефэрэ къулыкъур артиллерийскэ дзэхэм ахэтэу 2009 — 2010-рэ илъэсхэм къыхьыгъ. ХэбзэухъумэкIо къулыкъухэм ахэтыгъ, нэмыкI IофшIэн зэфэшъхьафхэри ыгъэцэкIагъэх. Мобилизациер къызе­жьэгъэ лъэхъаным щэ комбинатэу «Ады­гейский» зыфиIорэм Iутыгъ. ДзэкIолI ныбжьыкIэм илъэс 32-рэ ыныбжь, ишъхьэгъусэу Эллэрэ ежьыррэ шъэожъые зэдапIу.

Мобилизациер, повесткэр

Тикъэралыгъо ищынэгъончъагъэ къэухъумэгъэным фэшI хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием къыдыхэлъытагъэу, «хэ­шыпыкIыгъэ мобилизациер» 2022-рэ илъэ­сым Iоныгъом и 20-м къырагъэжьагъ. А къэбарыр бэхэм агъэшIэгъуагъ, ащыщхэр ыгъэщтагъэх ыкIи къэралыгъом икIы­жьыгъэх, зыхэм узхэр къыз­фау­гупшысыжьхэзэ, япсауныгъэ изытеткIэ мыкIошъунхэу агъэпсыгъ. ТигущыIэгъу Хэгъэгур къыухъумэныр къызэрэхихыгъэм тыкIэупчIагъ.

— Мобилизациер Iоныгъом и 20-м къырагъэжьагъэу зызэхэсэхым, апэу къызэджэщтхэм сызэрахэфэщтым си­цыхьэ телъыгъ. Сыда пIомэ сыныбжьыкIи, къулыкъоу схьыгъэмкIи сакъыхеубытэ. ЗэрэсIуагъэу, ятIонэрэ мафэм, Iоныгъом и 21-м, повесткэр къысатыгъ. СымыкIонэу сыгу къихьагъэп, теубытэгъэ пытэ хэлъэу а унашъом дезгъэштагъ. Хэгъэгур къы­сэджагъ, сэ сыкIуагъ. Ащ уегупшы­сэ­жьынэу щытыгъэп. СIэ зэфыкъом, плас­тинэ хагъэуцуагъэу щытыгъ, ащкIэ справкэ дзэ комиссариатым есхьылIа­гъэ­мэ сащэщтыгъэп. Ау зэкIэми арэу­щтэу тызекIомэ, хэта тихэгъэгу къэ­зыу­хъумэщтыр, — еIо Амин.

ТигущыIэгъу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием кIонэу унашъо зэришIыгъэм яни, ишъхьэгъуси дырагъэштагъэп, бэрэ едэуагъэх.

ПшъэдэкIыжьэу иIэр къыгурыIозэ, лIыхъужъым ихэгъэгу къыухъумэнэу тыриубытагъ.

«КIэпсэжъыем» зызэпырыкIыгъэр, апэрэ гукъэкIыжьхэр

Я 227-рэ артиллерийскэ бригадэм «Турис­тыр» хэтэу апэ полигоным ухьазы­рыныгъэр щикIугъ. Нэужым, 2023-рэ илъэсым мэзаем и 10-м, «кIэпсэжъыем» зэпырыкIыгъ. Мамыр щыIакIэм ухэкIэу чIыпIэ плъырым узыхафэкIэ, гупшысэ гъэнэфагъэхэр умышIынхэ плъэкIырэп. Нэбгырэ пэпчъ ар зэфэшъхьафэу зэхешIэ. ЩыIэныгъэ къызэрыкIом фэдэу, анахь чIыпIэ къинми хъугъэ-шIэгъэ щхэнхэр щыхъунхэ елъэкIы. Амин щхызэ къеIотэжьы хэушъхьафыкIыгъэ дзэ опе­рацием апэрэ мэфэ шъыпкъэм къыще­хъулIагъэр.

— Къулыкъур зыщытхьыщт чIыпIэм тыращэгъэ къодыеу машинэшхом сыкъы­зепкIым, Iумылышхом сыщыцIанлъи сшъхьэ зэгуиутыгъ. Госпиталым сычIэ­фэнэу хъугъэ, уIагъэр адыжьыгъ. Сшъхьэ Iуданэхэр зэрэхэлъхэу, мэфи 6 нахь сычIэмылъэу зыкъычIязгъэтхыкIыжьыгъ. Отделением икомандирэу сагъэнэфагъэу щытти, сигъусэ кIалэхэм къарыкIорэм сигъэгумэкIыгъ, язакъоу къэзгъэнэнхэу сыфэягъэп, — еIо «Туристым».

Мафэхэр игъорыгъозэ лъэкIуатэх. Бырсырхэм, щэрыонхэм амакъэ дзэ­кIолIхэм къашъхьарыт. Зэпэуцужь плъырхэм къахэтыхэшъ, пшъэрылъэу къафагъэуцурэр загъэцэкIахэкIэ кило­метрэ 50 фэдизкIэ пэIудзыгъэ зызща­гъэпсэфырэ чIыпIэхэм къякIужьых. КIым-сым къэхъугъэми, зыхэр чъыешъу­хэрэп, омакъэхэр зэхэзымышIэхэрэри ахэтых. ТигущыIэгъу гушIоу анахь къыхи­гъэщырэр Тхьэм ишыкуркIэ яотрядкIэ хэкIодагъэ зэрямыIэр ары. ГухэкI нахь мышIэми, дивизионым щыщхэр къау­Iагъэх.

ЯщыIэкIэ-псэукI

Шъыпкъэ, щыIэкIэшIум уесагъэу шъоф псэукIэм утехьаныр IэшIэхэп. Ау цIыфыр зэмысэрэ щыIэп. Апэрэ мафэхэм ялъытыгъэмэ, джы нахь амалышIухэр тидзэкIолIхэм зэрагъэгъотыгъэх.

— Апэрэ мафэхэм, кIымэфэшхоу зэрэщытыгъэм емылъытыгъэу, мэзхэм тахэсэуи къыхэкIыгъ, КамАЗ-хэм, палат­кэхэм тарылъыгъ, — къеIуатэ Амин. – Ащ фэдэ щыIэкIэ-псэукIэм тесагъ. Игъорыгъозэ зыздэдгъэзэщт ыкIи тызщы­щэфэщт лъэныкъохэр тшIэхэ хъугъэ, къагъэнэжьыгъэ унэхэм тарысынэуи амал щыI.

ШIушIэ IэпыIэгъур, фэныкъуагъэхэр

Непэ дзэкIолIхэм анахь ящыкIагъэр тына­Iэ атетыныр ыкIи тадэIэпыIэныр ары. Ашхыщтым щыкIэхэрэп, ау тызэрафэгумэкIырэм, тызэряжэрэм афэ­гъэхьыгъэ гущыIэ фабэхэр зэрытхэгъэ письмэхэр, кIэлэцIыкIу сурэтшIыгъэхэр заIукIэхэкIэ, лъэшэу агу къыдащае.

— Шъыпкъэр пIощтмэ, тшхыщтым тыщы­кIэрэп. Къэралыгъом къытитырэм нэмыкIэу зэпымыоу шIушIэ IэпыIэгъур лъэныкъуабэхэм къарэкIы. Ар зэфэдизэу, зэрифэшъуашэм тетэу дивизионым икомандир егощышъ, шъхьадж ищыкIагъэр реты, къелыгъэ щыIэмэ, агъэтIылъы. Андыр­хъое Хъусен ыцIэ зыхьырэ артиллерийскэ дивизионым АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат лъэшэу ынаIэ къытет. Джыри дзэ операцием тымыкIозэ, ащ иунашъо тетэу IашэкIи, шъуашэкIи дэгъоу тызэтырагъэпсыхьагъ. Джыри мазэ къэс ежь ыцIэкIэ шIушIэ IэпыIэгъу къытфаримыгъащэу къыхэкIырэп. СыдигъокIи анахь тызщыкIэрэ псыр зэпымыоу къытIэкIегъахьэ. ТыздэщыIэм япс бгъэфедэнэу щытэп, — хигъэу­нэфыкIыгъ Амин.

ТигущыIэгъу къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, анахь фэныкъуагъэу яIэр автомобильхэм ахалъхьэрэ пкъыгъохэр ары. Гъогоу зыщызекIохэрэм язытет зэрэдэим ыкIи автомобильхэм аныбжь зэрэбэм къахэ­кIыкIэ бэрэ мэкъутэх. АIэ къыхьырэмкIэ щыкIагъэхэр дагъэзыжьых, тылым щыIэхэри яIэпыIэгъушIух.

Ахъщэ тынхэр, зыгъэпсэфыгъор

«Туристым» къызэриIуагъэмкIэ, ахъ­щэ тынэу къатефэрэр зэкIэ игъом къа­Iо­кIэ, социальнэ фэгъэкIотэнхэри ежьхэми, яунагъуи къалъэIэсых. Ахэр къарамытыщтыгъэми, и Хэгъэгу къыухъу­мэнэу ар кIощтыгъэ.

— ДзэкIолIхэм IофшIэн мыпсынкIэу агъэцакIэрэр къэралыгъом къыгурыIозэ ащ фэдэ ахъщэ тынхэр къызэраритырэр дэгъу, ау ар хэмытыгъэми сэ сшъхьэкIэ сидзэ пшъэрылъхэр згъэцакIэщтыгъэх. УФ-м и Президент иунашъокIэ илъэс­ныкъо тешIэ къэс мобилизацием къыхиубытагъэхэм мэфэ 28-рэ загъэп­сэфынэу къатефэ. Ау зэпытэу ащ фэдиз мафэ яттынэу хъурэп, тхьамэфэ тIурытIоу тэгощышъ, чэзыу-чэзыоу зы­тэгъэпсэфы. Джыдэдэм дивизионым ико­мандир ипшъэрылъхэр сэгъэцакIэхэти, Мыекъуапэ командировкэ сыкъэкIонэу хъугъэ. Ащ ыпаIокIэ тхьамэфитIо зыз­гъэп­сэфыгъ, джыри ащ фэдиз къысфэнагъ, — хигъэунэфыкIыгъ дзэ­кIолIым.

ТекIоныгъэр тиещт!

Зыхэтхэ Iоф мыпсынкIэм агу мыкIо­дынымкIэ, неущрэ мафэм яцыхьэ телъынымкIэ IэпыIэгъу къафэхъурэм тыкIэупчIагъ.

— Анахь шъхьаIэр мамыр щыIакIэм кIэхъопсырэ цIыфхэм ар къафыдэтхыныр ары. Тиуашъо къаргъоу, лъэпсэ пытэ зиIэ къэралыгъо гъэпсыгъэным тиIахьышIу зэрэхатлъхьэрэм кIуачIэ къытеты. ТекIоныгъэр зэрэтиещтым сицыхьэ телъ! — къыхигъэщыгъ Амин.

Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэ дивизионым идзэкъулыкъушIэхэм япшъэ­рылъ­хэр щытхъу хэлъэу ащ зэрэща­гъэцакIэрэр зыхэхьэхэрэ командованием ипащэхэм къыхагъэщы. Ащ ишыхьатэу дзэкIолIхэм ыкIи офицерхэм ащыщыбэм къэралыгъо тын лъапIэхэр мы охътэ благъэхэм къаратынхэм фэшI ятхылъхэр афагъэхьазырыгъэх, къэкIожьынхэу яжэх.

IЭШЪЫНЭ Сусан.