Адыгеим икъэлэ шъхьаIэу Мыекъуапэ лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ хэхъоныгъэхэр ышIыхэзэ уахътэм дэкIо.

[caption id="attachment_138415" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: А. Iэшъын.[/caption]

Урысыем икъыблэ лъэныкъо зытштэрэм, тарихъэу пылъымкIи, непэ изытеткIи, чIыопсэу къэзыуцухьэрэмкIи Мыекъуапэ къахэщы, ар илъэс зэблэ­кIыгъохэм язэфэхьысыжь зэ­фэшъхьафхэм къаушыхьатэу къыхэкIыгъ. Административнэ ыкIи культурнэ гупчэ дахэу, зэкIужьэу ар щыт.

Нэбгырэ мини 160-рэ фэдиз зыщыпсэурэ Мыекъуапэ цIыф лъэпкъ 80-м ялIыкIохэр зэгурыIохэу, мамырэу, лъытэныгъэ зэфашIэу щызэдэпсэух. Уры­сыем ишъолъыр анахь дахэхэм ащыщэу Адыгеим хьакIэу, зекIоу къакIохэрэм япчъагъэ гъэ къэс нахьыбэ мэхъу. Мые­къуапэ къыдахьэхэрэм Шъхьэгуащэ иджабгъу нэпкъ тет къэ­лэ зэ­кIэупкIагъэр агу екIу, итарихъ, ичIыпIэ хьалэмэтхэр зэрагъашIэх.

Тарихъым зыфэдгъазэмэ, апэрэ тхыгъэхэу тикъалэ ыцIэ къызщыхафэхэрэр 1810-рэ илъэс­хэм япхыгъэх. ПытапIэу щытыгъэ цIыф псэупIэр къалэу загъэпсыгъэр 1857-рэ илъэсыр ары. Мыекъуапэ дунаим щы­зэлъашIэ зыхъугъэр 1897-рэр скиф-сармат лъэхъаным епхыгъэу тыжьын ыкIи дышъэ пкъы­гъохэр ­«Ошъад» Iуашъхьэм а уахътэм къыщы­чIахыгъэх. 1895-рэ илъэсым Мыекъопэ къэлэ общественнэ тхылъеджапIэр, 1900-рэ илъэсым Алексеевскэ реальнэ училищыр тикъалэ къыщызэIуахыгъагъэх, Пушкиным ыцIэ зыхьырэ унэ щагъэуцугъ, апэрэ мэшIокур 1910-рэ илъэсым къыдэхьагъ. Джы Мыекъуапэ республикэм ипромышленнэ гупчэу щыт, зыцIэ чыжьэу Iугъэ предприятие ыкIи хъызмэтшIэпIэ зэ­фэшъхьафхэр дэтых. Апшъэрэ еджапIэхэм ащеджэрэ студентхэм тикъалэ къагъэныбжьыкIэ.

Мыекъопэ вокзалым пэIулъ пчэгум Адыгэ автоном хэкум апэрэ пащэу иIэгъэ Хьахъурэтэ Шыхьанчэрые исаугъэт, Адыгеим къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэ зыхъугъэр гъэрекIо илъэси 100 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ Iоф­тхьабзэхэм ахэтэу, къыщызэ­Iуахыгъ.

Мыекъуапэ итеплъэ мы аужырэ илъэсхэм зызэблихъугъ: цIыфхэр зыщыпсэущт фэтэрыбэу зэхэт унабэр къыдэуцуагъ, гъогухэр агъэцэкIэжьых, еджапIэхэр, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэр аужырэ шапхъэхэм адештэх, сэнаущыгъэ зыхэлъ сабыйхэм апае гъэсэныгъэ гупчэхэр, псау­ныгъэм игъэпытэн фэIорышIэрэ физкультурэ комплекс зэфэ­шъхьафхэр къыщызэIуахыгъэх. Мыекъуапэ ыцIэ ылъапсэ диштэу зекIо гъогоу «Мые» зыфиIорэмкIэ къыдахьэрэ туристхэр рес­пуб­ликэм икъэлэ шъхьаIэ ичIыпIэ анахь дахэхэм ­ащагъэ­гъуазэх.

Шъхьэгощэ нэпкъым нартхэм ямыIэрысэ къытеуцуагъ, гъэкIэ­жьыгъэ гъогухэм, тIысыпIэхэм чъыгхэр къягъэтIысэкIыгъэх, кIэлэцIыкIухэм зызщагъэпсэфын алъэкIыщт чIыпэхэри агъэпсыгъэх. Мыекъуапэ щыпсэухэрэр ыкIи ихьакIэхэр пчыхьэрэ ягопэ дэдэу гъэкIэжьыгъэ Шъхьэгощэ нэпкъым щытезекIухьэх. Джащ фэдэу цIыф кIуапIэ хъугъэхэм ащыщ Адыгеим и Къэралыгъо филармоние къыпэIулъ чIыпIэм зыгъэпсэфыпIэу щызэтырагъэпсыхьагъэр. Тиреспубли­кэ итворческэ куп зэфэшъхьафхэм къыщатырэ зэIухыгъэ концертхэм къэлэдэсхэр агъэгу­шIох. ГъэцэкIэжьын инхэр зыщыкIуагъэхэу Пушкиным ыцIэ зыхьырэ унэу АР-м итеатральнэ объединение зычIэтыр, АР-м и Лъэпкъ музей икомплексыкIэ тикъалэ къэзгъэдахэхэрэм ыкIи къэзыгъэбаихэрэм зэу ащыщых. КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ къутамэ ахэтэу ахэм ащыкIорэ къэгъэлъэгъонхэр Мыекъуапэ культурнэ гупчэ инхэм адиштэным фэлажьэх. Федеральнэ ыкIи шъолъыр къэралыгъо программэхэм ягъэцэкIэн республикэм ипащэхэр дэлажьэхэзэ Адыгеим зэрэщытэу зэхъокIыныгъэшIухэр фашIых. Ахэм ахэтэу Мыекъуа­пэ дэт бассейным, зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэу «Мэздах» зыфиIорэм ягъэкIэжьынкIэ, яхэ­гъэхъонкIэ проектхэм язэшIохын ыуж ихьащтых. Концерт залэу «Налмэсым», «Офицер­хэм яунэ» игъэкIотыгъэ гъэцэ­кIэ­жьынхэр ащэкIох.

Анахь хьалэмэтэу Мыекъуапэ къыдэуцуагъэхэм ащыщ ды­шъэм ыкIи тыжьыным Iоф адэ­зышIэрэ IэпэIасэу Еутых Асе и Дышъэ Ордэунэ. Зыфэдэ къэмыхъугъэ къэгъэлъэгъонэу ащ къыщызэIуихыгъэм цIыфыбэ зэрещалIэ. Ежь унэр зэрэщытэу бгъэшIэгъон фэдиз икъурэ къэгъэлъэгъуапI.

Мыекъуапэ мы аужырэ илъэс­хэм зэхъокIыныгъэшIоу фэхъугъэхэр нэрылъэгъу ыкIи мыщ къыщыхъугъэхэр, щыпсэухэрэр ащ щэгушIукIых. «Адыгэ ма­къэм» ыцIэкIэ мэфэкIымкIэ пстэуми тафэгушIо!