Адыгабзэр ныдэлъфыбзэу зэзыгъашIэхэрэм апае Iоныгъом и 1-м ехъулIэу тхылъыкIэхэр республикэм къыщыдагъэкIыгъэх.

[caption id="attachment_138194" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: А. Iэшъын.[/caption]

Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ, икъэухъумэнкIэ АР-м шIэныгъэмрэ гъэсэныгъэмрэкIэ и Министерствэ Iофышхо зэшIуехы. Ащ иIофышIэу Мамый Марыет гущыIэгъу тыфэхъугъ.

— Адыгабзэр ныдэлъфыбзэу зэгъэшIэгъэнымкIэ программэу ти­Iэр зэкIэ 2020-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу федеральнэ къэралыгъо гъэсэныгъэ шапхъэхэм яреестрэ хэдгъэхьагъэх, — еIо Марыет. — Ахэр а 1-рэ классым къыщегъэжьагъэу я 11-м нэс адыгабзэмкIэ ыкIи литературэмкIэ программэх. Мы илъэс дэдэм я 10 — 11-рэ классхэм апае тхылъыр «федеральный перечень учебников» зыфиIорэм хэдгъэхьагъ. ШIэныгъэлэжьхэу Бырсыр Батырбый, КIэсэбэжъ Нэфсэт, шIэны­гъэлэжьэу ыкIи кIэлэ­егъаджэу Шумэн Замир ар атхыгъ.

Мы программэхэм ялъытыгъэу 2021-рэ илъэсым адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэкIэ тхылъхэм ятхын едгъэ­жьэгъагъ. Ар Iофыгъо псынкIагъэп, сыда пIомэ зы классым зы тхылъэп ищыкIагъэр. Тхылъым игъусэн фаех электроннэ тхылъхэр, кIэлэегъа­джэм пае методическэ IэпыIэгъур. Литературэр пштэмэ, хрестоматиер къыхэхъо, егъэджэн по­собиери кIыгъун фае. УблэпIэ еджапIэхэм ящыкIагъэр нахьыб, тхылъхэм прописьхэр, Iоф зэрашIэрэ тетрадьхэр акIыгъунхэ фае. Зы тхылъым ычIыпIэкIэ тхылъищ-тфы авторхэм атхынэу къекIы. Ащ «егъэджэн-методическэ комплекскIэ» теджэ. КIуа­чIэкIи, уахътэкIи, ахъ­щэ IофымкIи пэIухьагъэр макIэп. КъэIогъэн фае, джырэ нэс тхы-лъэу тызэреджэщтыгъэ­хэр егъэджэн пособиекIэ кIощтыгъэх, тхылъыцIэ яIэным пае джащ фэдиз Iофышхо зэшIохыгъэ хъугъэ.

2021-рэ илъэсым АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэ­ныгъэмрэкIэ и Министерствэ сэнэхьатхэм зыщахагъэхъорэ Адыгэ республикэ институтыр игъусэу «Фонд сохранения и изучения родных языков народов Рос­сийской Федерации» зыфиIорэ зэнэкъокъум хэлажьэхи, проектитIукIэ текIоныгъэ къыдахыгъ. Урысыем игурыт еджапIэхэм апае тхылъхэр тхыгъэнымкIэ ахъщэ зы­пылъ Проектхэу ахэр щытыгъэх, зэрифэшъуа­шэу къафагъэшъошэгъэ ахъщэр агъэфедагъ. ИлъэсыкIэ еджэгъум адыгабзэр ныдэлъфы­бзэу зыгъэфедэхэрэм аужырэ шапхъэхэм ади­штэрэ тхылъхэр кIэу аратыщтых, кIэлэеджа­кIохэм адыгабзэр ашIогъэшIэгъонэу зэрагъэшIэнымкIэ ахэр Iэрыфэгъущтых.

— Апэрэ классым къыщегъэжьагъэу ябгъо­нэрэ классым нэс апае тхылъхэр тхыгъэнхэм пае сомэ миллиони 8 къытфагъэшъошагъ, а ахъщэмкIэ мы Iофыгъошхор зэшIотхыгъ. Гъэ­рекIо адыгабзэр ныдэлъ­фыбзэу зэрагъэшIэнымкIэ титхылъхэр федеральнэ перечнем хэ­хьагъэх. Джы зэрэхъу­рэмкIэ, а 1-рэ классым ще­гъэжьагъэу я 11-рэ классым нэс апае тхылъхэр бзэмкIэ фе­деральнэ перечнем хэтых. Джы мары илъэсыкIэ еджэгъум ехъулIэу тхылъыкIэхэр аIэкIэтэгъахьэх. Мы тхылъхэр къыдэдгъэкIынхэм ыпэ­кIэ республикэм иму­ниципалитетхэм арыт еджа­пIэ пэпчъ тхылъ пчъагъэу ищыкIэгъэщтымкIэ тяупчIыгъ. А пчъагъэр ары къыдэдгъэкIырэр. Сомэ миллиони 10-м ехъу тефагъ, — еIо тигущыIэгъу.

2022-рэ илъэсым ­адыгэ литературэмкIэ тхылъхэм ятхыни рес­публикэм щызэхащагъ. Ахэри федеральнэ перечнем хэгъэхьэгъэнхэм ыуж итых. Урысые Федерацием гъэсэны­гъэмкIэ и Министерствэ агъэхьыгъэх. ШIэныгъэ­методическэ комиссием ыштэнхэу щэгугъых.

АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым ишIэныгъэлэжьхэр, сэнэхьатхэм зыщахагъэ­хъорэ Адыгэ республикэ институтым,

Адыгэ къэралыгъо университетым иIофышIэхэр, адыгабзэм­кIэ кIэлэегъэджэ пэ­рытхэр тхылъхэм ятхын дэ­лэжьагъэх.

ДЕЛЭКЪО Анет.