15 Ağustos, Abhazyanın bağımsızlık savaşına katılan gönüllülerin günü. 1992 — 1993 yılları arasında süren Abhazya bağımsızlık savaşına Adıgeyden 200 kadar kişi katıldı.

Bu gönüller arasında 9 kişi Abhazyanın bağımsızlığı için canını verdi: Huade Adam, Şevcen Murat, Mıko Aslan, Sergey Dikolenka, Sergey Krinin, Barço Ramazan, Habehu Rustem, Nehaye Kazbek, Hatko Alihan.

Adıgeyli 33 gönüllüye devlet nişanları layık görüldü.

Bunlardan 13’üne Leon madalyası, 19 kişiye üstün cesaret madalyası, Gumıstinski çarpışmasında şehit olan Huade Adama’a Abhazya kahramanı ünvanı verildi. Doğduğuı köy olan Hatlekuayede  adına bir anıt yapıldı. Abhazya zafer bayramının 25. yılında savaşa iştirak eden tüm gönüllülere ‘Zafer’ madalyası verildi.

 Her sene 30 eylülde Bağımsızlık ve zafer günü Abhazyada kutlanıyor.

Şavko Zavur  kardeşlerimizin bağımsızlığı için mücadele eden gönüllülerden. Onlar, 100 kişi, 1992 yılı ağustos ayında dağ yollarından Abhazyaya ulaştılar Gudawta kentine gittiler. O zamanlar Zavur Adıge Devlet Üniversitesi  tarih fakültesinde öğrenciydi. Birlikte okudukları gençlerden Jaçemıko Vyaçeslav ve Hotko Kazbekle birlikteydiler. Öğrenimleri esnasında abaza ve çerkeslerin kardeşi birbirine yakın ulus olduklarını, tarihsel olarak benzer süreçlerden geçtikleri gibi şeyleri gayet iyi biliyorlardı ve bunun kendilerine bir sorumluluk yüklediğini düşünüyorlardı.

«Kanımızda yankı bulan bu çağrıyı kısa bir sürede kavradık. Gitmememizin doğru olmayacağı kararına çabucak ulaştık, bu şekilde gönüllülerin arasına katıldık. O zamanlar Huade Adamın da adını duyduk, O’nun yardımcısı konumunda bize yardımcı olan ise Hekuj Adam’dı, — Zavurun anılarını değer vererek dinliyorum. Adını andığı herkesi de yakından tanıdığımı ona söylüyorum —Böyle farklı farklı gruplar halinde, sayımızı kimse tam olarak bilmiyordu (Önceleri 300 kişi kadar oluyorduk, ama silah yetersizliği sebebiyle bazıları geri dönmek zorunda kalmıştı) Abhazyanın çeşitli bölgelerinde savaştık. Adıge birliğine yeni yeni bazıları katılıyor, bazıları geri dönüyordu ama hiç değişmeden hep grupta kalan 30 kadar kişi vardı. Hep birlikte kardeşlerimizin bağımsızlığı için savaştık. Bir millet olduğumuzun bilincindeydik. Abazalar arasında Mıkoba, Kotsba gibi soyadına sahip delikanlılar da vardı. Abhazyada şehit olan Mıko Aslanla onların köklerinin aynı olduğu veya Kots sülale adına sahip çerkeslerle aynı kökenli oldukları kesin.

«Adıge mak» gazetesinde çalışan Açumıj Hilmi’de Abhazya bağımsızlığı için mücadele eden gönüllülerden. Benim kendi arşivimden getirdiğim fotoğraflar arasında O’nunda fotoğrafları var. ».

Adıge birliği, Dağlı Halklar Konfederasyonu adına savaşlara iştirak etti. Bu şekilde Kabartay-Balkardan da iki birlik ve bir keşif takımı, Karaçay Çerkesten de aralarında abazin delikanlılarda olmak üzere bir birlik Abhazya bağımsızlığı için mücadele etti. Bir yıl kadar süren savaş çerkes delikanlılarının da yiğitlikliklerini gösterdiği alan oldu.

Zavur; «Çarpışan taraflar arasında Dağlı Halklar Konfederasyonu silahlı birliklerinin Abhazyadan çekilmesi kararlaştırılmıştı. 2 eylül 1992 tarihinde Abhazyadan çekilen birlikler arasında ben de vardım. Okula yeniden başlayıp sonbahar ve kışın eğitimime devam ettim, yazın yeniden Abhazyaya gidip Adıge birliğine katıldım. 1993 yılında Sohumu kurtardık. 10 gün kadar süren çarpışmalar zaferle sonuçlandı. Kente girdiğimizde yaklaşık 40 dakika kadar gök yüzüne ateş ettiler, insanlar sevinç içerisindeydi. Üç gün sonra 30 eylülde Abhazyada savaş bitti. Konfederasyon ordusu abazalarla birlikte Gürcüstan sınırına ulaştı. O zamanlar yeterince derinden, bağımsız bir devletin temellerini attığımızın, kardeşimiz abazaların bağımsız bir devlet olmasını sağladığımızın farkında değildik, ».

Tewu Zamir

Fotoğraflar Şavko Zavur’un arşivinden