Непэ тызыхэт уахътэм ухэтми макIэу уегъэплъызы, уегъэгужъые. НэгъэупIэпIэгъу кIорэп зы гумэкI горэ, тызэмыжэгъэхэ нэшхъэй хъугъэ-шIагъэ къэмыхъоу.

[caption id="attachment_136145" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: «АМ-м» ихъарзынэщ.[/caption]

Адэ а пстэуми ялъытыгъэу тэ, цIыф­хэр, нахь Iуш, нахь тызэфэсакъыжь тыхъугъа е тхьамыкIагъор зэхэтымышIэу зэнэкъокъу-зэфычIэплъэу, тызэгоожьырэм фэдэу тыщыIа? Шъхьэм уемыжэгъа­хэу бэ гупшысэу щызэблэкIырэр — шIуцIэх, чъыIэх; фыжьых, зафэх; дысых…

Мыщ фэдэ гупшысэхэм сакъыфищагъ усакIоу ЛIыхэсэ Мухьдин итхылъыкIэу «Пстэури Тхьэ Iоф» зыфиIорэм. Адыгэхэм зэраIорэ шъыпкъэу къэIуагъ. ЛIыхасэр непэ анахь зигущыIэ кIэзыгъа­хьэу, зигупшысэ тIыргъуагъэу, усэныр къыздэхъурэм ащыщэу сеплъы, арыти, тхылъыкIэми сигъэгушIуагъ,

Ащ Мухьдин мы аужырэ илъэсхэм ытхыгъэ усакIэхэр къыдэхьагъэх. Тха­кIом идунэелъэгъукIэ джыри нахь зэрэ­хэхъуагъэм, гъэпсэф имыIэу игупшысэ хигъахъозэ зэрэлъыкIуатэрэм, къэIогъэ къодыеу щымытэу, акъылыгъэ-Iушыгъэ инкIэ ытхырэм, къыIорэм зэрахэлажьэ­рэм мы тхылъыкIэр яшыхьат. Уахътэр, уахътэр! Ар боу зэхэфыгъуае, ауми, ащ упчIэ къиныбэу къыгъэуцухэрэм усакIом зэрилъэкIэу джэуап аритыжьыным зытыриусэягъ; щыIэныгъэм хэлъ зэпыщытыныгъэ-зэмызэгъыныгъэхэр гукIэ ыщэчымэ, зэригъапшэхэзэ, гущыIэр — шъыпкъэр егъэунэфы.

«Пстэури Тхьэ Iоф» зыцIэ тхылъыкIэр нэкIубгъо 342-рэ мэхъу, тхылъышхо хьазыр, гупшысэ икъуи щызэгъэуIугъ.

Усэ тхылъыр къызэIуехы шъхьэу «Псычэрэз» зыфиIорэм. «Тыгъэм игу­мэкI» зышъхьэ усэмкIэ игупшысэ мырэущтэу къыреIотыкIы:

Джыри сыщыIэмэ еIошъ, Тыгъэри къысфэгумэкIы. КIымэфэ мафэм мытхъытхъэу Нэгъыфэу ыбгъэгу къыдэкIы. Дунаир къэзыгъэнэфрэм Сызыфаер къыгурымыIу: — Ор-орэу узэпыижьэу, ЦIыф цIыкIур, сыдэущтэу ущыI? Сыдэущтэу уимэфэ хьылъэ ПкIэнтIэпсым къыхэпхыжьыгъ, Сыдэущтэу къэплъфыгъэм ыпсэ Ощ фэдэр рыджэгужьыгъ? Сыдэущтэу гу цIыкIу закъом Къин мыухыжьыр ыIэтра, Сыдэущтэу уижъалымыгъэ Гъунэ фэзышIын умыгъотра?

Ары. ЦIыфым ежь-ежьырэу зэришIэ­жьырэ мыхъун пчъагъэм фэдиз нэмыкI горэми къыришIэн ылъэкIыщтэп. Непэ ащ иIо-ишIэ мыгъэзэжь: зэIигъахьэу, зэIишIэжьрэм иIугъо-бэджэб гъэкIосэжьыгъуае мэхъу.

[caption id="attachment_136146" align="aligncenter" width="800"] Сурэтыр: «АМ-м» ихъарзынэщ.[/caption]

ЕтIанэ усакIом игупшысэ «Дунаир ины» зыфиIорэм щылъэкIуатэ ыкIи ар мыщ фэдэ сатырхэмкIэ къеухыжьы:

Дунаир инба? Ины. Ауми, цIыфыгум фимыкъу. ЦIыфыгоу Iэбжымым щизыр Зыгорэм ренэу фэныкъу.

ЛIыхасэр чэщи мафи имыIэу зэрэла­жьэрэм, илъэпкъыбзэ зэришIэрэм фэдэ къабзэу, адыгэм ипсихологие ришIыкIыпэу, игупшысэ зэригъазэрэм иусэ сатырхэр къагъэпсых, нэфэгъэ ин ахэлъ; цIыф цIыкIур уцуи, тIыси имыIэу, ренэу упхъашIэу, гъэрэзэгъое дунаим зэрэтетыр щыкIэгъэтхъыгъ, зэгъэпшэн шIыкIэри екIоу, тегъэпсыхьагъэу сыдигъуи егъэпсы.

«ЦIыфыпсэм ифаб» — цIэ дахэ зиIэ усэр философие ин зыхэлъ, гум нэсы, къыпфырегъашIэ, усакIор гу лъачIэм нэсын амал ин зыIэкIэлъ, джащ фэдэ зэчый лъапIэ Тхьэм къыхилъхьагъ:

Тиуси, тигъашIи Сыд гущэр ыуас ЦIыфыпсэм тифабэ нэмысмэ ГукIэгъур, шIулъэгъур ЦIыфыгум ылъапс – ЦIыфыгум иунэ нэфыпсымэ! Ау тыгъэм ифабэ Пстэуми анэсырэп Пстэуми ашъхьагъы щэтэджми. * * * ЗыфэмылъэкIырэм Тыгъэр ылъэгъурэп, — еIо усакIом, «шхэкIыгъэрэ нэкIыгъэрэ зэрэшIэрэп» адыгэхэм зэраIоу. Ары, щыIэныгъэр зэпыщытыныгъэ закIэу зэхэлъба?! Зыр матхъэ, адрэр малIэ; зыр нэфаIо, адрэр пцIыус…, бэ къэппчъын плъэкIыщтыр гъашIэм хэлъ IэшIугъэри, хэфагъэ­ри зэхэозыгъашIэу. ГукIэ, псэкIэ къешIэкIыгъэ Дунэешхом хэт усакIор зынэмысырэ гупшысэ зэрэщымыIэр иусэ сатырхэм ялъэшыгъэ пшIошъ егъэхъу.

ЦIыфыр жъы мэхъу, ГукIэгъур жъы хъурэп. Тыгъэм къыдэхъурэр ЦIыфым къыдэхъурэп. Ау тыгъэри аIо Жъыныгъэм фигъазэу. * * * Уахътэр зэхъокIы – ЦIыфыр зэхъокIрэп: Ижъалымыгъэ хахъо Нахь, хэкIрэп. Ау тинасыпышъ, ГукIэгъур жъы хъурэп. Тигухьэ-гужъи Тыгъэм ылъэгъурэп.

ТхэкIо-усакIоу ЛIыхэсэ Мухьдин иусэ сатырхэр шъыпкъэкIэ узэндыгъэхэу, сатырэ зырыз пшIыхэми, гупшысэ икъу ахэлъэу, щэрыох. Ащ къегъэлъагъо уса­кIом игупшысэ пытэгъэ-лъэшыгъэ зэрэхэ­лъыр, ау къэIогъэ къодыеу щымытэу, ылъэгъоу, зэхихрэм нахь бэжь гукIэ зэрэзэхишIэрэр, анахь уасэ зиIэ губзыгъагъэр къызэрэфакIорэр. Псэм ыщэчэу, гум зэхишIэрэр бэдэд, а зэкIэ усэхэм ащигъэунэфыныр фызэшIокIы: даорэп, лъаIорэп, гупшысэ тIэмыгъэ дахэкIэ, усэкIэ дэгъури, дэири къытфыреIотыкIы. ГухэкIыр тхылъым еджэхэрэм япчъагъэ къызэреIыхыгъэр ары, ау мыщ фэдиз Iушыгъэр зыхэлъ тхылъыр зэ къызэгоп­хы­мэ, IэкIыб зэрэпфэмышIыщтыр сшIошъ мэхъу. Арышъ, ЛIыхэсэ Мухьдин «тхьауе­гъэпсэу!» иныр къызэрилэжьыгъэм сицы­хьэ телъ. ЕтIани, сызгъэ­­гу­шхорэр, мыбэми пчъагъэмкIэ, мыщ фэдэ усэкIо шъыпкъэхэр акIуачIэ изэу, цы­­хьэ зыфы­уагъэшIэу, тилитературэ зэрэхэтхэр ары.

Тхылъым къыдэхьагъэхэр мыщ фэдэ цIэхэр яIэу зэтеутыгъэх: «Псычэрэз» — Дунэешхор зэкIэ ащ къызэлъеубыты. «ЦIыф инхэр», «Ным ишIулъэгъу», «Мэкъамэр шъхьафит», «Дэхагъэм иогу», «Нэплъэгъум къыIуагъэр». Мыхэр щыIэныгъэр озыгъашIэхэу, цIыфым уфэзыщэхэу, хъурэ-шIэрэмкIэ, Дунэешхо тхьэкъэгъэшIыгъэмкIэ узыгъэгъуазэхэу, ахэр зэкIэ, Iэм пыт Iапэхэу, пытэу зэрэзэрэIыгъхэр озыгъашIэхэу къизыIотыкIырэх. Щэч хэлъэп, Мухьдин «Пстэури Тхьэ Iоф» цIэу зыфишIыгъэ тхылъыр къызэрыкIоп, шъыпкъагъэкIэ, акъыл-губзыгъагъэкIэ, дэхэгъэ-шъэбагъэкIэ ушъа­гъэ, узеджэкIэ, нэшIукIэ щыIэныгъэм ухегъэплъэжьы, апэрэу мы чIым укъыз­техъуагъэр, джарэу усакIом игущыIэ — илэжьыгъэ, иусэ тхылъыкIэ, кIочIэшIу хэлъ. «Гъогумаф!» фэтэIо тхылъыкIэм.

Мамырыкъо Нуриет.

Сурэтхэр: «АМ-м» ихъарзынэщ.