Çerkesler Kafkasyadaki eski uluslardanlar. Bu konu ile alakalı bir şeyler söylemek gerekirse, ulusun bu sürede edindiği öngörü-aklın bir belirteci de çerkes folklörü.

Çerkes edebiyatının da kökü buradan yol alıyor,  yüzyıllar öncesinden hatta bin yıl öncesinden başlayan başka ulusların edebiyatlarından olmamakla birlikte genç yazınımız yetkin normlarda bir nitelik edinebildi, AC yazarları şairlerinin sanata olan gönül vermişlikleri de farklı janrlardaki eserlerde çok iyi yetiler elde etmelerine vesile oldu.

 ХХ. yüzyılın ilk yarısında Çerkes edebiyatında bir tek kadın yazar vardı — Natho Dolethan. 60 — 90’lı yıllarda ulusal edebiyatımıza Hunego Nuriyet, Yemıj Muliet, Yerğuku-Şaş’e Şamset, Hunego Saide, Ğış Rahmet, Mamrıko Fatime ve şimdi kendisinden bahsedeceğimiz Gut’e Sanyat katıldı. Çerkes edebiyatı  kadın aklı-bakışı, düşüncesi, sıcaklığı, yumuşaklığı, adaletkarlığı, özenliliğine ihtiyaç duyuyordu ve onlar yazınımıza katılarak onu daha muntazam kıldılar.

Gut’e Sanyat Krasnogvardeyske rayonunda Ademıye köyünde 14 temmuz 1961 tarihinde doğdu. Çerkesçeyi çok iyi bilen kullanan bir ailede yetişti. Ortaokulu bitirdiğinde köylerindeki kolhozda bir sene çalıştı, 1980 yılında Adıge devlet öğretmen enstitüsü filoloji fakültesine kaydolarak iyi derece ile mezun oldu.

Bir yıl Hatıkuaye okulunda Çerkesçe ve Çerkes edebiyatı ile Rusça ve Rus edebiyatı öğretmenliği yaptı. 1986 yılında Adıgey devlet radyo-televizyon kurumuna çalışmak üzere davet edildi: program sunumu ile başladığı işini daha sonra tematik programların-haberlerin hazırlanması gibi görevleri üstlendi, haberlerin redaktörlüğünü yaptı, tematik programlar bölümü müdüreliği de yaptı. Yaklaşık 30 yıldır bu işte çalışıyor.

Sanyatın yazdığı eserler 1983 yılından itibaren basılıyor. İlk şiirleri cumhuriyetimiz gazetesi Adıge makh’te ve Zekoşnığ dergisinde yayınlandı.

Daha sonra peş peşe kitapları da yayınlanmaya başlandı: ilk şiir kitabı «Къеблагъ-Buyur» (1992), «Уаипчъ- Vahim» isimli seçme yazıları, «ШIэныгъэ шъэф – Gizli bilgi» (2004) isimli povestelerinin yer aldığı eser. «ОшъогуитIум азыфагу – iki gök arası» başlığında roman-esse yapıt, şiir kitapları «ГущыIэр макIэу- Az sözle», «Гупшысэр жьыкорен – Fikir, rüzgarda girdap » (2012)yayınladı.

Sanyat tercüme konusunda da kendisini denedi, «Ушъый гъэсэпэ­тхыдэхэр – Nasihat öyküleri » («Притчи Соломона») 2014 yılında başlıbaşına bir kitap olarak basıldı. Kadın yazarımız bu kadar yoğun bir şekilde çerkesçyi kullanıyor ve gelişmesine katkıda bulunuyor. Yazar, şair Gut’e Saniyet 40 yıldır yazmakta.

Zekoşnığ dergisinin bir yılında o’nun şiirlerinin, bir öyküsünün yer almadığı sayısı çıkmıyor, bu yakınlarda ‘Köpeğin adı  Kuptl’dı’ isimli uzun öyküsü yayınlandı. Bu eseri yaşamdan kök bulan, insanı, tabiatı, diğer canlıları gözlerimiz önüne getiriyor, adeta her birisini gözle görülmeyen bir iplikle birbirine bağlıyor.

 Hayat pek çok parçadan oluşuyor, onu tanımak, doğru kavrayabilmek, kendi benliğinde onun içinde düzgün yer alabilmek için böylesi eserleri okumanın büyük önemi var: özellikle küçük yaştaki öğrenciler böylesi eserleri okuduğunda dünyaya bakış açıları pekişiyor, çerkesçeleri gelişiyor, konuşma dilleri zenginleşiyor.

Gut’e Saniyet işini güzelleştirebilen insanlardan, yazmak-şiir dizelemek adeta kendisinden bir parça olmuş halde ileriye doğru ilerliyor. Bu son yıllarda AC yazarlar birliği edebiyat emekçisi olarak çalışıyor. Sağlık esenlik içerisinde gelecekte de tüm iyi arzularına yaşama geçirmesini temmeni ediyoruz.

MAMRIKO Nuriyet

Çeviri; AÇUMIJ Hilmi