«Мыст» имэкъамэхэр
«Мыст» гущыIэр кIэкIы, тижабзэ щыщ. А гущыIэр агъэфедэ зыгорэ ащыгъупшагъэу е гущыIэхэр зэрапхынхэ хъумэ, арышъ, «зи» е «зэкIэри» къекIы. КъаIощтыр амышIэ зыхъукIэ, агъэфедэ.
Ау ар къепIолIэн плъэкIыщтэп непэ зигугъу тшIырэ музыкальнэ купым — теубытагъэ хэлъэу зыфаехэр ашIэ, цIэри аукъодыеу къыхахыгъэп.
Купым хэтэу ТIэшъу Аслъан къызэрэтфиIотагъэмкIэ, къырагъэIорэ мэкъамэхэр, къаIорэ орэдхэр ижъым аусыгъэх, ау непэрэ шъуашэхэм адештэх. Музыкантмэ къыхахыгъ купым ыцIэ зыми емыпхыгъэу, ау сыд фэдэрэ шъуаши епхьылIэн плъэкIыщт цIэр — «Мыст».
Музыкальнэ купыр къызэрыкIоп, тарихъ лъэпсэ куу иI. Ахэм цIыфмэ ащыгъупшэжьыгъэ орэдыжъхэм псэ къапагъэкIэжьы. НыбжьыкIэ купым мэхьэнэ лъэпсэ ин зиIэ Iофыгъо зэрехьэ. Сихъу Джэнэт орэдыIу, шыкIэпщынэм ыкIи виолонче- лым къарегъаIо.
Мыгу Данэ орэдыIу, гитарэр ыкIи укулеле (гавайскэ гитарэр) егъэIорышIэх. Пащтэ Гупси орэдыIу ыкIи шыкIэпщынэм къео. Джауиш Щамил пщынао ыкIи гитарист. Хьаджэе Иландэ виолончелым, кахоным, пхъэтIаркъом мэкъамэхэр къарегъаIо. ЛIымыущэкъо (мыщ фэдэу ежь етхы) Джамболэт — орэдыIу, гитарэм къырегъаIо. ТIэшъу Аслъан-къамылым, Iэпэпщынэм, шыкIэпщынэм афэIэпэIас, орэди къеIо. Гупсэ, Щамил ыкIи Джэнэт ГъукIэ Замудин иеджакIох, купэу «Тыжьыным» хэтыгъэх. Адрэ ныбжьыкIэхэр музыкэм ежь-ежьырэу феджагъэх, сэнэхьатэу зэрагъэгъотхэрэм ар япхыгъэп.
ТIэшъу Аслъан, купым анахьыжъэу хэтым, къыIуагъ:
— Iофэу тызпылъыр лъэшэу тыгу рехьы, тырэгушхо. Ижъырэ орэдыжъхэм мэкъэмэ гъэшIэгъон акIэтэгъахьэ, псэ къапытэгъэкIэжьы, непэрэ цIыфым гурыIонхэу тэшIых. Орэдыжъхэр дэихэу тIорэп, ау тэ тиеплъыкIэ ишапхъэ орэдышъор итэлъхьажьы. Хъарзынэщым къыхэтхыгъэ орэдыжъхэр нахь гурыIогъуаех, сыда пIомэ а лъэхъаным щыIэгъэ орэдыIомэ ежьмэ зэрэзэхахэу къаIощтыгъ, музыкальнэ шIэныгъэ яIагъэп. Тиорэдхэр къагурыIомэ, тигуап. Адыгэмэ яхабзэхэр зыфэдэхэмкIэ шIэныгъэ къытэзытрэ орэдыбэ зэIудгъэкIагъ, лъэпкъым итарихъ иIотакIохэм заIудгъакIэзэ тыугъоигъэх.
Тиапэрэ альбомэу «Апэрэ орэдхэр» зыцIэм икъыдэгъэкIын Iофышхо дэтшIагъ. Ащ орэдий хэхьагъ: «Тыгъужъыкъо Къызбэч», «Мэзгуащэ иорэд», «Хьатхмэ я КъокIас», «ДжэгуакIомэ яорэд», «Нартыгу итхьаусыхэ», «Абихьан иорэд», «Апыщ Сасэ иорэд» «Шъэоищэжь». «Апэрэ орэдхэр» зыкIэтIуагъэр — альбомхэмкIэ зэрэапэрэ IофшIэн закъор арэп, «апэрэм» «ижъыкIэ щыIагъэр» зыфэпIощт мэхьанэр еттыгъ. Налщык радиом и Унэу дэтым тыкIуи, студиеу «Лейбл Оred Recordings» зыфиIорэм альбомыр щытеттхагъ. Ащ нэмыкIэу «Хьакурынэ Батмырзэ иорэд» къэтэIо. Тетхэныр теубытэгъэ гъэнэфагъэ тимыIэу, къызэрэтшIошIэу едгъэжьэгъагъ. Тыгу мэкъамэу къиIукIырэм иджэрпэджэжь илъагъо тырыкIуагъ. Мэкъамэу теттхагъэм тызедэIужькIэ, зэхэтхырэм елъытыгъэу, гум нахь екIухэрэр къэдгъанэхэзэ альбомым хэдгъэхьагъэх.
Тикультурэ ибаигъэ Адыгеими, нэмыкI шъолъырхэми адыгэ цIыфэу ащыпсэухэрэм зэлъядгъэшIэныр типшъэрылъ. Адыгэ культурэм ылъапсэ кIэугъоежьыгъэным, ащ хахъо фэтшIыным тиIахь хатлъхьэ тшIоигъу. Тишэн-хабзэхэр, тизэхэтыкIэ, тинахьыжъхэм къыднагъэсыжьыгъэ пстэур тымыгъэкIодэу ныбжьыкIэхэм джы тэ ядгъэшIэн, ахэтлъхьан фае. Къалэм щыпсэухэрэм ямызакъоу, адыгэ чылэхэми лъэпкъым икультурэ идышъэ кIэн ащыухъумэгъэн фае. Орэдыжъхэр къатIозэ, зэхэтыкIэ дахэм тиныбжьыкIэхэр фэдгъэсэщтых, зыщыщ лъэпкъыр ашIэу неущырэ мафэм хэуцощтых.
Пшъэрылъ инхэр дгъэцэкIэнэу тапэ илъ. Мыекъуапэ къэгъэлъэгъон щытшIы тшIоигъу, альбомыкIэ къыдэдгъэкIынышъ, орэдыкIэу Iоф зыдатшIэхэрэр хэдгъэхьанхэ гухэлъ тиI. Купым хэт ныбжьыкIэхэр зэблэхъугъэ мэхъух, шъхьадж проектэу иIэм хэлажьэ.
ЗекIохэр тишъолъыр къызихьэхэкIэ, ашIогъэшIэгъонын алъэкIыщт закъоу къытщыхъурэр тикъушъхьэхэр ары. Ау ахэм язакъоп, тикультурэ илъэгагъэ, тиорэдмэ ядэхагъэ нэIуасэ афэтшIынхэ фае.
Лъэпкъ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэм япхыгъэ шIэныгъэу адыгэхэм зэрагъэуIугъэр тэугъоижьы, ахэм ащыщэу къамылымрэ шыкIэпщынэмрэ икIэрыкIэу къэдгъэпсаужьынхэм тыпылъ.
Музыкальнэ Iэмэ-псымабэ тикуп егъэфедэ. Дунаим тетхэм анахьыжъ дэдэхэм ащыщых къамылыр, сырынэр. Ахэм макъэ къарыбгъэкIыныр, уяпщэныр къин хьазыр. Пщынэ, пхъэкIыч, шъонтырып, Iэпэпщын — ахэм амакъэхэр зызэхахьэхэкIэ, мэкъамэу къатырэм гур егъэбырсыры, ижъырэ зэманым уехьы.
Музыкальнэ Iэмэ-псымэхэм ямэкъамэ адыгэ шэн-хэбзэ дахэм пхырыщыгъ. Мэкъэ лъэкIыхьэгъэ къэбзэ лъэшкIэ орэдым тамэ фэтшIыныр, адыгэ орэдыжъ жъынчыр, зэ зэхэзыхырэм ныбжьырэу ыгу къинэныр тигухэлъ шъхьаI.
IэпэIэсэныгъэу зэныбджэгъумэ ахэлъым уегъэгушхо, блэкIыгъэ лIэшIэгъум иорэдыжъхэр агъэбзэрабзэх. Iофтхьэбзэ дахэ ныбжьыкIэ купым зэрехьэ. Адыгэ лъэпкъ культурэм итарихъ ахэм яфэшъошэ чIыпIэ зэрэщиубытыщтым тицыхьэ телъ. Арышъ, мыст, «Мыстым» шъулъыплъ!
Лъэпшъыкъо Фатим.