Боджэкъо Бэлэ ипроект джары зэреджагъэр. Лъэпкъ Iэпэщысэхэм яшIынкIэ десэхэр зэхищэхэзэ, ежь IэкIэлъ шIыкIэ-амалхэр шIоигъоныгъэ зиIэхэм аIэкIилъхьанэу пшъэрылъ зыфигъэуцужьыгъ.

Ащ фэдэу апэрэ купым IэпэIасэм хигъэхьагъэхэр КъТРК-у «Адыгеим» иIофышIэхэр ары. ЗэлъашIэрэ журналистхэу ТIэшъу Светланэ, ХьакIэмыз Сусанэ, Нэгъэрэкъо Саниет, Анцокъо Иринэ, режисерэу Гъазые Бирамхъан, ащ икъорэлъфэу Мерэми игъусэу, апэрэ десэм къекIолIагъэх. ХэдыкIынхэр зыщашIын алъэкIыщт чIыпIэхэр нэбгырэ пэпчъ фэгъэнэфагъэу Бэлэ къыгъэхьазырыгъ. Нахьыбэм зэрэзэдырагъэшта­гъэмкIэ, мыIэрысэм итеплъэ зиIэщт бгъэхалъхьэ ашIынэу зэзэгъыгъэх. Ар апэ шэкIым хэбдыкIынышъ, пкъы фэ­пшIыжьынышъ, шъуашэм зэрэхэплъхьащт бгъэхэIу лъакъом ебгъэкIужьынэу щыт. Iудэнэ къызэрыкIомкIэ мыIэрысэм ихэдыкIын апэрэ десэм щыфежьагъэх. Бэлэ зэкIэми зырызэу якIуалIэзэ мыIэрысэм исурэт тефэу мастэр шэкIым зэрэхэпщыщтыр аригъэлъэгъущтыгъ.

— «IэпэIасэм сегъасэ» — джары сипроект цIэу фэсшIыгъэр. ЫпкIэ хэмы­лъэу ыкIи мастер-класс къодыеу щымытэу десэхэр кIощтых. ГурытымкIэ, зэIукIэгъу тфырытф зэхэсщэнэу, а уахътэм зы Iэпэщысэ ухыгъэ къашIышъунэу пшъашъэ­хэм сащэгугъы. Апэ телерадиокомпа­нием иIофышIэхэм зафэзгъэзагъ, ау джащ фэдэу «Адыгэ макъэм», Лъэпкъ театрэм яIофышIэхэм, шIэныгъэлэжь бзылъфы­гъэу тиIэхэм чэзыу-чэзыоу санэсын сыгу хэлъ, проектым къыхэзгъэлэжьэнхэу симурад, — еIо Бэлэ.

Бэлэ зэрилъытэрэмкIэ, Iэпэщысэ шIыным хэти фэбгъэсэн плъэкIыщт. Сабыим изакъоп, ныбжь зиIэхэм ар нахь шIэхыIоуи къаIэкIэхьащт. Пшъэрылъ шъхьа­Iэу зыфигъэуцужьырэр шIыкIэр нэбгырэ пчъагъэмэ аIэкIилъхьаныр ары. Пыщагъэ фэхъугъэхэу Iэпэщысэхэр амышIыщтми, яшIыкIэ зэрагъашIэмэ, а шIэныгъэр нэмыкIхэм арагъэлъэгъун, арагъэшIэн алъэкIыныр мэхьанэшхо зиIэ Iофыгъоу IэпэIасэм елъытэ.

— ГущыIэм пае, мастер-классхэр зы зэхэхьагъу нахь хъухэрэп. АщкIэ шIыкIэр цIыфым IэкIэплъхьан плъэкIыщтэп, яогъэ­лъэгъу къодый. Сабый 500-мэ мастер-классхэр адэтшIыгъэх.ЗышIогъэшIэгъон хъухэрэр ахэми къахэкIых. Тхылъхэр, хъытыур агъэфедэзэ яшIэныгъэ хэзыгъахъохэрэри щыIэх. Лъэпкъ музеими егъэджэн курсхэр зэхищэгъагъэх. Мы Iофыр щэу сэ зэтесэфы: IэпэIасэр — сэнаущыгъэ зыхэлъэу, шIыкIэр зышIэу Iофым пылъыр; «любитель» зыфаIоу IэпэIэсэныгъэ шъып­къэм джыри нэмысыгъэу, ау икIасэу Iэпэщысэхэр зышIыхэрэр ыкIи «носитель» — шIыкIэм фэнэ­Iуа­сэу, зезыхьэу, ищы­кIагъэмэ ар зыгорэм ригъэлъэгъун зы­лъэ­кIыщтыр ары. Аужырэхэр нахьыбэу тиIэ къэс шIыкIэр лъыкIотэщт, кIодыщтэп, — къеIуатэ IэпэIасэм.

Бэлэ Iудэнэтещэр, хэдыкIыныр зэрэпшIыщтхэр апэрэ десэм къыщигъэ­лъэгъуагъэх. А IофшIэныр зыгъэцэкIагъэхэм яшIошIхэр къыраIотыкIыгъэх.

ТIэшъу Светлан: «Сыдэу гуапа, сыдэу тхъагъуа мыщ фэдэ Iоф бгъэцэкIэныр! Мары зэIофшIэгъухэмкIэ тигуапэу Бэлэ зэхищэгъэ Iофтхьабзэм тыхэлажьэ. ЗэкIэ тщигъэгъуп­шагъэу зэрэдгъэтэрэзыщтым тыпылъ. Ащ фэдизэуи мыкъин дэдэу, дгъэцэкIэшъоу къыт­щэхъу. Мыщ фэдэ Iэпэщысэхэм яшIын тянэжъхэм аIэкIэ­лъыгъ, джы ахэр лъэп­къым IэкIэмызыжьхэу, тэри зафэдгъасэмэ, шIыкIэр лъы­кIотэщт. Мэхьанэшхо зиIэ Iоф. Бэлэ лъэшэу ты­фэраз. Тителефонхэри тщигъэгъупшагъэх, — Светэ мэщхы, — хъытыуми тихьанэу тыгу къэкIырэп, джары ныбжьыкIэхэми, нахьыжъхэми ящыкIэгъэ шъыпкъэр. УзэрэгъэгущыIэу, IэпэIэсэныгъэм ишапхъэхэр къызIэкIэбгъахьэу мыщ фэдэу узэхэсыныр зэрэтхъагъор Бэлэ тигъэушэтыгъ, тхьаегъэпсэу. Iофтхьабзэм тигуапэу тыхэлэжьэщт, десэхэр блэдгъэкIыщтхэп, тиIэпэщысэ ухыгъэхэр къызпытлъхьащтых».

Гъазые Бирамхъан: «Сэри сикъо­рэлъф непэ къыздэсщагъ. СшIогъэшIэ­гъон Бэлэ ригъэлъэгъухэрэр зэригъэцэкIэшъу­хэрэр. Сеплъышъ, мастэри егъэIорышIэшъу, Iуданэри къыхещышъу. Къыфэкъиныщт сшIошIыгъ, ау зэрэфырикъурэр сигуапэ. Уахътэ уиIэу укIэрысмэ, зэмы­гъэ­шIэн щыIэп. Мары типшъашъэхэри IофшIэным къыкIэрыкIыхи къэкIуагъэ­хэшъ, яшъыпкъэу IэпэIасэм идесэ хэлажьэх. Адыгэ бзылъфыгъэ пэпчъ мыр ылъы хэлъ. Тибзылъфыгъэхэм хэдыкIынымкIэ, тхыпхъэ шIынымкIэ ацIэ Iущтыгъэ. Адыгэ шъуашэр зыIэтыгъэр, зыIэ кIэкIыгъэр адыгэ бзылъфыгъ. Тинэнэжъхэм аIэкIэлъыгъэ сэнаущыгъэр, Бэлэ фэдэу, непэ къэзыIэтыжьхэрэм лъэпкъымкIэ мэхьанэшхо зиIэ Iофыгъо зэшIуахы. Адыгэ Iэпэщысэ шIыкIэр мыкIодынымкIэ зигъо шъыпкъэ Iоф».

Адыгэ Iэпэщысэхэм я Ассоциацие ыцIэкIэ гъэрекIо Боджэкъо Бэлэ шъо­лъыр грантыр къырихыгъагъ. АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ и Министерствэ иIэпыIэгъоу адыгэ шъуашэм ыкIи лъэпкъ Iэпэщысэхэм яцех Бэлэ къызэIуихыгъагъ. ШIуагъэ хэлъэу ар джынэс егъэлажьэ.

«IэпэIэсэныгъэм зыфэзыгъасэ зышIоигъо пшъэшъитIу джы къысфэкIо. Ахэр сиIэпыIэгъухэу Iоф сэшIэ, — хигъэунэфыкIыгъ IэпэIасэм, — гъэмэфэ зыгъэ­псэфыгъом Iоф къыздашIэн ямурад. Адыгэ хъулъфыгъэ джанэхэм яшIыкIэ ясэгъашIэ. Мыгъэ егъэджэкIо-гъэсакIом и Илъэсышъ, ащ диштэу сипроектхэр лъысэгъэкIуатэх».

Щэч хэмылъэу IэпэIасэм къыIэтыгъэ Iофыгъом мэхьанэшхо иI ыкIи ащ шIуагъэ къытынэу тыщыгугъын. «Адыгэ ма­къэр» Боджэкъо Бэлэ идесэхэм ячэзыу хэуцо, редакцием къэсыфэ тшIуабэ дашIэу тыпэплъэщт.

Тэу Замир.