Республикэм иеджапIэхэм къащызэIуахыгъэгъэ гъэмэфэ зыгъэпсэфыпIэхэм яIофшIэн непэ аухы. Ахэм зигъэмэфэ уахътэ щыщ ащызыгъэкIогъэ кIэлэцIыкIухэм япчъагъэ нэбгырэ мини 5 фэдиз мэхъу.

[caption id="attachment_135082" align="aligncenter" width="800"]  Iэшъынэ Аслъан.[/caption]

Кощхьэблэ районым ит поселкэу Дружбэм дэт гурыт еджапIэм къыщызэIуахыгъэ лагерым мы мафэхэм тыщыIагъ. Лъэпкъ шъуашэхэр ащыгъхэу, адыгэ шхынхэр кIэлэеджакIохэм къытпагъохыгъэх.

ЕджапIэм ипащэу Хьабый Заремэ иIофшIэгъухэр игъусэхэу нэгушIоу тыригъэблэгъагъ. ЕджапIэм узэрэчIахьэу зэныбджэгъу зэфыщытыкIэ зэрэчIэлъыр, ини цIыкIуи зэгурыIожьхэу, зы унагъо фэдэу зэрэзэхэтхэр къыдгурыIуагъ.

НыбжьыкIэхэм лъэныкъо зэфэшъхьаф­хэмкIэ сэнаущыгъэу ахэлъыр къызщагъэлъэгъогъэ фестивалэу а мафэм зэхащагъэм тигуапэу теплъыгъ. Урысыем, Адыгеим ыкIи лагерым ягимнхэмкIэ Iофтхьабзэр къызэIуахыгъ. Артист шъып­къэхэм афэдэхэу лагерым зыщызыгъэ­псэфырэ кIэлэеджакIохэм орэдхэр къа­Iуа­гъэх, къэшъо зэфэшъхьафхэр къашIыгъэх, усэхэм къяджагъэх. Осмэн Айдэмыр зэхищэгъэ ансамблэу «Дети гор» зыфиIорэм мы еджапIэм щыщ ныбжьыкIэу макIэп хэтыр, ахэм адыгэ шъуа­шэхэр ащыгъхэу къэшъо зэфэшъхьафхэр къашIыгъэх. Къошыныр ыIыгъэу къэшъо­гъэ пшъэшъэжъыем ижъырэ адыгэ пшъэ­шъэжъыехэр нэм къыкIигъэуцощтыгъ. Шъонтырыпым лъапэкIэ тетэу Лунякина Асиет къызэрышъуагъэр зэкIэми агъэшIэгъуагъ. Ахэпхын ахэмылъэу зэрифэшъуашэу зэкIэми зыкъашIыгъ. Адыгэ шэн-хабзэм диштэу «УджымкIэ» зэхахьэр аухыгъ.

— НыбжьыкIэгъум нахь тхъагъо щыIэп. ТикIэлэцIыкIухэр гушIохэу, чэф макъэ ахэIукIы зыхъукIэ, ащ гухахъо хэтэгъуатэ, джыри нахь гъэшIэгъон горэ афызэхэтщэным тырегъэгупшысэ. Илъэс къэс, пандемиер хэмытэу, тигурыт еджапIэ лагерь щызэхэтэщэ. Мыгъэ нэбгырэ 70-рэ къекIолIагъ, ахэр купищэу гощыгъэх. Тилагерь районымкIэ анахь къахэщыхэрэм ахэт, ар зэлъыты­гъэр сабыйхэм Iоф адэзышIэхэрэр ары. Хабзэ зэрэхъугъэу, Элла Резвановар лагерым ипащэу дгъэнэфагъэ. МэфэкI шIыкIэм тетэу тиIофшIэн едгъэжьагъ. «Ныбджэгъуныгъ» зыфиIорэ цIэр ифэшъуашэу фэтыу­сыгъ, — еIо Хьабый Заремэ.

[caption id="attachment_135083" align="aligncenter" width="800"]  Iэшъынэ Аслъан.[/caption]

Гъэмэфэ зыгъэпсэфыгъор кIэлэцIыкIухэм къафэмыгъэсыжьэу ежэх. Лагерым щагъэ­кIогъэ мафэхэр агу къэкIыжьыным, шIуагъэ пылъэу яуахътэ агъэкIоным нахьыжъхэр лъэшэу пылъых. Мыщ къэкIорэ кIэлэцIыкIухэр зыми фэмыгъэзагъэхэу, зэщхэу зы такъикъи щысхэп. Мафэ къэс ашIэщтыр гъэнэфэгъахэу, зы мафэм адрэр текIэу зэхащэ, зэфэхьысыжь видеороликхэр дунэе хъытыум къырагъэуцох. Ямафэ гъэшIэгъонэу зэрэкIощтым, зэрагъэчэфыщтхэм дакIоу пIуныгъэ-гъэсэныгъэ мэхьанэ зиIэ Iофтхьабзэхэр зэрэзэхащэщтхэм мафэ къэс ыуж чанэу итых. Япсауныгъэ псыхьэгъэным фэшI спорт зэнэкъокъу­хэр зэхащэх.

ЫпэрапшIэу унэгъо Iужъухэм ыкIи гъот макIэ зиIэ унагъохэм къарыкIыгъэ сабыйхэр ары лаге­рым аштэхэрэр, чIыпIэ къызынэкIэ, нэмыкIхэри къырагъэб­лагъэх. ЫпэкIэ нахь цIыкIухэр къакIощтыгъэхэмэ, мыгъэ а 1-рэ классым къыщегъэжьагъэу я 10-м нэс ащеджэхэрэр ары щыIэхэр. Куп пэпчъ класс епхыгъэу сурэтхэр щашIых, пластилиным Iоф дашIэ. Явожатэхэр зэкIэ ныбжьыкIэхэу, ашIэрэр адашIэу ахэтых. КIэлэеджэкIо нахьыжъхэр вожатэхэм яIэпыIэгъухэу нахь цIыкIухэр агъэчэфых. ЗэкIэмкIи нэбгырэ 14 лагерым епхыгъэу Iоф ашIэ, вожатэхэм анэмыкIэу психолог, физкультурэмкIэ, музыкэмкIэ кIэлэегъа­джэхэр ахэтых. Шъхьадж иIоф­шIэн зэрифэшъуашэу егъэцакIэ. Медицинэм иIофышIэ мафэ къэс щыI, сабыйхэр зэриуплъэкIухэ­рэм имызакъоу, зыщышхэхэрэр санитар шапхъэхэм адештэмэ лъэплъэ.

ЕджапIэм лъэпкъ зэфэшъхьаф­хэр чIэсых, поселкэм пэблэгъэ псэупIи 7-мэ кIэлэцIыкIухэр къаращых. Цыганхэр, дагъыстанхэр, къэндзалхэр бэу чIэсых. Зянэ-зятэ зышъхьарымытыжьэу унагъохэм аштэгъэ нэбгырэ 14 аIыгъ, ау ахэр зыгорэкIэ къахэщых пIонэу щымытхэу, зэди­штэхэу, зэныбджэгъуныгъэ азы­фагу илъэу зэхэтых.

ПэшIорыгъэшъэу зэхагъэуцуа­гъэу, шапхъэхэм адиштэу лагерым IэшIоу тIогъогогъо щагъа­шхэх, хэтэрыкIхэр, пхъэшъхьэ- мышъхьэхэр ренэу яIанэ тетых.

— Зы мэфэкI блэтымыгъэкIэу Iофтхьэбзэ гъэшIэгъонхэр зэрэзэхэтщэщтым тыпылъ. Урысыем и Мафэ зэрифэшъуашэу дгъэмэфэкIыгъэ. Гербым, быракъым, гимным афэгъэхьыгъэ къэбархэр къафэтIотагъэх, сурэтхэр ядгъэ­шIыгъэх. Мэфэ реным орэдхэр къаIох, сурэтшIынымкIэ зэнэкъо­къух, къэшъох, аIэкIэ пкъыгъо зэфэшъхьафхэр ашIых. Джащ фэдэу джэгукIэ шIыкIэм тетэу предмет гъэшIэгъонхэмкIэ зэ­нэкъокъухэр афызэхэтэщэх. Пчэдыжьыр зарядкэкIэ етэгъа­жьэ, зышхэхэкIэ шъхьадж икласс ехьэ, яшIэныгъэхэм ахэтэгъахъо, ом изытет елъытыгъэу щагум итэщых, спортзалым е актовэ залым щытэгъэджэгух, — еIо вожатэ шъхьаIэу Къэлэбый Разиет.

[caption id="attachment_135084" align="aligncenter" width="800"]  Iэшъынэ Аслъан.[/caption]

БэмышIэу Кощхьаблэ дэт ки­нотеатрэм кIэлэцIыкIухэр щыIагъэх. Анахь ашIогъэшIэгъоныгъэ­хэм ащыщ «Я спасатель» зыфиIорэ Iофтхьабзэу афызэхащагъэр. ОшIэ-дэмышIэ Iоф хэфэгъэ цIыфым апэрэ IэпыIэгъур зэребгъэкIыщтыр дэгъоу зэрагъэшIагъ. Джащ фэдэу пожарнэхэм Iофэу ашIэрэр аушэтыгъ. Ренэу щынэгъончъэным фэгъэхьыгъэу полицием иIофышIэхэм зэдэгущыIэгъухэр зэхащэх. Аныбжь елъытыгъэу бзэджэшIагъэ зышIэхэрэм пшъэдэкIыжьэу ахьырэр, наркоманием, экстремизмэм, терроризмэм зэрарэу къахьыхэрэр къафаIуатэх.

— КIэлэцIыкIухэр едгъаджэхэ зыхъукIэ пшъэдэкIыжьэу тхьырэм нахь макIэп непи тиIэр. Ау джы тиIофшIэн зэблэтхъугъэу, чэф макъэр тиеджапIэ чIэIукIэу, зы унэгъо Iужъум фэдэу Iофтхьабзэхэр мафэ къэс зэхэтэщэх. ГъэшIэгъонэу ядгъэлъэгъущтым, агу къинэжьынэу ямафэ зэрэзэхэтщэщтым тишъыпкъэу тыдэ­лажьэ. Мы илъэсым апэрэу интерактивнэ экранхэр тэгъэфедэх, ар сабыйхэм ашIогъэшIэгъон, — еIо вожатэ шъхьаIэм.

Гуфэбэныгъэ азыфагу илъэу, сыд ашIэми ахэтэу ЛIэхъусэжъ Заирэ Iоф адешIэ.

— Тэри сабыймэ афэдэу тырягъусэу ашIэрэр адэтэшIэ. Анахьэу спорт Iофтхьабзэхэр агу рехьых, ребусхэр къашIынхэр якIас. ПэшIорыгъэшъ план зэхэдгъэуцуагъэу Iоф рытэшIэ. Зэрэдгъэчэфыщтхэ закъор арэп тыз­пылъыр. Патриотическэ пIуныгъэм лъэшэу тынаIэ тет. Мары бэдзэогъум и 22-м, Хэгъэгу зэошхор къызежьэгъэ мафэм ехъулIэу, бэ зэхэтщагъэр. А мафэм ехьылIэгъэ къэбархэр къафэтIотагъэх, ти ЛIыхъужъхэр джыри зэ агу къэдгъэкIыжьы­гъэх. Ежьхэми янахьыжъхэу, псэемыблэжьэу пыим езэуагъэхэм якъэ­бар къытфаIотагъ, — еIо Заирэ.

Лагерым зыщызгъэпсэфырэ ныбжьыкIэхэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэхъугъ.

Шэуджэн Батыр мыгъэ ятIо­нэрэу къэкIуагъ. Иуахътэ гъэшIэгъонэу зэригъакIорэр, IэшIоу зэрагъашхэрэр къытфиIотагъ. Анахьэу спорт зэнэкъокъухэм ахэлэжьэныр, футбол ешIэныр икIас.

— Тиуахътэ гъэшIэгъонэу тэгъакIо, интеллектуальнэ джэгукIэхэр сикIасэх, хырыхыхьэхэр къытагъашIэх. МэфэкIэу къэблагъэхэрэм зафэтэгъэхьазыры. Тезыгъэджэрэ кIэлэегъаджэхэм джы тагъэчэфэу къызэрэтхэтхэр сыгу рехьы, — еIо Елизавета Старокожевам.

Быщтэкъо Батыр апэрэ классым ис, ылъэгъурэр зэкIэ шIогъэшIэгъонэу, ныбджэгъукIэхэр ышIыгъэхэу гушIозэ къэкIо. Мафэрэ зызыщагъэпсэфырэ ыкIи япсауныгъэ зыщагъэпытэрэ лагерым иIофшIэн шIэхэу еухы, ау ащ щагъэкIогъэ мафэхэр джыри бэрэ кIэлэеджакIохэм агу къэкIыжьыщтых.

ДЕЛЭКЪО Анет.