Лъэпкъ гъэзетищым - «Адыгэ макъэм», «Адыгэ псалъэм» ыкIи «Черкес хэкум» яIофшIэгъу зэхэсыгъо мы мафэхэм Налщык щыкIуагъ. «Адыгэ псалъэм» иредактор шъхьаIэу Жыласэ Заурбэч иIофшIэгъухэу Адыгеим ыкIи Къэрэщэе-Щэрджэсым щылажьэхэрэр ригъэблэгъэгъагъэх. ЯIофшIэн зэрэлъыкIуатэрэр зэфахьысыжьыгъ, проект гъэшIэгъонхэр зэдагъэнэфагъэх.

Хэутыным и Унэу «Адыгэ псалъэм» иредакцие зычIэтым зэхэсыгъор щы­кIуагъ. Жыласэ Заурбэч хьакIэхэмрэ бысымхэмрэ нэIуасэ зэфишIыгъэх. Гъэзетищым зикъэбар къыхаутырэр нахьыбэм адыгэ лъэпкъ Iофэу зэрэщытым тызэрэзэфищэрэр, тапэкIи тизэпхыныгъэ­хэр, тизэдэлэжьэныгъэ нахь хигъэхъонэу зэрэщыгугъырэр къыхигъэщыгъ. Зэхэщэгъэ къэбарлъыгъэIэс амал купэу «КБР-Медиа» зыфиIорэм ипащэ игуадзэу Дзы­гъулэ МуIэед зэхэсыгъом хэлэжьагъ.

Къызэфэсыгъэхэм ащ игуапэу шIуфэс арихыгъ. КъэбарлъыгъэIэс амалхэр Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым зэрэщылажьэхэрэр, 2017-рэ илъэсым «КБР-Медиа» зэхэт купыр зэрэзэхащагъэр, яIофшIэн къэзгъэхьылъэхэрэм ыкIи къэзгъэпсынкIэхэрэм къатегущыIагъ.

«БэшIагъэу зэдаштагъэу лъэпкъ гъэ­зетищыр зэдэлажьэ. Ащ мэхьанэшхо етэты. ТапэкIэ щыIэгъэ Iэшъхьэтет Iофы­шIэхэм зэдаштэгъэ Iоф, тэ ар зэрэлъыдгъэкIуатэрэм осэшхо иI. Тигъэзетхэм яджэрэр нахьыбэ хъунэу, лъэпкъ Iофэу къарыдгъахьэхэрэм япчъагъэ хэхъонэу, ахэм тадэлэжьэн тлъэкIынэу Тхьэм къа­рыу къытет. Тиреспубликэ икъэбарлъыгъэIэс амалхэр зэпхыгъэхэу щызэдэлэжьэнхэу Къэбэртэе-Бэлъкъар правительствэм иунашъокIэ зэхэты тызэрэхъу­гъэм шIуагъи къытыгъ, къиныгъо горэхэри зэхытигъэшIагъ. ЛэжьэпкIэ тыныр, хъызмэт IофшIэнэу редакциехэм апылъхэр нахь къафэIэшIэх хъугъэ. Зы бухгалтерие яIэу мэлажьэх. ИмыщыкIэгъэ IэнатIэу щыIагъэхэр зэрэдгъэкIэкIыгъэхэм ишIуагъэкIэ редакциехэм яIофышIэхэм ялэжьапкIэхэр къэтIэтышъугъ. Творческэ IофшIэным нахь гумэкI ямыIэу мэлажьэх. Iоф зэрашIагъэм елъытыгъэу журналистхэм гонорарыр, премиехэр афагощы. IофшIэгъу мафэм сатырэ 200 къатыныр яшапхъ. «Эффективный контракт» зыфиIорэ шIыкIэ-амалыр къафырагъэхы­гъэу аухэсыгъэр зымыгъэцакIэхэрэм премие къаратырэп, ахъщэ тедзэу яIэм хагъэкIын алъэкIыщт. Лъэпкъ журналистхэр зэрэзэдэлажьэхэрэм ишIогъэшхо къэкIо. Адыгэу дунаим тетхэм тикъэбар алъэ­Iэсы, тишъолъырхэр нахь зэпхыгъэ мэхъух. Лъэпкъым ипсалъэ зыгъэIурэр, зыIэтырэр шъоры. ШъуиIофшIэн гъэ­хъагъэ хэлъэу жъугъэцэкIэнэу шъуфэсэIо!» — къыIуагъ Дзыгъулэ МуIэед.

Жыласэ Заурбэч мыщ дэжьым къыхигъэхъожьыгъ: «Нахьыпэм «Адыгэ псалъэм» иредакцие щылажьэхэрэм япчъагъэ нэбгырэ 60 хъущтыгъэ ыкIи тэр-тэрэу гъэзетри къыхэтыутыжьыщтыгъэмэ, джы ар тедзапIэм къытфыдегъэкIы. Ащ елъытыгъэу щылажьэхэрэм япчъагъи нэбгырэ 34-рэ хъугъэ. ЦIыфхэр къэтштэнхэм е IудгъэкIынхэм иунашъо зэрэтIахыжьыгъэм редакцием иIэшъхьэтетхэм ямэхьанэ тIэкIу къыригъэIыхыгъ, ар гукъао. Анахь шъхьаIэр «Адыгэ псалъэр» тхьамафэм щэ къыдэкIыми, электроннэ шапхъэкIэ мафэ къэс тисайт гъэзетыр къызэрихьэрэр ары, ащ къыщыхэтыутырэмрэ гъэзетэу къыдэкIырэмрэ къарыдгъахьэрэр зэфэшъхьафы. Журналистхэм ягонорархэр, ялэжьапкIэхэр ащ ыпкъ къикIэу нахьыбэ хъугъэ».

ХьакIэу къэкIуагъэхэм ащыщэу апэ гущыIэр зэратыгъэр «Адыгэ макъэм» иредактор шъхьаIэу МэщлIэкъо Саид. Пстэуми апэу зэхэсыгъом хэлажьэхэрэм зэкIэми ишIуфэс гущыIэхэр ащ афигъэзагъ. «Адыгэ макъэр» загъэпсыгъэр илъэси 100 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI номерэу, мэфэпчъэу къыдэкIыгъагъэхэр зэхэсыгъом хэлажьэхэрэм ащ афигощыгъэх. МэщлIэкъо Саид: «Тигъэзет мыщ фэдэу дахэу, шъуашэу къыдэкIыным бэ зиIахьышIу хэзышIыхьэрэр. Ти ЛIышъхьэ, типравительствэ лъэшэу анаIэ къыттет. ГущыIэм пае, кIэтхэгъу уахътэр къызысыкIэ тэ тизакъоу тигумэкIыгъоу щытэп ар. ЛIышъхьэр, комитетэу тызэпхыгъэр, район пащэхэр зэкIэ къыхэлажьэх мы Iофыгъом. КIэтхэгъу уахътэр зэредгъэ­жьагъэм фэгъэхьыгъэу мэкъэгъэIу гъэзетым къитэгъахьэ. Уасэр илъэсныкъомкIэ сомэ миным къехъу (1118-рэ чапыч 53-рэ) почтэмкIэ укIэтхэн хъумэ. Ар лъэпIэ дэд, арышъ, почтэм фэгъэкIотэн уахътэу ышIырэр тэгъэфедэ, джырэ уахътэм – мэкъуогъум и 5-м щыубла­гъэу и 15-м нэс. Гъэлъэшыгъэ шIыкIэм тетэу а уахътэм цIыфхэм Iоф адэтэшIэ. ЕтIани лъэшэу тызфэразэр Адыгеим и Президентыгъэу Шъэумэн Хьазрэт. Экземпляр 500 илъэсныкъо къэс къыретхыкIы, гъот макIэ зиIэхэм, ветеранхэм, сэкъатныгъэ зиIэхэм ыпкIэ хэмылъэу афыкIэтхэ». Лъэпкъ гъэзетищыр зытштэрэм, АдыгеимкIэ «Адыгэ макъэр» къизытхыкIы­хэрэр анахьыб. Джащ пае кIэтхэгъур зэредгъэкIокIырэр ары анахьэу Къэбэр­тэе-Бэлъкъар ыкIи Къэрэщэе-Щэрджэс тилъэпкъэгъухэр зыгъэгумэкIыщтыгъэхэр. МэщлIэкъо Саидэ ахэм джэуап игъэ­кIотыгъэ къаритыжьыгъ: «КIэтхэгъур шIыкIэ зэфэшъхьафищэу тэгъэпсы: почтэмкIэ — ар зэкIэми ашIэ ыкIи агъэфедэ, ятIонэрэр – корпоратив шIыкIэр тэIошъ, хъызмэтшIапIэу, еджапIэу, къэралыгъо къулыкъухэу, гущыIэм пае, Мыекъуапэ дэтхэр, экземпляр 15-м нахь мымакIэу зыкIатхэхэкIэ, гъэзетым ыуасэ сомэ 240-рэ мэхъу. Ащ фэдэу къыратхыкIыгъэр афэтэщэжьы МыекъуапэкIэ. ПочтэмкIэ фэгъэкIотэн уахътэм ущыкIэтхэным ыуасэр сомэ 953-м тIэкIу ехъу. Районхэри корпоратив шапхъэм къытехьэх. Ахэм апае гъэзетым ыуасэу хъурэр соми 150-рэ, ау ежьхэр къылъэ­кIохэшъ, ащэжьы. Ары ащ фэдэ уасэ зыкIиIэр. Ящэнэрэ шIыкIэу дгъэфедэрэр — редакцием къакIохэзэ щыкIатхэх соми 150-кIэ, ау ежь-ежьырэу чIахыжьы. Ар Мыекъуапэ щыпсэухэрэр ары зыфэIэрыфэгъур. IэпыIэгъу къытфэхъухэрэм къапысыдзэжьмэ, сенаторэу Хъопсэрыкъо Мурати, УФ-м и Къэралыгъо Думэ идепутатэу Владислав Резники экземпляр шъитф-шъитф къыратхыкIы корпоратив шIыкIэмкIэ. Мыекъуапэ исоциальнэ псэупIэхэм, еджапIэхэм ахэр анэтэгъэсы.АР-м и ЛIышъхьэ лъэш дэдэу ынаIэ къыттет. Илъэс зыщыплIыкIэ узэкIэIэбэжьмэ ар редакцием къызеблагъэм, гъэцэкIэжьынхэр зэрэтищыкIагъэм гу лъитагъ. Редакцие кIоцIыр агъэкIэжьыгъ, техникэ Iэмэ-псымэхэр, офиснэ псэуалъэ­хэр ахъщэ къытфитIупщыгъэу тэщэфых. Мыгъэ илъэси 100 тызэрэхъугъэм фэгъэ­хьыгъэу машинакIэ къытфаригъэщэфыгъ. Налщык ары тыкъызэрыкIуагъэри. Зэ­кIэмэ анахь тигуапэу къыхэзгъэщымэ сшIоигъор тилэжьапкIэхэр къызэриIэтыгъэр ары, редакцием щылажьэхэрэм гурытымкIэ сомэ мин 30-м ар нэсы. ТиIофшIэн АР-м и ЛIышъхьэ осэ ин къы­фешIы, ащкIэ лъэшэу тыфэраз».

МэщлIэкъо Саидэ джащ фэдэу къыхигъэщыгъ электрон шъуашэми игъэкIотыгъэу тызэрэдэлажьэрэр, 2023-рэ илъэсым щыублагъэу «Адыгэ макъэм» иапэрэ нэкIубгъо гъэзетым исайт ыкIи ихъытыу нэкIубгъохэм якюар-тамыгъэхэр тетхэу къыдэкIы зэрэхъугъэр, къэбарэу къыхэты­утырэр зэкIэ IэкIыбым щыпсэурэ тилъэп­къэгъухэм апае тыркубзэкIэ зэ­дзэ­кIы­жьыгъэу къызэрихьэрэр, «ВКонтакте», «Одноклассники» зыфиIорэ социальнэ хъытыухэм анэмыкIэу телеграм-каналитIу — «Адыгэ макъ» ыкIи «Хэкум ымакъ» зэрэтиIэхэр. Апэрэм адыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ, ятIонэрэм адыгабзэкIэ ыкIи тыркубзэкIэ къэбархэр къызэрарыдгъа­хьэхэрэр къыIотагъ. Гъэзетыр илъэ­си 100 зыщыхъугъэ илъэсым «Адыгэ макъэм­рэ» республикэ Адыгэ Ха­сэмрэ хьакIэщхэр мазэм зэ зэрэзэхащэхэрэм, ащ лъэпкъ Iофыгъо зэфэ­шъхьафхэр къы­зэрэщаIэты­рэм къатегущыIагъ.

Лъэпкъ гъэзетыр икIэщакIоу Адыгеим щызэхащэрэ хьакIэщхэр тиIофшIэгъухэм ашIогъэшIэгъон дэдэ хъугъэ, гъэзетым имэхьанэ къэIэтыгъэным, цIыфхэр фэщагъэ шIыгъэнхэм изы амалышIоу къыхагъэщыгъ. Ежьхэми а шIыкIэр джы зэрагъэфедэщтыр къэбэртэе журналистхэм къаIуагъ.

«Адыгэ псалъэм» иредактор шъхьаIэу Жыласэ Заурбэч кюар-тамыгъэхэр «Адыгэ макъэм» иапэрэ нэкIубгъо къызэрэтыригъэуцуагъэм фэдэу «Адыгэ псалъэми» къытыраригъэуцонэу унашъо ащ лъыпытэу ышIыгъ, ар шIыкIэ-амал шIагъоу хигъэу­нэфыкIыгъ. «Черкес хэкум» якюар-тамыгъэ аужырэ нэ­кIубгъом ычIэгъ зэрэкIатхэрэр редактор шъхьаIэу Абидэкъо Люсанэ къыIуагъ.

Гъэзетэу «Черкес хэкум» иредактор шъхьаIэу Абидэкъо Люсанэ гущыIэр нэужым ратыгъ. Лъэпкъ IофыгъохэмкIэ, коммуникацие жъугъэмкIэ ыкIи хэутын IофхэмкIэ Къэрэщэе-Щэрджэс Респуб­ликэм иминистрэ ишIуфэс тхылъхэр «Адыгэ псалъэм» ыкIи «Адыгэ макъэм» яредактор шъхьаIэхэм ащ аритыжьыгъ, ягъэзет Iоф зэришIэрэм къытегущыIагъ: «Тигъэзет непэ Iоф щызышIэрэр нэбгырэ 25-рэ, ау журналистхэр зэрэхъурэр нэбгыри 8 ныIэп. Тэ къэралыгъо пшъэ­рылъэу тиIэр 2800-м мынахь макIэу тигъэзет къыратхыкIыныр ары. Гъэ къэс а пчъагъэр тэгъэцакlэ, ау анахь гумэкIыгъо шъхьаIэу тиIэр цIыфэу гъэзетым кIатхэхэрэм почтэм зэранимыгъэсы­жьышъурэр ары. Ащ фэдэу зыхъурэм, цIыфхэри кIэтхэнхэу фэежьхэп. А Iофыгъор пстэуми ягумэкIэу зэрэщытым сыщыгъуаз. Сэ зы гуадзэрэ пшъэдэкIыжь зиIэ зы секретарырэ сиIэхэу тэлажьэ. ЗыцIэ къесIуагъэхэмкIэ журналистхэм тахэтэу Iоф тэшIэ, тыдатхэзэ, къэбархэр гъэзетым къитэгъахьэх. ПочтэмкIэ экземпляр 1438-рэ къыратхыкIы. Сэ гъэзетым сызщылэжьэрэ илъэс 20-м щыщэу илъэси 10 хъугъэу корпоративнэ кIэтхэнри зэхэтэщэ. Республикэм и Правительствэ и Тхьаматэ иунашъокIэ къулыкъу гъэнэфагъэхэм макъэ арагъэIу. Тигъэзет редакцием щыкIатхэхэрэм соми 150-кIэ ар къафыдэкIы. Корпоратив шIыкIэкIэ кIатхэхэрэм къыратхыкIыгъэр экземпляри 10-м нахь макIэ зыхъукIэ, ежь-ежьырэу къыкIэлъыкIохэзэ аштэжьы, экземпляри 10 е нахьыбэ хъумэ, афэтэщэжьы. Адыгэ чылэ 17-у Къэрэщэе-Щэрджэсым итым япащэхэм адэтшIыгъэ унашъокIэ къуаджэ пэпчъ гъэзети 100 къыщыратхыкIы. Ау тэ къэралыгъо пшъэрылъэу къытфагъэуцугъэм тышъхьадэмыкIыным пае апэрэ илъэсныкъом къоджибгъу ныIэп ащ къыхэдгъэ­лэжьагъэр. Пчъагъэм тыкъехъумэ, гъэзетым имылъкукIэ тыкъыдэкIын фаеу, тхьапэм рыгъунэу ыпкIэ ттын фаеу мэхъушъ, ар къытфэфедэп. Гъэзетым изы къыдэкIыгъо сомэ 7231-рэ тефэ. Тхьамафэм тIо ныIэп тыкъызэрэдэкIырэр, арышъ, ащ елъытыгъэуи тиIофшIэн тэгъэ­псы. «АдыгабзэкIэ лажьэхэрэм, еджэ­хэрэм тадеIэмэ тшIоигъу» зыIохэрэ кIалэхэу зэшIокI зиIэхэм экземпляри 100 — 200-м нэсэу къалэм дэсхэм афыкIатхэхэу мэхъу, гъэзет 20 — 30 хъоу зыцIэ къыраIуагъэхэм афызэбгырытэщы».

Джащ фэдэу IофшIэгъу зэдэгущыIэ­гъум «Адыгэ псалъэм» иIофышIэхэри къыхэлэжьагъэх. Чэрим Марианнэ къахилъхьагъ зы гупшысэ — гъэзетищыр пIэлъэ кIэкIым журналистхэмкIэ зэхъожьыхэзэ ашIынэу, гущыIэм пае, «Адыгэ макъэм» ижурналистхэр Къэбэртэе-Бэлъкъарым къэкIонхэшъ, «Адыгэ псалъэм» тхьамафэ горэм Iоф щашIэнэу е «Адыгэ макъэм» иIофышIэхэр «Черкес хэкум» мэфэ заулэрэ щылэжьэнхэу, шъолъырхэм яцIыф шIагъохэм аIукIэнхэу, ахэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр тигъэзетхэм къызэдыхаутынэу. Проектыр пстэуми ашIогъэшIэгъон хъугъэ.

Хэгъэгу зэошхом илъэхъан зыщыфэхыгъэхэр амышIэжьырэ адыгэ дзэкIолIхэу зылъапсэ къагъотыжьыхэрэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр къэзытхыжьырэ журналистхэм яIофшIагъэхэмкIи зэхъожьыхэзэ ашIыныр Абидэкъо Люсанэ зигъо Iофыгъоу ылъэгъугъ. Адыгэ лъэпкъыр дунаим зэрэщашIэрэ брендхэм — къуаем, шъуа­шэм, шым, лъэпкъ IэпэIасэхэм ашIырэ Iэпэщысэхэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр зэхэт номерхэм къарыдгъэхьанхэу къыхилъхьагъ. Литературнэ, кIэлэцIыкIу нэкIубгъохэр зимыIэ лъэпкъ гъэзетхэм ныбжьыкIэхэр, сабыйхэр гъэзетым фэщагъэ шIыгъэнхэмкIэ къызэIуахынэу, а нэкIубгъохэм кIэлэцIыкIухэм яусэхэр къыщыхаутхэзэ ашIынэу, зэнэкъокъухэр афызэхащэнэу джащ фэдэу зэхэсыгъом къыхалъхьагъ.

Адыгабзэр ясабыйхэм арагъэшIэнэу фэмыехэу, адыгэбзэ десэхэр якIалэхэм блатIупщыным иIизын къаратыным кIэдэухэу еджэпIэ пащэхэм ацIэкIэ тхэрэ ны-тыхэм ар афамыдэнэу, хэбзэгъэуцу къэралыгъо къулыкъухэм а лъэныкъомкIэ унэшъо гъэнэфагъэ аштэным ты­кIэлъэ­Iунэу зэхэсыгъом къыхилъхьагъ «Адыгэ псалъэм» иредактор шъхьаIэ игуадзэу Ширдий Маринэ. Джащ фэдэу адыгэ гъэзетхэр, тхылъ къыдэкIыгъа­кIэхэр чылэхэм ащызыщэщт тучанхэр къа­щызэIуахыным ипроект хэбзэ къулы­къухэм, чIыпIэ койхэм япащэхэм адэштэгъэн фаеу зэрилъытэрэр ащ къыIуагъ.

Лъэпкъ гъэзетищым яIофшIэн зэхэсыгъо гъэшIэгъонэу, шIуагъэ хэлъэу ре­кIокIыгъ. Къэбэртэе-Бэлъкъарым ичIыпIэ гъэшIэгъонхэм ащыщэу, зекIохэр бэу зэуалIэрэ, хьэкIэ лъапIэхэр зыдащэрэ чIыпIэ хьалэмэтэу, псым хэт Ордэунэу «Шато Эркен» тиIофшIэгъухэм тащэ­гъагъ. Бысымхэм анаIэ къыттетэу тызэращагъ, ячIыопс идэхагъэ къытфызэIуахыгъ. Гъэ­псэфыпIэми тиIофшIэн, журналист сэнэхьатым непэ чIыпIэу ыубытырэм, мэхьанэу иIэм тащырыгущыIагъ. «Адыгэ макъэм» фэдэу «Адыгэ псалъэмрэ» «Черкес хэкумрэ» зызэхащагъэхэр къи­хьащт 2024-рэ илъэсым лIэшIэгъу зэрэхъу­щтым, ахэр зэрэхагъэунэфыкIыщтым тиIофшIэгъухэм игугъу ашIыгъ.

Тхылъым фэдэу лъэпкъ гъэзетым уасэ иIэн зэрэфаемкIэ, ащ лъэпкъым итхыдэ, итарихъ, икультурэ, ихъарзынэщ зэрэкIиугъуаерэмкIэ зэдедгъэштагъ. «Адыгэ псалъ», «Адыгэ макъ», «Черкес хэку» — лъэпкъым идышъэ кIэн зыхэлъэу адыгабзэкIэ къыдэкIырэ гъэзетищ!