Литературэр — щыIэныгъэм игъундж. Ащ елъытыгъэу, тиадыгэ литературэ ныбжьыкIэ нахь икъоу тшIэным, тиадыгэ гупшысэ дгъэлэжьэным пае лъэпкъым къыхэкIыгъэ тхакIохэр, усакIохэр, губзыгъэхэр, ахэм ягушъхьэ­лэ­жьыгъэ тшIэнхэ фае.

ЛIыхэсэ Мухьдин Исмахьилэ ыкъор Теуцожь районым ит къуаджэу Хьалъэ­къуае дэс мэкъумэщышIэ унэгъо дахэ мэкъуогъум и 14-м 1955-рэ илъэсым къыщыхъугъ. ГущыIэр пкъырыхьэу, ылъэ­гъурэм гъунэ лъифэу, гулъытэ иIэу къэ­тэджыгъ.

ПчыхьалIыкъое гурыт еджапIэр къыу­хыгъ ыкIи зы илъэсрэ Краснодар дэт трестэу «Спецстрой» зыфиIорэм щылэ­жьагъ. 1978-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым филоло­гиемкIэ ифакультет дэгъу дэдэу къыу­хыгъ. 1978 — 2002-рэ илъэсхэм Пчы­хьалIыкъое гурыт еджапIэм икIэлэегъа­джэу, идиректорэу Iоф ышIагъ, щытхъу­цIэ лъапIэхэри къылэжьыгъэх. Ау,сэ сишIошIыкIэ, анахь мэхьанэ зиIэр ебгъэ­джагъэхэм, цIыфхэм пцIэ къазэрэханэу, агу укъызэринэрэр ары.

ЛIыхэсэ Мухьдин ригъэджагъэхэу, зэшъхьэгъусэ хъугъэхэу Шъхьаплъэкъо Аликрэ Пэрэныкъо Сусанэрэ еджэгъу илъэсхэр, кIэлэгъу-ныбжьыкIэгъур агу къыщыдэоежьыгъэу (джы яунагъокIэ Мые­къуапэ щэпсэух) къысфаIотагъ: «ЛIыхэсэ Мухьдин анахь кIэлэегъэджэ шъыпкъэу тыгу къинагъ, иадыгабзэ илъэшыгъэ зэхишIапэу зэрэтхэрэм, сэнаущыгъэу хэлъыр пасэу къызэрэнэфагъэм фэдэ къабзэу, ар кIэлэегъэджэ дэгъу дэдэу тиIагъ, литературэм, щыIэныгъэм къапкъырыкIызэ иурокхэр узIэпащэу ыгъэпсыщтыгъэх, игущыIэ IушкIэ укъигъэущыщтыгъ, узэригъэплъыжьыщтыгъ, щыIэныгъэм иIэшIугъэ-лъэпIагъэ нэм къыкIигъэуцощтыгъ, тиныбжьыкIэгъу фэдэ къабзэу, тэркIэ Мухьдин ыцIэ нэфынэр, дэхагъэр епхыгъ. Тэри мары тикIалэхэри къыткIэхъухьэх, сыдигъуи Мухьдин игущыIэ зафэ тыгумэ къащыдэоежьы, къыддеIэ, лъытэныгъэ зыфытигъэшIыгъ ыкIи лъэшэу тырэгушхо, шIоу щыIэр епэсыгъ». Мы гущыIэхэр зымыуасэ щыIэп.

Мухьдин анахь шэнышIу гъэшIэгъонэу хэслъэгъуагъэр (тыщызэдеджагъ институ­тым) зыфежьэгъэ Iофыр, анахьэу тхэн­усэныр, гъунэм нимыгъэсэу, игупшы­сэ цым фэдэу ымыджэу зэрэкIэрымыкIыщтыгъэр ары. КIэлэгъу Iофхэми илэгъу­хэм афэдэу зыдаригъэхьыхыщтыгъэп, фэдэу зэкIэубытагъэрэ шIэныгъэм фа­лIэрэ цIыф сырихьылIагъэп, ишъыпкъэу урыс литературэшхом изэгъэшIэн-зэ­хэфын иуахътэ анахьэу тыригъэкIуадэщтыгъ, хьаулыягъэп — а зэкIэ гупшысэ шъхьэлъагъэу къыхэкIыжьыгъ.

ЛIыхэсэ Мухьдин ытхыхэрэр 1975-рэ илъэсым щегъэжьагъэу хеутых. Непэ ар анахь гугъэпIэ инхэр зэрапхырэ тхакIу, адыгэ гущыIэм иIэшIугъэ, ыкуцI зыфэдэр дэгъу дэдэу изышIыкIыгъ. УсэкIо къодыеп, ыгу пщэлъэ гъэшIэгъон, игупшысэ мэхьэнэ ин кIоцIылъ, тхылъеджэр зылъе­щэ, егъэдаIо, шIум къыфегъэущы. ЩыIэныгъэшхор зыфэдэр, шъо мин пчъагъэу зэрэзэхэлъыр кIигъэтхъэу илъэс 40-м ехъугъэу творчествэр елэжьы. Мухьдин поэтическэ тхылъ 15 фэдиз къыдигъэ­кIыгъ: «Гугъэм илъагъу», «Дэе мэз», «Жъогъо Iапчъ», «ШIулъэгъур щэIэфэ», «Гум илъэгапI», «Усэхэмрэ орэдхэмрэ», «ЛIэшIэгъумэ ашъохэр»; урысыбзэкIэ — «На сквозняке веков», «Избранное», нэмыкIхэри. Ипьесэхэу «ТэлIэми, тэтхъэ», «Гумзагъ», «Нэфын» атехыгъэхэу спектаклэхэр Адыгэ драмтеатрэм ща­гъэуцугъэх. «Нэфынэр» къэбэртэябзэкIэ зэдзэкIыгъэу Къэбэртэе-Бэлъкъар драматическэ театрэм щагъэуцугъ. УсакIом орэдышъохэри хехых, гущы­Iэхэри ежь иех.

ЛIыхэсэ Мухьдин 1998 — 2003-рэ илъэсхэм Адыгэкъалэ иэстраднэ театрэ ихудожественнэ пэщагъ, мы Iофышхори щытхъу хэлъэу зэшIуихыгъ.

Иусэхэм уяджэ зыхъукIэ къыбгурэIо: усакIом ыгу щызэпэкIэкIырэ зэхэшIабэу зымыгъэгупсэфыхэрэм ахэр къакIэкIуа­гъэх. Тхэ къодыерэп Мухьдин, тхьэлъэIум фэдэу гупшысэр егъазэ, зынэмысыгъэ гъэшIэ лъэныкъо гори, щыIэкIэ-псэукIэ хабзи къанэрэп; пшъырэп, ышIэрэ Iофыр ыпкъынэ-лынэкIэ зэхешIэшъ, гукIэ, псэкIэ решIыкIыпэшъ.

О шъыпкъэ Iори, Сэ орэд сыусын Фыжьэу, плъыжьэу, Уцышъоу. Чъыг тхьапэмэ, ЦIыфыгумэ анэсын. ЗэхишIэн зэрэдунаеу.

(«Орэд») Нэй-псыягъэр, жъалымыгъэр еумысых, былымым напэ зэрэхамышIыкIырэр къеIо; гукъэбзэгъэ-Iушыгъэм цIыфыр зэриухъумэрэр, къызэрэкъуанэрэр усэу «Анэсы ыIэ» щыкIигъэтхъыгъ.

Тинасыпышъ, ЦIыфым тыгъэр ыгощырэп. Хьадэгъур ыгощырэп, Тинасыпышъ. ЧIыгум иIэ пстэумэ Анэсы ыIэ.

ЛIыхасэр джэнчыдзым фэд, иакъыл чан, гу зылъитэу, зэлъызыIыгъэу зымыгъэгупсэфырэр бэдэд: «… КIодыпIэм нэсыфэ цIыф цIыкIур, ыпсэ ришIэрэм егупшысэрэп». (Усэу «КIодыпIэм нэсыфэ»), джащ фэд усэу «Силажьэр» зыфиIорэри узыгъэгупшысэу, къыоу­шъыеу гъэпсыгъэ.

— Нахьыбэ бгъотымэ УигъашIэ хэхъощта? — ЧIыгу хьалэлыр къысфэгумэкIы. Нахьыбэ згъотымэ ЦIыфыгур згъэтхъэнэу, Чэщи мафи сыкъечъэкIы. Симылъкуи хахъомэ, ГумэкIыми хахъо. ЦIыфыгур нахь лъэшэу кIэсэшIэ. ЦIыфыгум хэмыхъоу ГъашIэм хэхъона? Силажьэр чIыгум къыздешIэ.

Мы усэ цIыкIум гупшысэшхоу хэлъыр сэ сшъхьэкIэ Iэзэгъум фэзгъэдагъ; «Бы­лымыр — осэпс» аIо, чIэунэмэ умыгъо­тыжьыщтыр цIыфыгъэ напэр, къэрарыр, зэфагъэр ары. ТхакIом илъэсипшI пчъагъэм ыусыгъэу ылэжьыгъэм зы тхыгъэ цIыкIум уащынэсын плъэкIыщтэп. Сэ сшIэрэр поэзие лъагэм, лъэшым ухэтми узыфикъудыеу узэриубытырэр ары. ЗыдэмышIэжьэу усакIом уфэразэу угоуцо, уиадыгабзэ илъэкI-дэхагъи гу зылъыуегъатэ. Джащыгъум тхакIом имурад къы­дэхъугъ, ипшъэрылъ ин зэшIуихыгъ.

ЛIыхэсэ Мухьдин ипоэзие, сэ сшъхьэ­кIэ, сикIас, сэгъэлъапIэ; ар псынэкIэчъ къэргъо IэшIум фэсэгъадэ. Тимафэхэм Мухьдин адыгэ литературэм егугъоу, фызэшIокIэу, зигупшысэ ин хэзыгуащэхэрэм ащыщ, ышIэрэм шъыпкъэгъэ ин фыриI, ары иусэ сатырхэр зыкIэбжьышIохэр, гум зыкIынэсыхэрэр.

Мухьдин Адыгеим и Къэралыгъо премие илауреат, Адыгеим искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшху, Ленинскэ ком­сомолым ыцIэкIэ агъэнэфэгъэ Всесоюзнэ шIухьафтыным илауреат. Поэзиер, литературэр идунэе иных, тхакIор ныбжьыкI джыри, арышъ, псауныгъэ пытэрэ насып лъагэрэ сыдигъуи щыIэныгъэм щыриIэнхэу, итворчествэ гъогу дахэу лъигъэкIотэнэу тыфэлъаIо.