Жэнэ Къырымызэ ыцIэкIэ зэхащэрэ литературнэ зэнэкъокъур ятIонэрэу рагъэкIокIы.

Зыныбжь илъэс 18-м къехъугъэхэу, адыгабзэкIэ, къэбэртэе-щэрджэсыбзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ тхэхэрэр, зэдзэкIа­кIохэр, кIэлэцIыкIу произведениехэр сурэткIэ зыгъэкIэракIэхэрэр зэнэкъо­къум хэлэжьэнхэу фитыныгъэ яI.

2023-рэ илъэсым рагъэкIокIырэ зэнэ­къокъур зыфэгъэхьыгъэр илъэси 7 — 10 зыныбжь сабыйхэр зэджэшъущтхэ произведениехэр къыхэгъэщыгъэнхэр ары. Iофтхьабзэм зэреджагъэхэр

«СыеджакIу». ЫпэкIэ къыхамыутыгъэ произведениехэу ыкIи зэдзэкIыгъэхэу адыгабзэкIэ, къэ­бэртэе-щэрджэсыбзэкIэ урысыбзэкIэ тхыгъэхэр ыкIи кIэлэцIыкIу произведениехэр сурэткIэ зыгъэкIэрэкIагъэхэр ары зэнэкъокъум хэлэжьэшъущтхэр.

Мэкъуогъум и 1-м къыщыублагъэу шышъхьэIум и 31-м нэс лъэIу тхылъхэр зэхэщакIохэм аштэщтых. Ащ пае сайтэу //konkursjane.adygnet.ru/ иамалхэр къыз­фэжъугъэфедэнхэ шъулъэкIыщт.

Зэнэкъокъур лъэныкъуищэу гощыгъэ: прозэр, поэзиер, зэдзэкIыныр ыкIи сурэт­кIэ гъэкIэрэкIэгъэныр. IофшIагъэу зэнэ­къокъум къырахьылIэхэрэр зыфатхыхэрэм аныбжь диштэнхэу, художественнэ ыкIи стилистикэ шIыкIэу къыхахырэр шъхьафэу, нэмыкI произведениехэм афэмыдэу щытынхэ фае.

Прозэмрэ поэзиемрэ ялъэныкъо къы­хиубытэрэ произведениехэр зыфэдэн фаехэри зэхэщакIомэ къагъэнэфагъэх. Ахэр пшысэхэу, фантастикэхэу, ныбджэгъуныгъэ темэр къахэщэу, зэдеIэжьыныгъэр, тыкъэзыуцухьэрэ дунаир шIу зэ­рэплъэгъунэу щытыр, зэлэгъухэм, янэ-ятэхэм зэфыщыткIэу афыряIэхэр, адыгэ хабзэм итыгъуасэ, инепэ ыкIи инеущ къыраIотыкIэу тхыгъэхэмэ нахьышIущт.

СурэткIэ гъэкIэрэкIэгъэным иноминацие хэлажьэхэрэм апае Жэнэ Къырымызэ, Къуекъо Налбый, Кощбэе Пщымафэ, Теуцожь Хьабибэ, Мырзэ Дзэпщ, Николай Носовым, Евгений Шварц, Валентина Катаевам, Александр Волковым, Ганс Христиан Андерсен япроизведениехэр къафыхахыгъэх. Джащ фэдэу адыгэ шэн-хабзэхэр къизыIотыкIыхэрэр ыкIи тхыгъэхэм яхьылIэгъэ нэмыкI сурэт­хэр зэнэкъокъум къырахьылIэнхэ алъэ­кIыщт.

ЗэдзэкIакIомэ апае тикъэралыгъо ыкIи IэкIыб хэгъэгухэм яавторхэм япроизведениехэу урысыбзэкIэ тхыгъэхэр адыгабзэм, къэбэртэе-щэрджэсыбзэм ралъхьа­жьынхэу ары. АщкIэ къагъэнэфагъэхэр: «Руслан и Людмила», «Волшебник изум­рудного города», «Сказка о потерянном времени», «Два клена», «Два брата», «Маугли» ыкIи «Поллиана».

Адыгабзэм рахыни урысыбзэкIэ зэрадзэкIыжьынэу къагъэнэфэгъэ произведениехэр:

Жэнэ Къырымыз. Стиххэр. — Мые­къуапэ, 1967 (Пшысэу «Мэзы псын» — н. 103 — 12, пычыгъу); Къуекъо Налбый. КIэлэцIыкIумэ апае усэхэр// Ламыкъо Б., Цэй Б. Адыгэ кIэлэцIыкIу литератур. Хрестоматие. — Мыекъуапэ, 2015 — н. 275 — 320; Кощбэе Пщымаф. Хъырбыдз пасэхэр. — Мыекъуапэ, 1987. — н.88 (зы рассказ); Теуцожь Хьабиб. Тэтэжърэ Гъулацыйрэ. — Мыекъуапэ, 1993. — н. 24 (пычыгъу); Бэгъ Нурбый. Поэмэу «Тэрпэзанхэр» // Гъэбэжъу огъот. — Мыекъуапэ, 1981 — н.80; Мырзэ Дзэпщ. Ощхыбыб. — Мыекъуапэ, 1993. – н.36 (усэхэр) .

Къэбэртэе-щэрджэсыбзэм илъхэу урысыбзэкIэ зэрадзэкIыжьынэу щытхэр авторхэм ежь-ежьырэу къыхахынэу агъэ­нэфагъ.

Зэнэкъокъум щытекIуагъэхэм ыкIи хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыщыдэзыхыгъэхэм зэкIэми ахъщэ шIухьафтынхэр аратыщтых. «Прозэмрэ поэзиемрэ» зыфиIорэ лъэныкъомкIэ текIоныгъэр къыдэзыхырэм итхылъ къыдигъэкIынэу фитыныгъэ иIэщт, ащ дэхьащт сурэтхэр лъэныкъоу сурэткIэ произведениехэр гъэкIэрэкIэгъэнхэм фэгъэхьыгъэм щытекIуагъэхэм яещтых. ЗэдзэкIыгъэ произведениеу анахь дэгъоу алъытагъэхэри тхылъ шъхьафым дэтхэу къыдагъэкIыжьыщтых. Зэнэкъокъум IэпыIэгъу къыфэхъу­хэрэм ащыщхэм шIухьафтын шъхьафхэр къагъэхьазырыгъэх. «Прозэмрэ поэзиемрэ» афэгъэхьыгъэм хэлажьэхэрэм ащыщым «КIэлэцIыкIу тхылъеджапIэмэ къыхахыгъ» зыфиIорэр шIухьафтыныр фагъэшъошэщт.

Зэнэкъокъум фэгъэ­хьыгъэу гущыIэ заул

2022-рэ илъэсым къыщыублагъэу кIэлэцIыкIумэ афэгъэхьыгъэ произведениехэмкIэ зэнэкъокъоу Жэнэ Къырымызэ ыцIэ зыхьырэр зэхащэ. Ащ иIэпыIэгъу­хэм ащыщых АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэм­рэкIэ и Министерствэ, АР-м культурэмкIэ и Министерствэ, республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыIэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэ­хэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет, Адыгэ Хасэр, сурэтышI- хэм ыкIи театральнэ IофышIэхэм ясоюз­хэр, КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ къутамэ, гуфэкIо проектэу «Шварц и Ун» зыфиIорэр. Жэнэ Къырымызэрэ Къуекъо Налбыйрэ яунагъохэм хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтынхэр агъэ­нэфагъэх.

Зэнэкъокъум ипшъэрылъыр кIэлэцIыкIу литературэм щылажьэхэу сэнаущыгъэ зыхэлъ авторхэр къыхэгъэщыгъэнхэр, ахэм ятворчествэ зегъэушъомбгъугъэныр, лъэпкъ культурэм сабыйхэр фэщэгъэнхэр ары.

ОсэшIхэм ахэхьэх тхакIохэр, сурэтышIхэр, искусствэм щылажьэхэрэр ыкIи шIэныгъэлэжьхэр. Гъэсэныгъэ гупчэу «Полярис-Адыгея» зыфиIорэм ишъолъыр къутамэ и Попечительскэ совет хэтэу, театральнэ продюсерэу КIуращынэ Лейл ары зэнэкъокъум изэхэщэн зигукъэкIыгъэр. Ащ итамыгъэу къыхахыгъэр сурэтэу «Мэзгуащэр» ары, Адыгэ къэралыгъо университетымрэ

Британием дизайнымкIэ иапшъэрэ еджапIэрэ къэзыухыгъэхэу ТIэшъу Мэзагъо ар иIэшIагъ.

Зэнэкъокъур апэу зызэхащэм IофшIэгъэ 623-рэ къырахьылIэгъагъ, ахэр хэгъэгуи 5-мэ ыкIи Урысыем ишъолъыр 35-мэ ялIыкIохэм къагъэхьыгъэх. Нэбгырибгъумэ яIофшIагъэхэр ары финалым ихьэгъагъэхэр, нэбгырэ 13 хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтынхэмкIэ къыхагъэщы­гъэх.

Джырэ уахътэм тхылъи 6 агъэхьазыры къыдагъэкIынэу, ахэм адэхьагъэх зэнэкъокъум текIоныгъэр къыщыдэзыхыгъэ автормэ япроизведениехэр.

АКъУ-м итхылътедзапIэ Унэрэкъо Фатимэт итхылъэу «Осмэн дунаир зэрегъашIэ» зыфиIорэр къыщыхаутынэу агъэхьазыры, сурэтэу дэтыщтхэр зиер Дер Аридж. Джащ фэдэу агъэхьазырых: Насиб Кипке и «Сказка о солнечном лучике» зыфиIорэр, сурэтхэр Валерия Зимэ иех; Сихъу СултIан и «Зэныбджэгъухэр, зэгъогогъухэр», сурэтхэр Бэгъу­шъэ Дианэ фишIыгъэх; Абрэдж Сафиет и «Симышъ», сурэтхэр Галина Овчинниковам иех; Жэнэ Къырымызэ иусэхэр зыдэтыщт тхылъыр, сурэтхэр Екатерина Несвитайлэр; тхылъэу «Адыгэ Хабзэ» зыфиIорэр ТIэшъу Мэзагъо исурэтхэмкIэ гъэкIэрэкIагъэу сабыймэ къафыдагъэ­кIыщт.

Адыгэ къэралыгъо университетым ипресс-къулыкъу