КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим икъутамэу Мыекъуапэ дэтым мэфэкI зэхахьэ щыкIуагъ. Ар музеим ифонд экспонат гъэшIэгъонхэр — IэрышI алырэгъу ины­шхуитIу ыкIи Гурыт Азием къыщашIыгъэ хъулъфыгъэ халат кIэракIэр къызэраратыгъэхэм фэгъэ­хьыгъагъ.

Iофтхьабзэм лъэпкъ искусствэр зикIасэхэр ыкIи ежь музеим иIофы­шIэхэр, Москва щыпсэоу, щылажьэу, шIухьафтын лъапIэу — алырэгъу инитIу дахэр къафэзгъэшъоша­гъэу, бзылъфыгъэ ныбжьыкIэ Iушэу Батышэ Тэйбат Мыхьамодэ ыпхъур хэлэ­жьагъэх. Зигъо Iофтхьа­бзэр къызэIуихыгъ музеим икъутамэу Мыекъуапэ дэтым ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт. Лъэпкъ культурэ кIэным уасэ зиIэ Iэпэщысэ гъэшIэгъонхэр — алырэгъу инитIу къызэрэхэхъуагъэр зэрягуапэр ащ къыIуагъ. Ахэм тарихъ къэбар лъапсэу яIэр кIэкIэу къыриIоты­кIыгъ.

Щыгъуазэ тызэрэхъу­гъэмкIэ, алырэгъуитIум языр къэгъэгъэ мэIоу, адрэр украинэ лъэпкъ тхыпхъэхэмкIэ пкIагъэ, зы­шIыгъэр Батышэ Шейна Абрам ыпхъур ары (ипшъэшъэ лъэкъуацIэр — Бейгельман). Ар мэлылъфэгъум и 29-м, 1922-рэ илъэсым Украинэм ит селоу Верхняя Каменка къыщыхъугъ (илъэпкъкIэ — джурт). Илъэс 16 ыныбжьэу, ятэ-янэхэр, ышыпхъоу Розэ ыкIи ышнахьыкIэу Лазарь (ыужым зэлъашIэрэ музыкант-домбрист ыкIи педагог хъугъэ) Москва къэкощыжьыгъэх. Ежь Шейнэ Хэгъэгу зэошхор къежьэным ыпэкIэ кIэлэегъэджэ институтым чIэхьагъ. Ау заор къызе­жьэм иеджэн зэпыугъ, фронтым кIомэ шIои­гъуагъ, ау аштагъэп. ЕтIа­нэ агъэкощыхи, Узбекистан щыIагъэх. Иеджэн ащ щыпидзэжьыгъ ыкIи зэ­рэшIоигъуагъэу, жъоны­гъуа­кIэм, 1942-рэ илъэсым фронтым кIуагъэ, идзэ пшъэрылъ дэгъу дэдэу сыдигъуи ыгъэцэкIагъ, къэралыгъо тынхэр бэу къыратыгъэх. Шейнэ я 2-рэ Ивановскэ апшъэрэ офицер еджапIэм курсантхэр щыригъаджэщтыгъэх. Зэо лъэхъаными, ащ ыуж­ми, бзылъфыгъэ хьалэмэтым гупсэфи, уцуи тIыси иIагъэп, литературнэ сборникхэр, дзэ тхьапэхэр ыкIи гъэзетхэр къыдигъэ­кIыщтыгъэх, творческэ зэIукIэгъухэр чIыпIэ зэфэшъхьафхэм ащызэхищэщтыгъэх. Зэо ужым Шейнэ геологэу Iоф ышIагъ, 1948-рэ илъэсым Бурятием щыIэу Батышэ Родион нэIуасэ фэхъугъ, къэзэрэщагъэх, апэрэ пшъашъэу Мирэ кIыгъоу Москва къыгъэзэжьыгъ. Целинам щыIагъ, ащ 1955-рэ илъэсым къикIыжьыгъ, ятIонэ- рэ пхъур — Татьянэ къы­фэхъугъ.

Шейнэ алырэгъу шъэным зыфежьагъэр я 80-рэ илъэсхэм якъежьапIэр ары, зэкIэ эскизхэр ыкIи схемэхэр ышIыщтыгъэх, иIэпэщысэхэр цIыфхэм, гъунэгъухэм, Iахьылхэм аритыщтыгъ. Мы алырэгъуитIоу Адыге­им къэкIожьыгъэхэр, къэгъэлъэгъон зэфэшъхьафхэм Москва щахэ­лэжьагъэх, осэшIу сыдигъуи къаратыгъ. Шейнэ илъэс 94-м итэу идунай ыхъожьыгъ. Батышэ Тэйбатрэ Шейнэ ыпхъу на­хьыкIэу Татьянэрэ Москва нэIуасэ щызэфэхъугъэх, лъэкъуацIэу Батышэм зэ­рипхыгъэх. Татьянэ янэ иIэшIэгъэ хьалэмэтхэу алырэгъуи 4-м щыщэу тIур Батышэ Тэйбат къыритыгъэх нэпэеплъ шIухьафтынэу, уахътэ тешIагъэу бзылъфыгъэ Iушыр егу­пшы­си, алырэгъухэр Адыге­им щыIэ музеим икъутамэ къыритыгъэх, къыфигъэшъошагъэх.

НэмыкI экспонат шIагъоу, узбек хъулъфыгъэ халатэу дышъэидэ тхып­хъэкIэ гъэдэхагъэр, Адыге­им культурнэ кIэныр къэу­хъумэгъэнымкIэ ыкIи гъэ­федэгъэнымкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу

ЦIыпIынэ Рустем музеим тын къыфишIыгъ.

Мамырыкъо Нуриет. Сурэтхэр: Iэшъынэ Ас­лъан.