Top.Mail.Ru

Адыгэ тхылъ тедзапIэм имэфэкI

Image description

Адыгэ Республикэм щыпсэурэ тхакIомэ насыпышхо яI, сыда пIомэ атхыгъэ тхылъхэр ыпкIэ хэмылъэу къэралыгъом къафыдегъэкIы. Уры­сыем шъолъырыбэ къинагъэп хабзэм иахъщэкIэ тхылъхэр къащыхаутыхэу, ащ изакъоп, автормэ яIофшIагъэ къы­кIэкIорэ гонорарри къащаратыжьэу.

Нахьыбэрэп, зэкI пIоми хъунэу унае хъугъэх, ахэм ыпкIэ ямытэу тхылъхэр къыпфыдагъэкIыщтхэп. Тэ ти Адыгэ тхылъ тедзапIэу жъоныгъуакIэм и 8-м загъэпсыгъэр илъэс 95-рэ хъурэм ишIуа­гъэкIэ тиадыгэ лъэпкъ илитературэ ыпэкIэ лъыкIотэн елъэкIы, адыгэ тха­кIохэр, ахэм афэшъхьафэу, IэпэIэсэ­- ныгъэ зыхэлъэу, художественнэу тхэн амал зиIэмэ зэкIэмэ ятхылъхэр къыщыдагъэкIых, IофшIагъэм уасэ фашIызэ гонорар дэгъуи аратыжьын алъэкIы.

1928-рэ илъэсым ижъоныгъокIэ мазэ и 8-м Адыгэ Хэкум игъэцэкIэкIо комитет унашъо ешIы хэку тедзапIэу «Адыгейская печать» зыфиIорэр зэхащэнэу. Нэужым ар Краснодар тхылъ тедзапIэм и Адыгэ къутамэ хъугъагъэ, тедзэпIэ-полиграфическэ ыкIи тхылъыщэ объединениеу «Адыгея» зыфиIорэми зы уахътэрэ хэтыгъ, ау Адыгэ Республикэр зызэхащагъэм къыщегъэжьагъэу Адыгэ республикэ тхылътедзапIэ ар хъужьыгъэ.

1925-рэ илъэсым нэс адыгабзэкIэ тхыгъэ тхылъхэр СССР-м ихэутын гупчэу Москва дэтыгъэм къыщыдагъэкIыщты­гъэх. А лъэхъаным хэкум джыри иIа­гъэп типографии, ащ щылэжьэн зылъэкIыщт IофшIакIохэри. Ау 1925-рэ илъэсым ыкIэхэм адэжь Адыгпромторгым ичIыпIэ типографие шрифтхэр къызыратым, ащ тхылъхэр щагъэхьазырхэу аублагъ, нэужым ахэр Краснодар къыщыдагъэ­кIыжьыщтыгъэх.

— Непэ Адыгэ тхылъ тедзапIэм адыгабзэкIи урысыбзэкIи тхылъхэр къыщыдэтэгъэкIых. Ахэр нахьыбэрэмкIэ титхакIомэ атхыгъэ романхэр, повестьхэр, усэхэр зыдэт тхылъых. Илъэсым къыкIоцI тхылъ 30-м кIахьэу къыхэтыутын тэлъэкIы, — къеIуатэ тхылъ тедзапIэм ипащэу, усакIоу Къуикъо Шыхьамбый. — Москва дэт литературнэ институтэу М. Горькэм ыцIэ зыхьырэр къызысэухым ыуж IофшIэкIо къызэрыкIоу мыщ сыкъы­Iухьэгъагъ, едзыгъо-едзыгъоу тхылъ къыдэгъэкIыным епхыгъэ IофшIэныр щызэзгъэшIагъ. Нэужым, тхылъ тедзапIэм пащэ сызыфашIым, сиIофшIэн апэрэ къатым къызэрэщезгъэжьэгъагъэр къыс­шъхьапэжьыгъ, пэщэ IэнатIэм пылъ Iоф хьылъэхэр къысфигъэпсынкIагъэх.

Илъэс 95-рэ гъогоу Адыгэ тхылътедза­пIэм къыкIугъэм къыкIоцI тхэныр езгъэ­жьэгъэкIагъэ, адыгэ тхэкIо пчъагъэ­мэ яапэрэ тхылъхэр къыщыхаутыгъэх, апэрэ лъэбэкъоу литературэм щашIыгъэм ылъапсэу ахэр хъугъэх, нэужым адыгэ дунаим щызэлъашIагъэх, тхылъипшI пчъагъэхэр къыдагъэкIыгъэх. Тхылъ тедзапIэм Iоф ешIэфэ тхылъ миниплIым ехъу къыщыхаутыгъ, ар экземпляр миллиониблым шъхьадэкIыгъ.

— Джырэ уахътэм тхылъэу къыдэдгъэкIыхэрэм ятираж зэлъытыгъэр псэупIэмэ адэт тхылъеджапIэмэ тхылъ пчъагъэу ящыкIагъэр ары, — къеIуатэ Къуикъо Шыхьамбый. — Тхылъэу къы­дэдгъэкIыщтым ипчъагъэ зэрэдгъэ­нафэрэм дакIоу ащ Iоф дэтэшIэ, хэутыным фэтэгъэхьазыры.

Адыгэ тхылъ тедзапIэм ипащэу Къуикъо Шыхьамбый иIофшIэкIо куп егъэразэ, щытхъу пылъэу зэрэлажьэхэрэр, пшъэдэкIыжьэу ахьырэм имэхьанэ къа­зэрэгурыIорэр хегъэунэфыкIы. Ахэр илъэс щэкIым къехъугъэу мыщ щылажьэхэрэ редакторхэу ЖакIэмыкъо Светлан, Аджырэ Май, ШагуджI Асиет, редактор шъхьаIэу ХъорэлI Марзят. Редактормэ язакъоп, тхылъыр хэутыным фэзыгъэхьазырыхэрэр, ащ еджэжьыхэрэр корректорхэр ары, ахэр Шъхьафыжь Сафиетрэ Фатима Полинамрэ, пшъэ­дэкIыжь зыхьырэ къыдэгъэкIакIор Хъу­тIыжъ Щаймэт, техническэ редакторыр Чыпэкъу Марзят. СурэтышIэу тхылъым ыкIышъо, ащ ыкIоцI дэтыщт сурэтхэр зэзыгъэзафэрэр Наталья Федотовар ары. Компьютерым кIэрысхэу пстэури зэзыгъэкIужьыхэрэр Надежда Зинченкэмрэ Татьяна Косякрэ. Тхылъ тедзапIэм ибухгалтер шъхьаIэр щэлажьэ Хьаткъо Марият, иэкономистэу Альфия Исхаковар, документхэм ягъэзекIон фэгъэзагъэр Юлия Башировар ары.

Адыгэ тхылъ тедзапIэр зыщыIэр илъэс 95-рэ зыщыхъугъэм тыгу къыддеIэу щылажьэхэрэм тафэгушIо! Джыри илъэ­сыбэрэ яIофшIэн къыкIамыгъэчэу Адыгэ Республикэм, тихэгъэгоу Урысыем ащыпсэурэ цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэр тхылъыкIэхэмкIэ агъэгушIонхэу, ежьхэм псауныгъэ пытэ, щыIэкIэшIу яIэнэу тафэ­лъаIо!

Дэрбэ Тимур.