Лирическэ гупшыс

[caption id="attachment_131254" align="aligncenter" width="800"] ЗэIухыгъэ къэбарлъыгъэIэс амалхэр.[/caption]

Ным иIэшIугъэ-фэбагъэ, игу­кIэгъу, ишIулъэгъу мыухыжь мы дунаир зыIыгъыр. Ащ пеIэн ­мылъкуи, тхъагъуи, гушIуагъуи щыIэп. Ныр зэрымыс унэр чъыIэ, гоIунчъ.

Ным инэфыпс хэти куцI фэхъоу ныбжьырэу мы чIым тезыгъэтырэр. Ар — нэ ыкIи псэ. Ащ псэ къопэжъыекIэ хэти тепхыгъ. ЗыщымыIэжьым илъэсыбэ те­шIэжьыгъэми, лыузыр макIэу Iэсагъэми, шIоу къытфишIагъэм тигъэщэлъэу, псаум фэдэу ыцIэ къетIоу, ащ тыгу жьы дигъэкIэу къэтэхьы. Акъыл зиIэм ным ­сыдигъуи шъхьащэ фешIы. Ар уеIэфэкIэ усабый ыкIи ушхэкIыгъ. УимыIэжь зыхъукIэ, уз­фэныкъом, къыпщыкIэрэм уагъэсымаджэ, уагъэнэ­шхъэи.

Мы дунаишхом тет пстэуми ныр ялъапI, ау щыIэныгъэм узэмыжэгъэхэ жьыхьарзэхэр къыщепщэхэ зэрэхъугъэхэу, ным къымыубытхэрэри, ныцIэр зы­гъэушIуцIыхэрэри щыIэныгъэм, гухэкIми, хэтых. Лъфыгъэм ныр къыримыдзэжьыныр тхьамыкIэгъо дэд, ащ нахь хьазабыжь ным ипшъэрылъ шъхьаIэ ымышIэжьыныр, сабый быныр чIитэкъуныр. Ау сыдэу пшIына, зыфэдэ мы­хъурэ щыIэп.

Ным хэти тыридэчъ цIыкIу: сабый къэхъугъэкIэ къодыер бгъэ­шIагъоу IогушIукIы, зэраIорэмкIэ ащ зэхишIэу, ылъэгъурэ закъор ян, ащ егъэгушIо, егъэтынчы.

Хэтрэ кIэлэцIыкIуи апэрэ гущыIэу къыIорэр «нан» («мам»). ЛIы хъугъэ кIалэми, хъулъфы-гъэми анахь агулъачIэ гущы­Iэнчъэу щагъашIорэр ныр ары. ЗэуапIэм Iут дзэкIолIэу къызэхафэрэми апэу къыIорэр «Синан!». Лыузым къытфырегъа­шIэми, Iаеу тылъэпэуагъэми, гухэкIым тызэлъиштагъэми, зэ­кIэмкIи апэ тыгу къэкIырэр ныр ары. БэшIагъэу ины тыхъугъэу, шъхьацыф тыхъугъэми, тысабыеу ащ ыпашъхьэ лъэгонджэмышъхьэу тыщэтIысы, гъунэнчъэу ты­фэраз, ыпсэ тыхэшIыкIыгъэу, тызэрипIугъэу, тызэрилэжьыгъэмкIэ. «Нышъор — шъоу» аIо. Ным ыIэ сыд фэдизэу къыоуагъэкIи ыгъэузырэп, сыда пIомэ пхъашэп, жъалымэп, шIу дэдэ те­лъэгъу, цIыфы тыхъуным кIэгуIы. Ежь мышхагъэми, быныр егъа­шхэ, регъэкъу, еухъумэ, тхьэлъэIу мыухыжьыр емызэщыжьэу чэщи мафи ешIы, Iэягъэм пэIапчъэ тыхъуным кIэхъопсы.

Уегупшысэмэ, цIыфлъэпкъым ипкъэу пытэр ныр ары. Ащ игукIэгъу, ищэIагъэ, ишIулъэгъу ялъэ­гагъэ, якъэбзагъэ зэбгъэпшэн къушъхьэтхи щыIэп. Мы дунэе­шхом нэшIукIэ тыхэзгъаплъэу, тыкIэзгъэгушIурэр бзылъфыгъэм ялыеу Ныр ары. Лъфыгъэм паемэ, ащ ымыщыIэн щыIэп: чъыIи, Iайи, гъабли, зауи — «лIыгу» иI ным. Укъэзылъфыгъэу, узыпIу-­гъэу, цIыфы узышIыгъэу, ыпсэ сыдигъуи къыпIузылъхьэу, нэ­рымылъэгъу кIуачIэу пхэлъыр къыозытырэр ным ишIулъэгъу гъунэнчъ — инэфыпс.

Мамырыкъо Нуриет.