Top.Mail.Ru

IофшIэгъэ дахэ иI

Image description

ЩыIэх цIыфхэр лъэпкъым паемэ, мыпшъыжь-псэемыблэжьхэу, ашIэрэм гъунэ имыIэу, ежьхэри ащ ыгъэбжьышIохэу, цIыфхэм шIу алъэгъухэу.

Ахэм ащыщ АР-м изаслуженнэ сурэтышIэу, адыгэхэм яижъы­рэ искусствэ иушэтакIоу, пIоблэ шъэнымкIэ IэпэIасэу ыкIи лъэпкъ музыкэ Iэмэ-псымэхэм язэте­гъэпсыхьажьынкIэ Iофышхо зы­лэжьыгъэу, искусствэхэмкIэ кIэ­лэцIыкIу еджапIэу К. Хь. Лъэцэрыкъом ыцIэ зыхьырэм фольклорымкIэ икъутамэ икIэлэегъаджэу, ижъырэ орэд къэ­IокIэ лъапсэр зиIэ орэдыIо ансамблэхэу «Жъыу» ыкIи «Ты­жьын» язэхэщакIоу, адыгэ культурэмкIэ къыдэкIыгъо гъэшIэгъон дэдэхэу «Искусство адыгской циновки», «Учимся играть на шичепшине», энциклопедическэ тедзэгъухэу «Атлас черкесского (адыгского) шичепшина» ыкIи «Черкесские камыли», мыхэм анэмыкIхэми яавторэу, IофшIэныр, творческэ гупшысэр лъэшэу зикIасэу ГъукIэ Замудин.

ЗэлъашIэрэ IэпэIасэу, лIэужыкIэр зыпIоу, зылэжьэу, адыгапсэр зыухъумэу, лъэпкъ искусствэм хэзыгъахъоу ГъукIэ Замудин къызыхъугъэр мэзаем и 28-м илъэс 70-рэ хъугъэ. ИмэфэкI ехъулIэу Замудин шIагъэу иIэр зэфехьысыжьы, ыпэкIэ плъэзэ, творческэ мурадыкIэхэу зыфэлэжьэщтхэр егъэнафэх.

Мэлылъфэгъум и 14-м, АР-м и Лъэпкъ музей творческэ мэфэкI зэхахьэ Замудин ыцIэкIэ щызэхащэгъагъ. Ар ижъырэ адыгэ хьакIэщ шIыкIэм тетэу кIуагъэ. Музеим изэхэхьэпIэ унэшхо лъэшэу гуIэтыпI: гъэ­кIэрэкIагъэ — адыгэ бзылъфыгъэ ыкIи хъулъфыгъэ шъуашэхэр Iэ анэсыгъэр умышIэнэу мэкIай хъагъэхэм адэтых, адыгэ музыкэ Iэмэ-псымэхэу шыкIэпщынэр, пхъэкIычхэр, къамылыр ыкIи ГъукIэм иапэрэ IофшIэгъэшхоу адыгэ пIуаблэр хьакIэщ дэпкъхэм ягъэкIугъэх, Замудин итхылъэу къыдэкIыгъэхэри мэкIаим зэрэтефэх.

ХьакIэщ шъошэ-теплъэр зиIэ мэфэкI Iофтхьабзэр адыгэхэм яхьакIэщ гум къыгъэкIыжьэу, дахэу, нахьыжъ-нахьыкIэхэмкIэ ыкIи мэфэкIым къекIолIэгъэ цIыфыбэмкIэ зэхэгъэкощыкIыгъ.

МэфэкIым къеблэгъагъэх Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ, КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим икъутамэу Мые­къуапэ дэтым ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт, Адыгеим иобщественнэ организациехэм ялIыкIохэр, хэкужъым къэзыгъэзэжьыхи, хъупхъэу, чанэу тищыIакIэ чIыпIэ щызыгъотыгъэхэу, бзэ зэгъэшIэн гупчэу «Активым» ипащэу Едыдж Мэмэт, IофшIэкIо чанэу Чэтэо Ибрахьим, шIэныгъэлэжьэу Хъуажъ Фахьри, Нэгъой Яшар, нэмыкIхэри.

ГъукIэ Замудин имэфэкI хьакIэщ зэхэщэгъэныр АР-м и Лъэпкъ музей иIофышIэхэм апшъэ ифагъ. Музеимрэ Замудинрэ зэпхыныгъэ-ныбджэгъуныгъэ пытэ зэрэзэдыряIэм ищысэу музей IофышIэхэр ыкIи Лъэпкъ музеим ипащэу Джыгунэ Фатимэ, ащ игуадзэу Шэуджэн Налмэс Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх, цIыфэу къафэкIуагъэхэм нэгушIоу къапэгъокIыгъэх. МэфэкI хьакIэщыр псэлъэ фэбэ кIэкIкIэ къызэIуихыгъ музеим иIофышIэу Сихьаджэкъо Иринэ. ГъукIэ Замудин илъэс пшIы пчъагъэ хъугъэу илъэпкъ хьа­лэлэу зэрэфэлажьэрэр, шIоу ыпхъыгъэм лэжьыгъэшIу къызэрэтекIыгъэр, адыгэ культурэм илъэшыгъэ-дэгъугъэ Замудин иIофшIэгъэ ин шыхьат зэрэфэ­хъурэр кIигъэтхъыгъ, хьакIэщым къекIолIагъэхэм гъэпсэфыгъо гупсэф мы зэIукIэгъур афэхъунэу къафиIуагъ.

ХьакIэщым щыIагъэх ыкIи дахэу хэлэжьагъэх Замудин ыгъэсэгъэ ныбжьыкIэхэу, апэрэ орэдыIо купэу «Жъыум» хэтыгъэхэм ащыщэу, ижъырэ орэдыжъхэр мэкъэ дахэкIэ зыгъэ­жъынчэу, адыгэ лъэпкъ культурэр зикIасэу, АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, ижъырэ мэкъэмэ Iэмэ-псымэхэр зыгъэчъыхэу, адыгэ культурэм, лъэпкъ искусствэм ябаигъэ-лъэ­шыгъэ иIотакIоу, ахэмкIэ зэхащэхэрэ хэгъэгу, шъолъыр, рес­публикэ Iофтхьабзэхэм апчэгу итэу, текIоныгъэр, лъытэныгъэр къэзылэжьэу Нэгъой Заур. Джащ фэдэу, илъэпкъыпсэ дахэу зыгъэIорышIэу, «Жъыум» иорэды­Iуа­гъэу Даур Рэмэзан хьакIэщым «Къоджэ орэдхэр», дежъыухэзэ, къыщиIуагъэх.

Непэ Замудин лъэпкъ культурэм хищэхэу, мэкъэмэ Iэмэ- псымэхэм къязыгъаIохэу ыкIи адыгэ орэдыжъхэр къэзыIорэ ансамблэу «Тыжьыныр» хьакIэщым хэлэжьагъ. Пщынаоу Гъогъо Дамир сабыизэ исэнаущыгъэ инэу шыкIэпщынэм къегъэIогъэ­нымкIэ хэлъым тигъэшIэгъагъ, джы кIэлэ чаным иIэпэIэсэныгъи, ицIыфыгъэ шапхъи заштагъ. Iофэу зыпэуцорэм «нэ къырегъакIэ» зыфаIохэрэм Дамир ащыщ, мэхьанэ зиIэ музыкэ мэфэкIышхохэм Адыгеир, адыгэхэр ащаригъэшIагъ, текIоныгъэр иеу сыдигъуи къегъэзэжьы. А зэкIэ зыфэкIожьырэр мы адыгэ кIэлэ-пшъэшъэ цIыкIухэр зыкъозыгъэуцохи, ышъхьэ дэзыгъэсэгъэхэ якIэлэегъаджэу Гъу­кIэ Замудин ары.

Замудин 1986-рэ илъэсым щегъэжьагъэу Мыекъуапэ щэп­сэу, ащ къыщыублагъэу ныбжьыкIэхэм япIуныгъэ-гъэсэныгъэкIэ Iофышхо ышIагъ, анахьэу лIэужыкIэр илъэпкъ фэгумэкIэу пIугъэн­хэр Замудин фызэшIокIыгъ. Адыгэ лъэпкъ культурэм ибаиныгъэ ухъумэгъэнымкIэ ыкIи хэгъэхъогъэнымкIэ ащ илъэсипшI пчъагъэм гъэпсэф имыIэу Iофы­шхо елэжьы, шыкур, ичылапхъэ дахэу зыкъызэIуехы. ОрэдыIо ансамблэу «Тыжьыным» хэтых ЛIыбзыу Джантый, Сихъу Джэнэт, Гъогъо Дамир (пщынэм къыригъэIуагъ, ыужыIокIэ бзэпситIу пэсэрэ адыгэ шыкIэпщынэр «къыгъэгущыIэпагъ»), джарэу Дамир IэпэIас, ГъукIэлI Дианэ, Лъэцэрыкъо Даринэ, Къэлэшъэо ТIахьир, нэмыкIхэри. МэфэкI зэхахьэр зэгъэфагъэу, узфищэу, уигъэдаIоу дахэу гъэпсыгъагъэ.

Ежь зимэфэкI иныкIэ гъэшIоныгъэ къырахэу цIыфыбэр къыз­фэкIогъэ Замудин итворческэ гъогу икъежьапIи, зыкъызэрэзэIуихыгъэри, къыдэхъугъэри, узыгъэгушхоу ащ къыхэщыхэрэри хьакIэщым къэкIуагъэхэм къафыриIотыкIыгъ.

Замудин зэкIэ Iоф зыдишIэгъэ кIэлэцIыкIу ыкIи пшъэшъэжъые пэпчъ, ахэм нэбгырэ пэпчъ шIоу къахэщыщтыгъэр, джы ахэм ащыщхэм адыгэ лъэпкъыр аIэтэу зэрэщыIэхэр — шыкIэпщынэр зышIэу ыкIи зыгъэбзэрабзэу КIыкI Хьазрэт, МыекъуапэкIэ СтIашъу зэшхэу Мэдинрэ Къэплъанрэ музыкэ дунаим икуупIэ аушэтыгъэу, Адыгэ музыкальнэ колледжым имызакъоу, консерваториер къаухыгъэу, шIэныгъэ­хэр ыкIи IэпэIэсагъэр — Мэдин къамылыр, шыкIэпщынэр ышIынхэ ылъэкIэу, ахэм дэгъу дэдэу къызэраригъаIорэр, СтIашъу Къэплъан АР-м исимфоническэ оркестрэ идирижерэу Iоф зэришIэрэр, пшIоигъомэ, къыбдэ­хъущтыр зэрэбэр Замудин игущыIэ щыкIигъэтхъыгъ. ОрэдыIо ансамблэу «Тыжьыным» ымэкъэ гохь хьакIэщым хэлажьэхэрэр ягуапэу кIэдэIукIыгъэх. Замудин шIэжь дэгъурэ IупкIагъэрэ зэрэхэлъыр мыгъуа­щэу, итворческэ мафэ пэпчъ зыфэдагъэр хьакIэщым къыщыриIотыкIыгъ, лъэбэкъум лъэбэ­къур кIэлъыкIоу гъэхъагъэхэм къызэрафэкIуагъэр, непэрэ ма­фэми гушIуагъуи тынчыгъи зыхигъуатэрэр творчествэр арэу зэрэщытыр, илъэпкъ фишIэрэм насып зэрэхигъуатэрэр кIигъэтхъыгъ, уахътэ къыхэзыхи, хьакIэщым хэлэжьагъэ пэпчъ «тхьа­шъуе­гъэпсэу» ариIуагъ. ГъэшIоныгъэ-лъытэныгъэр, шъхьэкIафэр къебэкIэу мэфэкIыр кIуагъэ, щыIагъэхэм мы зэкIэ шIукIэ агу къэкIыжьыщт.

Мамырыкъо Нуриет.