IофшIэгъэ дахэ иI
ЩыIэх цIыфхэр лъэпкъым паемэ, мыпшъыжь-псэемыблэжьхэу, ашIэрэм гъунэ имыIэу, ежьхэри ащ ыгъэбжьышIохэу, цIыфхэм шIу алъэгъухэу.
Ахэм ащыщ АР-м изаслуженнэ сурэтышIэу, адыгэхэм яижъырэ искусствэ иушэтакIоу, пIоблэ шъэнымкIэ IэпэIасэу ыкIи лъэпкъ музыкэ Iэмэ-псымэхэм язэтегъэпсыхьажьынкIэ Iофышхо зылэжьыгъэу, искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу К. Хь. Лъэцэрыкъом ыцIэ зыхьырэм фольклорымкIэ икъутамэ икIэлэегъаджэу, ижъырэ орэд къэIокIэ лъапсэр зиIэ орэдыIо ансамблэхэу «Жъыу» ыкIи «Тыжьын» язэхэщакIоу, адыгэ культурэмкIэ къыдэкIыгъо гъэшIэгъон дэдэхэу «Искусство адыгской циновки», «Учимся играть на шичепшине», энциклопедическэ тедзэгъухэу «Атлас черкесского (адыгского) шичепшина» ыкIи «Черкесские камыли», мыхэм анэмыкIхэми яавторэу, IофшIэныр, творческэ гупшысэр лъэшэу зикIасэу ГъукIэ Замудин.
ЗэлъашIэрэ IэпэIасэу, лIэужыкIэр зыпIоу, зылэжьэу, адыгапсэр зыухъумэу, лъэпкъ искусствэм хэзыгъахъоу ГъукIэ Замудин къызыхъугъэр мэзаем и 28-м илъэс 70-рэ хъугъэ. ИмэфэкI ехъулIэу Замудин шIагъэу иIэр зэфехьысыжьы, ыпэкIэ плъэзэ, творческэ мурадыкIэхэу зыфэлэжьэщтхэр егъэнафэх.
Мэлылъфэгъум и 14-м, АР-м и Лъэпкъ музей творческэ мэфэкI зэхахьэ Замудин ыцIэкIэ щызэхащэгъагъ. Ар ижъырэ адыгэ хьакIэщ шIыкIэм тетэу кIуагъэ. Музеим изэхэхьэпIэ унэшхо лъэшэу гуIэтыпI: гъэкIэрэкIагъэ — адыгэ бзылъфыгъэ ыкIи хъулъфыгъэ шъуашэхэр Iэ анэсыгъэр умышIэнэу мэкIай хъагъэхэм адэтых, адыгэ музыкэ Iэмэ-псымэхэу шыкIэпщынэр, пхъэкIычхэр, къамылыр ыкIи ГъукIэм иапэрэ IофшIэгъэшхоу адыгэ пIуаблэр хьакIэщ дэпкъхэм ягъэкIугъэх, Замудин итхылъэу къыдэкIыгъэхэри мэкIаим зэрэтефэх.
ХьакIэщ шъошэ-теплъэр зиIэ мэфэкI Iофтхьабзэр адыгэхэм яхьакIэщ гум къыгъэкIыжьэу, дахэу, нахьыжъ-нахьыкIэхэмкIэ ыкIи мэфэкIым къекIолIэгъэ цIыфыбэмкIэ зэхэгъэкощыкIыгъ.
МэфэкIым къеблэгъагъэх Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ, КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим икъутамэу Мыекъуапэ дэтым ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт, Адыгеим иобщественнэ организациехэм ялIыкIохэр, хэкужъым къэзыгъэзэжьыхи, хъупхъэу, чанэу тищыIакIэ чIыпIэ щызыгъотыгъэхэу, бзэ зэгъэшIэн гупчэу «Активым» ипащэу Едыдж Мэмэт, IофшIэкIо чанэу Чэтэо Ибрахьим, шIэныгъэлэжьэу Хъуажъ Фахьри, Нэгъой Яшар, нэмыкIхэри.
ГъукIэ Замудин имэфэкI хьакIэщ зэхэщэгъэныр АР-м и Лъэпкъ музей иIофышIэхэм апшъэ ифагъ. Музеимрэ Замудинрэ зэпхыныгъэ-ныбджэгъуныгъэ пытэ зэрэзэдыряIэм ищысэу музей IофышIэхэр ыкIи Лъэпкъ музеим ипащэу Джыгунэ Фатимэ, ащ игуадзэу Шэуджэн Налмэс Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх, цIыфэу къафэкIуагъэхэм нэгушIоу къапэгъокIыгъэх. МэфэкI хьакIэщыр псэлъэ фэбэ кIэкIкIэ къызэIуихыгъ музеим иIофышIэу Сихьаджэкъо Иринэ. ГъукIэ Замудин илъэс пшIы пчъагъэ хъугъэу илъэпкъ хьалэлэу зэрэфэлажьэрэр, шIоу ыпхъыгъэм лэжьыгъэшIу къызэрэтекIыгъэр, адыгэ культурэм илъэшыгъэ-дэгъугъэ Замудин иIофшIэгъэ ин шыхьат зэрэфэхъурэр кIигъэтхъыгъ, хьакIэщым къекIолIагъэхэм гъэпсэфыгъо гупсэф мы зэIукIэгъур афэхъунэу къафиIуагъ.
ХьакIэщым щыIагъэх ыкIи дахэу хэлэжьагъэх Замудин ыгъэсэгъэ ныбжьыкIэхэу, апэрэ орэдыIо купэу «Жъыум» хэтыгъэхэм ащыщэу, ижъырэ орэдыжъхэр мэкъэ дахэкIэ зыгъэжъынчэу, адыгэ лъэпкъ культурэр зикIасэу, АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, ижъырэ мэкъэмэ Iэмэ-псымэхэр зыгъэчъыхэу, адыгэ культурэм, лъэпкъ искусствэм ябаигъэ-лъэшыгъэ иIотакIоу, ахэмкIэ зэхащэхэрэ хэгъэгу, шъолъыр, республикэ Iофтхьабзэхэм апчэгу итэу, текIоныгъэр, лъытэныгъэр къэзылэжьэу Нэгъой Заур. Джащ фэдэу, илъэпкъыпсэ дахэу зыгъэIорышIэу, «Жъыум» иорэдыIуагъэу Даур Рэмэзан хьакIэщым «Къоджэ орэдхэр», дежъыухэзэ, къыщиIуагъэх.
Непэ Замудин лъэпкъ культурэм хищэхэу, мэкъэмэ Iэмэ- псымэхэм къязыгъаIохэу ыкIи адыгэ орэдыжъхэр къэзыIорэ ансамблэу «Тыжьыныр» хьакIэщым хэлэжьагъ. Пщынаоу Гъогъо Дамир сабыизэ исэнаущыгъэ инэу шыкIэпщынэм къегъэIогъэнымкIэ хэлъым тигъэшIэгъагъ, джы кIэлэ чаным иIэпэIэсэныгъи, ицIыфыгъэ шапхъи заштагъ. Iофэу зыпэуцорэм «нэ къырегъакIэ» зыфаIохэрэм Дамир ащыщ, мэхьанэ зиIэ музыкэ мэфэкIышхохэм Адыгеир, адыгэхэр ащаригъэшIагъ, текIоныгъэр иеу сыдигъуи къегъэзэжьы. А зэкIэ зыфэкIожьырэр мы адыгэ кIэлэ-пшъэшъэ цIыкIухэр зыкъозыгъэуцохи, ышъхьэ дэзыгъэсэгъэхэ якIэлэегъаджэу ГъукIэ Замудин ары.
Замудин 1986-рэ илъэсым щегъэжьагъэу Мыекъуапэ щэпсэу, ащ къыщыублагъэу ныбжьыкIэхэм япIуныгъэ-гъэсэныгъэкIэ Iофышхо ышIагъ, анахьэу лIэужыкIэр илъэпкъ фэгумэкIэу пIугъэнхэр Замудин фызэшIокIыгъ. Адыгэ лъэпкъ культурэм ибаиныгъэ ухъумэгъэнымкIэ ыкIи хэгъэхъогъэнымкIэ ащ илъэсипшI пчъагъэм гъэпсэф имыIэу Iофышхо елэжьы, шыкур, ичылапхъэ дахэу зыкъызэIуехы. ОрэдыIо ансамблэу «Тыжьыным» хэтых ЛIыбзыу Джантый, Сихъу Джэнэт, Гъогъо Дамир (пщынэм къыригъэIуагъ, ыужыIокIэ бзэпситIу пэсэрэ адыгэ шыкIэпщынэр «къыгъэгущыIэпагъ»), джарэу Дамир IэпэIас, ГъукIэлI Дианэ, Лъэцэрыкъо Даринэ, Къэлэшъэо ТIахьир, нэмыкIхэри. МэфэкI зэхахьэр зэгъэфагъэу, узфищэу, уигъэдаIоу дахэу гъэпсыгъагъэ.
Ежь зимэфэкI иныкIэ гъэшIоныгъэ къырахэу цIыфыбэр къызфэкIогъэ Замудин итворческэ гъогу икъежьапIи, зыкъызэрэзэIуихыгъэри, къыдэхъугъэри, узыгъэгушхоу ащ къыхэщыхэрэри хьакIэщым къэкIуагъэхэм къафыриIотыкIыгъ.
Замудин зэкIэ Iоф зыдишIэгъэ кIэлэцIыкIу ыкIи пшъэшъэжъые пэпчъ, ахэм нэбгырэ пэпчъ шIоу къахэщыщтыгъэр, джы ахэм ащыщхэм адыгэ лъэпкъыр аIэтэу зэрэщыIэхэр — шыкIэпщынэр зышIэу ыкIи зыгъэбзэрабзэу КIыкI Хьазрэт, МыекъуапэкIэ СтIашъу зэшхэу Мэдинрэ Къэплъанрэ музыкэ дунаим икуупIэ аушэтыгъэу, Адыгэ музыкальнэ колледжым имызакъоу, консерваториер къаухыгъэу, шIэныгъэхэр ыкIи IэпэIэсагъэр — Мэдин къамылыр, шыкIэпщынэр ышIынхэ ылъэкIэу, ахэм дэгъу дэдэу къызэраригъаIорэр, СтIашъу Къэплъан АР-м исимфоническэ оркестрэ идирижерэу Iоф зэришIэрэр, пшIоигъомэ, къыбдэхъущтыр зэрэбэр Замудин игущыIэ щыкIигъэтхъыгъ. ОрэдыIо ансамблэу «Тыжьыным» ымэкъэ гохь хьакIэщым хэлажьэхэрэр ягуапэу кIэдэIукIыгъэх. Замудин шIэжь дэгъурэ IупкIагъэрэ зэрэхэлъыр мыгъуащэу, итворческэ мафэ пэпчъ зыфэдагъэр хьакIэщым къыщыриIотыкIыгъ, лъэбэкъум лъэбэкъур кIэлъыкIоу гъэхъагъэхэм къызэрафэкIуагъэр, непэрэ мафэми гушIуагъуи тынчыгъи зыхигъуатэрэр творчествэр арэу зэрэщытыр, илъэпкъ фишIэрэм насып зэрэхигъуатэрэр кIигъэтхъыгъ, уахътэ къыхэзыхи, хьакIэщым хэлэжьагъэ пэпчъ «тхьашъуегъэпсэу» ариIуагъ. ГъэшIоныгъэ-лъытэныгъэр, шъхьэкIафэр къебэкIэу мэфэкIыр кIуагъэ, щыIагъэхэм мы зэкIэ шIукIэ агу къэкIыжьыщт.
Мамырыкъо Нуриет.