Top.Mail.Ru

Нэхэе Аслъан: «Адыгэ мэкъамэр тэIэты, тигъогу къыхэдгъэщыгъэу тырэкIо!»

Image description

Лъэпкъым икомпозитор цIэрыIоу, УФ-м инароднэ арти­стэу, ансамблэу «Ислъамыем» ихудожественнэ пащэу Нэхэе Аслъан исимфоническэ музыкэ иконцерт неущ, пчыхьэм сыхьатыр 7-м ыныкъом АР-м и Къэралыгъо фи­лар­моние щыкIощт.

«Ар лъэпкъ мэкъамэм иапэрэ симфоническэ концерт, — хегъэунэфыкIы Нэхэе Аслъан, — адыгэ мэкъамэр лъэпкъым итхыдэIуатэу зэрэщытым имызакъоу, классическэ шэпхъэ лъагэмэ арытын ылъэкIыщт. Адыгэхэр дунаим зэрэтетхэр, орэдымкIэ профессиональнэ гъэ­хъэгъэ инхэр лъэпкъым иIэ зэрэхъугъэр, дунаим ща­тхырэм адыгэ мэкъамэри зэрахэтыр зэкIэми ядгъа­шIэ тшIоигъу». Пшъэрылъ шъхьаIэу зыфигъэуцужьырэр композиторым къы­гъэнэфагъ.

Сыхьатырэ ныкъорэм те­лъытэгъэ концертым мэ­къэмэ зэфэшъхьафхэр щы­Iущтых, гущыIэм пае, мэфэкI увертюрэр, скрипкэмрэ оркестрэмрэ апае «Пщынэлъэ-поэмэр», Мэщ­бэшIэ Исхьакъ ироман те­хыгъэ оперэу «Бзыикъо заом» щыщ пычыгъохэр, ансамблэу «Ислъамыем» ирепертуар къыхэ­хыгъэу едзыгъуих хъоу «Нартхэм ясимфоние». «Ныдэлъф мэкъамэхэр», Удж къэшъо мэкъамэхэр, рапсодиеу «Хьа­гъэудж изэфакIу», «Чэщ гупшысэхэр», «Рондо-Пщы­на­лъэр», «Нартхэм ярапсодие» ащ хэтых. Симфоническэ шъуашэм мэкъамэхэр изылъхьагъэр АР-м искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу Нэхэе Азэмат.

Солистхэр АР-м инароднэ артистхэу Ольга Мамикьян ыкIи Мышъэ Ан­дзаур. Къэралыгъо симфоническэ оркестрэм идирижерыр СтIашъу Къэплъан.

Москва дэт къэралыгъо академическэ театрэм ыкIи Краснодар Нэхэе Аслъан зэхилъхьэгъэ мэкъамэхэм яконцертхэр жъоныгъуакIэм ащыкIощтых. Ахэм къакIэлъыкIощтых Налщык, Щэрджэс­къалэ.

Бжыхьэм, шэкIогъум и 18-м, Нэхэе Аслъан июбилей хигъэунэфыкIыщт ыкIи ащ диштэу авторскэ концерт зэхищэщт, акаде­мическэ мэкъамэм ифестивалэу «Адыгея музыкальная» зыфиIорэр рагъэ­кIокIыщт.

«Мысыр, Китай, Бах­рейн, Иран, Голландием къарыкIыщт композиторхэр ащ хэлэжьэщтых, — къеIуатэ Нэхэе Аслъан, — концертым щыIущт мэ­къамэхэри къытфагъахьых, игъэкIотыгъэу ахэм Iоф адэтэшIэ. Мары «Рос­концертым» зэхищэгъэ гастрольхэм тахэлажьэзэ, Урысыем икъэлипшIымэ, ащ тэ джыри тфы ахэд­гъэхъожьи, концертхэр «Ис­лъамыем» къащиты­гъэх. ЦIыфхэм адыгэ мэкъамэр агу еIугъ, залхэм чIыпIэ нэкI яIагъэп, ар имыкъоу концертыр тиартистхэм къаухы къэс зрительхэр щытхэу Iэгу афытеощтыгъэх. Адыгэ мэкъа­мэм зыфэдэ къэмыхъугъэ кIочIэ ин зэрэхэлъыр ащ къегъэнафэ. Ар цIыфхэм анэбгъэсышъун, адыгэхэм якультурэ нэмыкI лъэп­къхэм ядгъэшIэн фае. Ары тызыфэлажьэрэр». Композиторым ителефон къештэшъ, Урысыем икъэ­лэ зэфэшъхьафхэм «Ис­лъамыем» иконцертэу ащы­кIуагъэхэм ащытехыгъэ кIэух Iэгу­теохэр, цIыф­хэр къазэрафэразэхэр зы­хэт гущыIэхэр зэрыт видеохэр къегъэлъагъо, Казань, Ростов, Саратов, Нижний Новгород — тыди щызэфэдэу культурэ лъагэр цIыфхэм апсэ зэрэ­нэсырэр, агу къызэриIэтырэр хегъэунэфыкIы.

ХэгъэунэфыкIыгъэн фае едзыгъуищ хъурэ симфоние Нэхэе Аслъан зэ­ри­гъэхьазырырэр. «Мелодии восходящего солнца» — джары цIэу фишIыгъэр. Итворчествэ изэфэхьысыжь произведениеу ар елъытэ. Илъэсныкъо хъугъэу къырагъэIоным зы­фа­гъэхьазыры. Австрием щыщ композиторэу ыкIи дирижерэу Густав Малер ишIэжь апэрэ едзыгъор фэгъэхьы­гъэщт. ЯтIонэрэу «Хэку гупсэм имэкъамэхэр» зыфиIорэм тхьэлъэ­Iухэр, шъорэкI орэдыр, джэгу мэкъамэхэр хэтыщтых. Ящэнэрэ едзыгъор джырэ дунаим имэкъа­мэхэм афэгъэхьыгъэщт, къохьапIэм илъэпкъхэм яфольклор, джазыр хэ­тыщтых.

Непэ «Ислъамыем» ар­тист 60 щэлажьэ. Урысыем имызакъоу, Европэм икъэралыгъохэм тиансамблэ дэгъоу ащашIэ. Профессиональнэ лъэгэпIэ инхэм анэсыгъ, респуб­ликэм къыфалъэгъункIэ шъуашэ. ЩытхъуцIэ пчъагъэу къалэжьыгъэхэм бэмышIэу джыри къахэ­хъуагъ. «Ингушетием инароднэ артист» зыфиIорэ щытхъуцIэр «Ислъамыем» ихудожественнэ пащэу Нэхэе Аслъанрэ иорэдыIо шъхьаIэу ХъокIо Сусанэрэ къафагъэшъошагъ.

«Грузин мэкъамэхэр, Италием и Верди, Чайковскэр зэрашIэхэрэм фэдэу «Ислъамыер» къашIэжьы, ­адыгэ мэкъамэр тэIэты, тэ тигъогу къыхэдгъэщыгъэу тырэкIо!», — еIо Нэхэе Аслъан.

Тэу Замир.