Лъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» ымакъэ нахь лъэшэу зыгъэIугъэу, пкъэушIоу иIагъэу, ыкIуачIи, ишIэныгъи илъэсипшI пчъагъэхэм фэзыгъэлэжьагъэхэм ащыщ журналист IэпэIасэу, щытхъуцIабэ къызыфагъэшъошагъэу ЛIэхъусэжъ Хьаджэрэтбый.

ШIошъгъэхъугъуай мы лIыр непэ къытхэмытыжьэу, ишъуи­пцI макъэ редакцием щымыIужьыныр. КIэлэ ныбжьыкIэм фэдэу хигъэтхъызэ коридорым ар къы­рыкIо зыхъукIэ, тIэкIу ты­пшъы­гъэми, Iоф тшIэнэу тыфэмыяIоми, тыкъызхигъэшхъожьыщтыгъ. Ыпэ къифэрэ иIофшIэгъухэм сэмэркъэуми, гущыIэ щэрыо горэми ариIон ыгъотыщтыгъ. Ары, гухэкIми, блэкIыгъэ уахътэм итэу Хьаджэрэтбый тырэгущыIэ — 2017-рэ илъэсым бэдзэогъум и 26-м идунай ащ ыхъожьыгъ, Тхьэм джэнэт лъа­пIэр къырет. IофшIэкIошхоу, шIэ­ныгъэ дэгъу зиIэгъэ, IэпэIэсэныгъэшхо зыхэлъыгъэ, сэмэр­къэу дахи зышIын зылъэкIыщтыгъэ Хьаджэрэтбый гъэзетымкIэ чIэнэгъэшхо хъугъэ. Псаугъэмэ, мы илъэсым ащ ыныбжь илъэс 90-рэ хъущтгъагъэ.

Хьаджэрэтбый итхыгъэ имы­тэу зы гъэзет номер къыдэкIыщтыгъэп пIоми хъущт, ар зыкIи пшъыгъэу, «сыфаеп, сфэшIэщтэп» ыIоу зэхэтхыгъэп. «Заом икIэлэцIыкIоу» зятэ зышъхьарымытыжьыбэхэм къинэу алъэ­гъугъэм Хьаджэрэтбыйи щиу­хьагъэп, «IофшIэным къыфэ­хъугъ» зыфаIохэрэм фэдагъ. Сыд фэдэрэ жанри къыдэхъущтыгъ, итхыгъэхэм, анахьэу иочеркхэм, философие гупшысэ куу яIэщтыгъ, уяджэнкIэ IэшIэ­хыгъэх, жэбзэ дахэу зэрэтхыгъэхэм узыIэпащэщтыгъ. ЕтIани дгъэшIагъощтыгъэр псынкIэу ахэр къызэрэIэкIэкIыщтыгъэ- хэр ары.

Аужырэ илъэсхэу мэкъу-мэщымкIэ отделым ипащэу Iоф зыщишIагъэхэм къакIоцI Хьа­джэрэтбый зынэмысыгъэ район, зэрымыхьэгъэ губгъо Адыгеим итыгъэп пIоми ухэукъощтэп. Ныбжь хэкIотагъэмрэ иамал къыхьырэмрэ зэгъэпшэгъоягъэх. Гъэмэфэ фэбэшхори, бжыхьэ ощхи ащ ушъхьагъу ышIыщтыгъэп, диктофонымрэ сурэт зэ­рэтырихыщт аппаратымрэ иIэ­дэжьхэу ар лэжьыгъэ хьасэхэм ахэтыщтыгъ, лъэсэу километрэ пчъагъэ ыкIущтыгъ. Арэущтэу тыгъуасэ районым щыIагъэ­мэ, непэ номерым ихьанэу тхыгъэ зытIущ къытын ылъэкIыщтыгъ. Зызщигъэ­псэфырэри къэшIэ­гъоягъ, IофшIэным ыпсыхьагъэу щытыгъ, ащ гухахъо хи­гъуа­тэщтыгъ, кIуачIэ къыритыщтыгъ. Ащ фэдэ Iоф­шIэным дакIоу Хьаджэрэт­бый тхылъ пчъагъэ къыдигъэкIыгъ: кIэлэцIыкIухэм апае «Зэдытый» ыкIи «Хэта анахь лъэшыр?», «Адыгэ ма­къэм» июбилейхэм яхъулIэу тхылъитIу ыгъэхьазырыгъ, Iофы­шхо ахэм адишIагъ, лъэшэу ахэр тэгъэлъапIэх, бэрэ тахаплъэ, тиIофшIэгъугъэ­хэм, непэ къыддэлажьэхэрэм ягукъэкIыжьхэм тигуапэу пчъа­гъэрэ тяджэжьы, «Лъэпкъым ымакъэ» тарихъым нахь лъэшэу Хьаджэрэтбый щигъэпытагъ. Изэхэугъоегъэ очеркхэу лэжьэ­кIо цIыфхэм афэгъэхьыгъэхэр зыдэт тхы­лъитIу «ШIу­шIагъ» ыкIи «ШIу­шIагъ-2» ашъхьэу ащ къыди­гъэ­кIы­гъэх.

«Ныбджэгъу шъыпкъэр Iахьыл папчъ» аIо адыгэ­хэм. Ныбджэгъубэу Хьа­джэрэтбый иIагъэхэм Iа­хьыл папчъэу ахэтыгъ Нэ­хэе Рэмэзан. Мыхэр зэшы­хэм фэдэу илъэсипшI пчъагъэ къахьыгъ. Ащ ре­дакцием щылажьэхэрэр зэкIэ щыгъозагъэх. Рэмэзанэ тисобкорэу Теуцожь районым щыIагъ, къыгъэ­хьырэ тхыгъэхэр зэкIэ хэу­тыным Хьа­джэрэтбый ары фэзыгъэхьазырыщтыгъэхэр. Яныбджэгъуныгъэ илъэсхэм агъэпытагъэу щытыгъ, зы ным хэкIы­гъэхэм фэдагъэх, лъэшэу зэфэщэгъагъэх. СызэрэщыгъуазэмкIэ, Рэ­мэзанкIэ лъэшэу къиныгъ ныбджэгъур зэрэчIинагъэр.

Адыгэхэм, анахьэу адыгэлI­хэм, яшэнэп ялъфыгъэхэм, яшъхьэ­гъусэхэм ягугъу ашIыныр, ащытхъунхэр. Хьаджэрэтбыйи а шэныр хэлъыгъэп. Ау ащ икIэлэ закъоу врач-ортопедэу республикэ клиническэ сымэ­джэщым щылэжьэрэ Заур фэгъэхьыгъэу хъугъэ-шIэгъэ зэ­фэшъхьафхэм япхыгъэу зытIо­-зыщэ къэстхынэу хъугъэти (ежь Хьаджэрэтбый щымыгъуазэу), гу лъыстэщтыгъ адыгагъэм шIолIыкIызэ, щытхъушхо хэмы­лъэу, ау игъэхъагъэхэм зарарыгушхорэр къыхэщэу «кIалэр» ыIозэ игугъу къызэришIыщты­гъэр. Инасып къыубыти къо­рэлъ­фэу бэрэ зэжагъэри Хьа­джэрэтбый къылъэгъужьыгъ.

ТиIофшIэгъу нахьыжъ къызытхэмытыжьыр тIэкIу шIагъэми, ащ иаужырэ IофшIэгъу мафэу «Адыгэ макъэм» щигъэкIуагъэр сщыгъупшэрэп. А мафэм, ащ ыпэкIи зэришIыщтыгъэу, сымэ­джэщым кIонышъ, ылъакъохэм апае капельницэ къыфашIынэу щытыгъ. Редакцием чIэкIыным ыпэкIэ садэжь къакIуи къыси­Iуагъ: «Аминэт, бэрэ сыкъэтыщтэп, материалэу къэстынэу щытхэм язырэр мары хьазыр, къызызгъэзэжькIэ ятIонэрэри къыостыщт» (тIури номерым идгъэуцонхэу щытыгъ), ау а мафэри кIуагъэ, ятIонэрэри ащ къыкIэлъыкIуагъ. Къыгъэзэ­жьы­гъэп Хьаджэрэтбый.

Сымэджэщым къычIатхыкIы­жьыгъэу куп тыхъоу иIофшIэ­гъухэмкIэ сымэджаплъэ ыдэжь тызэкIом, узэу телъым емылъы­тыгъэу, сэмэркъэу къыддишIызэ къыIогъагъ: «Сыд, Аминэт, бэрэ укъысэжэнэу хъугъэ, арыба?» ГухэкIи, гукъауи а гущы­Iэхэм ахэлъыгъ…

ЖакIэмыкъо Аминэт.