Хабзэ зэрафэхъугъэу, Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэрэ Адыгэ Рес­публикэм лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэрэ сэ­нэхьат IэпэIэсэныгъэмкIэ шъолъыр зэнэкъокъоу «Культурэм иIофышIэ анахь дэгъу» зыфиIо­рэр илъэс къэс зэхащэ.

Адыгэ Республикэм икъэралыгъо программэу «Культурэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэныр» зыфиIорэм телъытагъэм ыкIи егъэджэкIо-гъэсакIом и Илъэс къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэхэм ягъэцэкIэн атетэу гъэтхапэм и 14-м культурэм иIофы­шIэхэр зыхэлэжьэгъэхэ зэнэ­къокъу Джэджэ районым ипоселкэу Гончаркэм культурэм и Унэу дэтым щыкIуагъ.

Шъолъыр зэнэкъокъоу «Культурэм иIофышIэ анахь дэгъу» зыфиIорэм изэхэщакIохэм мурадэу яIэр социальнэ мэхьанэ зиIэ сэнэхьатым зыкъегъэIэтыгъэныр, клуб учреждениехэм яIофышIэхэм IэпэIэсэныгъэу аIэкIэлъым илъэгапIэ ушэтыгъэ­ныр, культурэм епхыгъэ сэнэ­хьатым ныбжьыкIэхэр кIэгъэгушIугъэныр, культурэ-зыгъэпсэфыгъо IофшIэным изэхэщэкIо сэнаущхэр ыкIи чанхэр къыхэгъэщыгъэнхэр, ахэм творческэ амалэу аIэкIэлъыр цIыфхэм алъыгъэIэсыгъэныр ары.

Шъолъыр зэнэкъокъур едзыгъуитIоу зэтеутыгъагъ, апэрэр — къалэхэм ыкIи районхэм ащы­кIуагъ. Я 2-м хэлэжьагъэх районхэм ащыкIогъэ зэнэкъо­къухэм текIоныгъэр къащыдэзыхыгъэхэр. Ахэм лъэныкъо зэ­фэшъхьафхэмкIэ зыкъагъэлъэ­гъуагъ. «Культурэм сыриIофышI — нэIуасэ тызэфэгъэхъу», «Сэ­наущым имэшIуач», «Универсальнэ артист» зыфиIохэрэм, нэмыкI едзыгъохэм ащызэнэ­къокъугъэх.

АР-м культурэмкIэ и Минис­терствэ иотдел ипащэу Ацумыжъ Лианэ Iофтхьабзэм хэлажьэ­хэ­рэм шIуфэс гущыIэхэмкIэ за­къыфигъэзагъ ыкIи зэнэкъокъум имэхьанэ зыкъызэриIэтырэр къыхигъэщыгъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, Адыгэ Республикэм икъэралыгъо программэу «Культурэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэныр» зыфиIорэр творческэ цIыф­хэм якъыхэгъэщынкIэ, сэ­наущхэм яIэпэIэсэныгъэ хэгъэхъогъэнымкIэ площадкэу щыт. НыбжьыкIэ кадрэхэр гъэ­хьазырыгъэнхэмкIэ мы зэнэ­къокъум ишIогъэшхо къэкIо.

Мыщ фэдэ зэIукIэгъухэм уиIэпэIэсэныгъэ къащыбгъэлъэ­гъоныр IэшIэхэп. Сыд фэдиз опыт уиIэми, огумэкIы. ЗэхэщакIохэм ар къыдалъыти, пхъэ­дзыкIэ къыхахыгъ чэзыур зынэ­сыщтыр.

Зэнэкъокъум хэлэжьагъэх Вадим Рачинскэр (Адыгэкъал), Анаида Халаджан (Мыекъуапэ), Алина Федоровар (Джэджэ район), ЛIынэ Зарем (Кощ­хьэблэ район), Марина Асеевар (Красногвардейскэ район), Полина Мокровар (Мыекъопэ район), Нэбэкъо Артур (Тэ­хъутэмыкъое район), Шъоджэ Асыет (Теуцожь район), Хьамырзэкъо Зурыет (Шэуджэн район).

ЛъэныкъохэмкIэ зэтеутыгъэ­хэу зэнэкъокъум хэлажьэхэрэм афэгъэхьыгъэ къэбарыр, культурэм ыкIи творческэ Iоф­шIэным къызэрэфэкIуагъэхэр, пшъэрылъэу ыкIи гъэхъагъэу яIэхэр шъхьэихыгъэу къыраIотыкIыгъэх. «Сэнаущым имэ­шIуач» зыфиIорэ лъэныкъомкIэ лъэпкъ шъуашэхэр ащыгъхэу зыкъагъэлъэгъуагъ: къэшъуа­гъэх, орэдхэр къаIуагъэх, усэхэм къяджагъэх. Джащ фэдэу мыгъэ егъэджэкIо-гъэсакIом и Илъэсэу зэрэщытым фэгъэхьыгъэу къяплъыхэрэр зыIэпащэнхэмкIэ артистизмэу ахэлъымкIэ заушэтыгъ.

Культурэм иIофышIэ анахь дэгъур къахэбгъэщыныр псын­кIэп. Ахэм ятворчествэ уасэ афашIыгъ АР-м и Лъэпкъ театрэ иартисткэу, Урысыем изаслуженнэ, Адыгеим инароднэ ар­тисткэу Зыхьэ Мэлайчэт, куль­турэм иIофышIэхэм япрофсоюз ипащэу Людмила Пузанковам, музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адам ыцIэ зыхьырэм ирежиссер-постановщикэу Нэгъой Азэ­­мат, Мыекъопэ къэлэ администрацием просвещениемкIэ ыкIи культурэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэ игуадзэу Дмитрий Губерт, АР-м изаслуженнэ ар­тисткэу Марина Фатеевам. Балли 10-м нэсэу зэнэкъокъум хэлажьэхэрэм яIэпэIэсэныгъэ уасэ афашIыгъ.

Шэуджэн районым щыщ Хьамырзэкъо Зурыет мы зэнэкъо­къум апэрэп зэрэхэлажьэрэр, 2020-рэ илъэсым онлайн-шIыкIэм тетэу рекIокIыгъэм зыкъы­щигъэлъэгъуагъ ыкIи я 3-рэ чIыпIэр къыфагъэшъошагъ.

— Сикъэгъэлъэгъонхэр ­адыгэ лъэпкъ культурэм фэгъэхьыгъэх. Тилъэпкъ чIэнагъэу ышIыгъэр, хабзэу хэлъыгъэхэр зэрэшIокIодырэр, тисабыйхэм адыгабзэ икъоу зэрамышIэрэр, тарихъ къэбарэу пылъыр ащкIэ къис­IотыкIыгъ, къэзгъэлъэгъуагъэр зыгъэхьазырыгъэр сиIофшIэгъоу Боджэкъо Заурбый. ЫгукIи, ыпсэкIи мы лъэныкъом ыгъэгумэкIэу ащ Iоф дишIагъ. КупкIэу иIэр зэрифэшъуашэу къис­IотыкIыным сыпылъыгъ, еплъыгъэхэм къагурыIуагъэмэ лъэшэу сигуапэ хъущт, — къы­Iуагъ Зурыет.

— СиIофшIэнкIэ анахьэу сы­зыфэгъэзагъэр Iофтхьабзэхэм язэхэщэн ары. Ау мы аужырэ илъэсхэм ныбжьыкIэхэм, ана­хьэу Iэтахъохэм, театральнэ искусствэм, хореографием зы­къызэрэфагъэзагъэм, культу­рэм и Унэ бэу къакIохэ зэрэхъу­гъэм къыхэкIэу КВН зэхэтщэнэу итхъу­хьагъ. Сэмэркъэу нэшанэр къебэкIэу ар ретэгъэкIокIы ыкIи бэмэ ашIогъэшIэгъонэу къыхэлажьэх. Чеховым исочинениеу «Девочки» зыфиIорэ спектакль цIыкIоу дгъэуцугъэр мы зэнэ­къокъум къыщыдгъэлъэгъуагъ. Гукъау нахь мышIэми, непэрэ ныбжьыкIэхэм ашIэрэп классическэ литературэр, ащ къыхэ­кIэу хэукъоныгъэхэр хашIыхьэзэ нахьыбэр матхэ. Ар сценэм къыщызгъэлъэгъонэу ары мурадэу сиIагъэр ыкIи къыздэ­хъугъэу сэлъытэ. Сыда пIомэ, ащ осэшIу къыфашIыгъ, — къы­Iуагъ Вадим Рачинскэм.

2023-рэ илъэсым культурэм иIофышIэ анахь дэгъоу Полина Мокровар къыхахыгъ. Мые­къопэ районым ит поселкэу Темирязовскэм дэт культурэм и Унэ Iоф щешIэ, УФ-м ина-­ роднэ ансамблэу «Кубаночка» зыфиIорэм иорэдыIо куп ихудо­жественнэ пащ. ОсэшIхэм зэдырагъашти, апэрэ чIыпIэр П. Мокровам фагъэшъошагъ ыкIи шIухьафтынэу сомэ мин 70-рэ ащ ратыжьыгъ. Ащ нэ­мыкIэу зэкIэ мы зэнэкъокъум хэлэжьагъэхэм дипломрэ ахъщэ шIухьафтынэу сомэ мин 20 зырызрэ аратыжьыгъэх.

КIарэ Фатим. Сурэтхэр: А. Iэшъынэр.