‘Yurtdışında yaşayan soydaşlarımızın gönüllü olarak Adıge Cumhuriyetine göçlerini desteklemek’ isimli devlet programının işleyişi hakkında bilgi almak üzere AC Ulusal işler, yurtdışında yaşayan soydaşlar ve basından sorumlu komite başkanı Şhalaho Asker ile görüştük.

— Asker, Bu program Adıgeyde nasıl yürütülüyor.

— Bu program Adıgeyde 2019 yılından itibaren yürütülüyor ve 2016 yılına dek süresi uzatıldı. Programın yürütüldüğü dört yıl boyunca, Adıgeye 218 kişi göç etti, aile sayısı olarak belirtmemiz gerekirse 139 aile.

2019 yılında 5 aileden 11 kişi, 2020 yılında 23 aileden 35 kişi, 2021 yılında 78 aileden 122 kişi; 2022 yılında 33 aileden 50 kişi.

— Bu programa katılmak isteyenlerin evraklarını nasıl hazırlıyorsunuz?

— Programa iştirak edeceklerin evrakları-müracaatları RF ve Adıge Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, Göç işleri dairesi tarafından hazırlanıyor. Söz konusu devlet programına katılacakların seçimi için komitemize bağlı bir komisyon oluşturduk. Bu komisyon 2022 yılında 18 kez bir araya geldi. Programa katılmak isteği ile 60 kişi göç işleri idaresine müracaat etti. Komisyon bu müracaatları değerlendirdi ve 26’sının dilekçesini olumlu yanıtladı. Normlara uygun olmayan 34 dilekçe geri çevrildi. 2022 yılında AC İçişleri Bakanlığı soydaşımız 33 aileden 50 kişiyi sıraya aldı.

— Adıgeye geri dönmüş soydaşlarımız en çok nerede oturuyor?

— Onlar ziyadesiyle Mıyekuape kenti, Tehutemıkuaye, Tevçoj, Mıyekuape rayonları ve Adıgekaleyi seçtiler.

— Program kapsamında neler yer alıyor?

— Toplamda program dört ana hususu içeriyor: «Programın yürütülmesi için hukuki normlar», «Programın yürütülmesi için gerekli bilgilendirmelerin yapılması», «Devlet programına katılanlara, ailelerine sosyal alanlarda ve konut bulmalarında destek olunması», «Programa katılanlara, ailelerine iş temin etmek».

Programın uygulanmaya başladığı dönemden itibaren ilgili kurumlar basını da bilgilendiriyor. AC iş ve işçi bulma kurumu, programa katılmak isteyenleri bilgilendiren broşürler yayınladı, 2 sunum yaptı. Soydaşlarımızın yaşadıkları devletlere (Türkiyeye, Ürdüne, Suriyeye, İsraile) programla alakalı çekilmiş videolar gönderildi.

Adıgey yaşayanları ve devlet programından faydalanmak isteyenlerin program hakkında bilgi edinmeleri için sitemizde «Тилъэпкъэгъухэр -Soydaşlarımız» adında bir sayfa düzenledik. Program ile alakalı haberleri sitelerinde yayınlamaları için her zaman AC içişleri bakanlığına yolluyoruz. Çalışmalar hakkında cumhuriyetimiz basın kuruluşları, yazılar, televizyon ve radyoda yayınlar yayınlıyorlar.

— Soydaşlarımız ne gibi konularda size danışıyor, neler öğrenmek istiyorlar?

— 2022 yılında 67 kişi müracaat etti. Program katılımcılarını programların uygulanması ile alakalı bilgilendirdik. Günümüz itibariyle soydaşlarımız programın yürütülmesi konusunda yapılanla hakkında bilgi sahibi.

«Devlet programına katılanlara, ailelerine sosyal alanlarda ve konut edinmelerinde destek olunması» isimli program çerçevesinde de çalışmalar yapıyoruz: AC çalışma ve sosyal kalkınma bakanlığı talimatına uygun olarak, programa katılanların ailelerinin müracaatlarında eğitim ve mesleki klafikasyonlarının denkliğini kanıtlamaları, tıbbi konular ile alakalı evraklarındaki harcamaların bir kısmının geri ödemesi, bunun yanısıra yaşadıkları konutların tadilatında destek olmak üzere bir sefere mahsus olmak üzere parasal destek sağlanmasının en önemli husus olduğunu belirlediler.

2022 yılında programa katılan 11 kişiye sosyal yardım sağlandı. Konut tutanlardan 8’ine, tıbbi olarak 5 kişiye destek olundu. Katılanlardan iki kişinin ise kendi konutu var. Programa göre soydaşlarımızın kendi olanakları ile konut bulmaları gerekiyor.

Devlet programına katılanların kendi mülkleri ile veya kredi çekerek, ipotek usulü ile konut edinmelerinde Adıgeyde bulunan bankalara müracaat etmeleri, onların sağladığı olanaklardan faydalanmaları mümkündür.

—  İşlemlerin yürütülmesi bağlamında bilgi verebilirmisiniz.

— AC gelip, Rusya vatandaşlığı edinmiş olan soydaşlarımız, diğer tüm vatandaşlara devletimizin sağladığı olanaklardan faydalanabilir aynı zamanda devlete karşı da aynı sorumlulukları taşırlar. Programa katılanlar  ve ailelerine eğitim ve sağlık alanında tüm olanaklar sağlanır.

Soydaşlarımızın yeni yaşamlarına adapte olmaları konusunda, Adıge Cumhuriyeti Devleti kurumları ve sivil toplum kuruluşları iş birliği içerisinde faaliyet gösteriyor. Sivil toplum kuruluşları ile birlikte geri dönen soydaşlarımız toplumsal ve kültürel etkinliklere de katılıyor. Adıge cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Göç İşleri Dairesi sırasına alınanlardan 17’si üniversite mezunu. Bunlardan 11’i ve onların 6 ailesi andığımız programa katılıyor. 11 kişi ise mesleki eğitime sahip.

— Programa katılanlara, ailelerine iş bulmak başlıca konular arasında yer alıyor. Bu konuda çalışmaların durumu nedir?

— AC iş ve işçi bulma kurumu soydaşlarımıza yardımcı oluyor. Programda, kurumun, iş ilanlarını geri dönenlere ulaştırılması maddesi de var. Burada en önemli şey ise bölgede aranan iş kollarında program katılımcılarının meslek sahibi olmasıdır. Bununla alakalı kurum çalışıyor, var olan iş alanları arasında değerlendirmeler yapıyor. Var olan kanunlar çerçevesinde programa dahil olanlar kendi başlarına da iş bulabilirler. Soydaşlarımız bu gün mühendislik ve tıp sektöründe ve öğretmen, vd. meslek gruplarında çalışıyorlar.

Şayet, gerekli gördüklerinde, geri dönenler ek eğitim de alabilirler. Komitemimiz bu devlet programının yürütülmesine dair  bir toplumsa konsey düzenledi. Bu konsey 2022 yılında bir toplantı düzenledi. Komite çerçevesinde faaliyet gerçekleştiren komisyon programa katılmak isteyenlerin seçimleri konusunda çalışıyor. Bu çalışmalara gelecekte de devam edeceğiz.

ÇARE Fatim