ТитхэкIо нахьыжъхэу адыгэ литературэм зафэу щылэжьа­гъэхэм ащыщ Жэнэ Къырымызэ.

ЩыIэныгъэр гъунэнчъэу зилъапIэу, цIыфхэр зикIасэхэу, щэIэфэ шIур зы­лэжьыгъэ Къы­рымызэ лъэпкъым анахь ыгъашIоу, ылъытэу, иусэ зафэхэмкIэ, иусэ-орэд дахэхэу гум къикIыхэрэмкIэ зыцIэ къы­раIохэрэм ащыщ.

«ЦIыфым ышъо фэдэр ыгу», еIо гущыIэжъым. Жэнэ Къырымызэ гушIубзыу, нэгу зэIухыгъагъ, шэн зэдиштэ дахэ хэлъыгъ, итворческэ гупшыси зэдэштэныгъэрэ къэбзагъэрэкIэ зэлъыпкIэгъагъ. УсэкIо-лирикыгъ, игущыIэхэм арылъ орэдэу аусыгъэр бэдэд: «Синанэм» изакъоми, екъу. ТхэкIо-прозаикыгъ, журналистыгъ, общественнэ IофышIэ­шхуагъ, литературэр идунэе нэфыгъ.

Къырымызэ гъэтхапэм и 7-м, 1919-рэ илъэсым Тэхъутэмыкъое районым ит къуаджэу Афыпсыпэ къыщыхъугъ. Исабыигъо-кIэлэцIыкIугъом дэхагъэу, къэ­бзагъэу зэхишIагъэу, пкъырыхьагъэр ныбжьырэу щыIэныгъэм щыпхырищыгъ. Адыгэ кIэлэегъэджэ училищыр, Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтыр ыкIи Москва дэт Литературнэ институтэу М. Горькэм ыцIэ зыхьырэм иапшъэрэ курсхэр къыухыгъагъэх. Тщыгъупшэ мыхъущтыр Жэнэ Къырымызэ Хэгъэгу зэошхом зэрэхэлэжьагъэр ыкIи ащ иIугъо шIуцIэ хэтыгъэу, ипсауныгъи хилъхьагъэу зэрэщытыр ары. Ау къиным рикIыгъэп, ыпсыхьагъ, адыгэ литературэм ежь итворческэ гъогу зафэ щыпхырищыгъ.

ЗэлъашIэрэ усакIоу Къ. Жанэр къызыхъугъэр 2019-рэ илъэсым илъэси 100 хъугъэ. Ар Мыекъуапи, ежь икъуаджэу Афыпсыпи — зэфэдэкIэ республикэм щыхагъэунэфыкIыгъ. УсакIом ыцIэкIэ гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ рес­публикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм шъолъыр шIэныгъэ конференцие щызэхащэгъагъ. Ар темэу иIагъэр «Мировозренческие и художествен- ные аспекты К. Жанэ».

МэфэкI Iофтхьабзэм институтым ишIэ­ныгъэлэжьхэм гущыIэхэр ыкIи къиIо­тыкIынхэр къыщашIыгъ. Ахэм Жэнэ Къырымызэ итворческэ гъогу къызэ­лъаубытыгъ. БэмышIэу мы конферен- ­цием Iофэу ышIагъэмкIэ материалхэр зыдэт тхылъыкIэ «Киримизе Жанэ: грани жизни и творчества» ыIоу Мые­къуапэ, къыщытырадзагъ. Тхылъым гущыIапэр фэзышIыгъэр, зэхэзыгъэуцуагъэр филологие шIэны­гъэхэмкIэ докторэу, институтым литературэмкIэ иотдел ипащэу ЩэшIэ Щамсэт. Бзылъфыгъэм игущыIэу «Кири- мизе Хаджимусович Жанэ (Судьба, Творчество)» зыфиIорэм ар къызэIуехы. Къырымызэ ыцIэкIэ зэхащэгъэ мэфэкI кон­ференцием хэлэжьагъэхэм къашIыгъэ къиIотыкIынхэр зэкIэ мыщ къыщыпчъы­гъэх. Iофтхьабзэр бзитIумкIэ зэрэкIуагъэм ищыс тхылъым дэтхэр адыгабзэ ыкIи урысыбзэкIэ къызэрэщытыгъэхэр.

ШIэныгъэлэжьхэу Агъыржьанэкъо Сим­хъан, Анцокъо Сурэт, Ацумыжъ Казбек, Гъыщ Нухьэ, ЕмтIылъ Разыет, ЖакIэмыкъо Заримэ, Мамый Руслъан, Ситымэ Сарэ, Атэжьэхьэ Сэй­хьат, Ламыкъо Бэлэ, ЕмыкI Нурджан, Шъхьэлэхъо Дарико, Н. Тэум, Г. Тыгъу­жъым, ШэкIо Мирэ, Т. Шэуджэным, С. Шъхьэла­хъом ыкIи А. Цуекъом ятхы­гъэхэр тхы­лъыкIэм къыдэхьагъэх. Ахэм зэфэдэкIэ ахэлъ акъыл-гупшысэм усакIоу, тхакIоу, прозаикэу, журналистэу Жэнэ Къырымызэ зыфэдэгъэ цIыфыр, идунэееплъы­кIэ къащиIотыкIыгъ, ащыкIэгъэтхъыгъ.

ТхылъыкIэу «Киримизе Жанэ: грани жизни и творчества» зыфиIоу шъолъыр шIэныгъэ конференцием иматериал­хэмкIэ къыдэкIыгъэм иредактор шъхьаIэр филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу ЩэшIэ Щамсэт. Тхылъым икъыдэгъэкIын Iоф дашIагъ редакторэу Бжьэмыхъу Саныет, рецензентхэу Тэу Ларисэрэ Шъхьэлэхъо Дарикорэ.

Тхылъыр къэзыгъэбаирэр ыкIи нахь уасэ фэозыгъэшIырэр Жэнэ Къырымызэ ищыIэныгъэ ыкIи итворческэ епхыгъэ сурэтхэу къыдэхьагъэхэр ары. Мыхэр зэкIэ зыфагъэшъошагъэр адыгэ лъэпкъым шIу зы­лъэгъущтыгъэу, зигущыIи, зищы­Iэныгъи илъэпкъ фэзыгъэшъоша­гъэу, лъэужышIу гъашIэм къытезына- гъэу Жэнэ Къырымыз ары. ТхылъыкIэм

«Гъогу маф!» фэтэIо. Мамырыкъо Нуриет.