Адыгэ къэралыгъо университетым итхылъеджапIэ мы мафэхэм «Адыг­ская (черкесская) философия и культура» зыфиIорэ энциклопедием илъэтегъэуцо щыкIуагъ. Ащ иавтор философие шIэныгъэхэмкIэ докто­рэу, профессорэу Хьанэхъу Руслъан.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Адыгэ къэралыгъо универси­тетым иректорэу Мамый Даутэ, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм ипащэу ЛIыIужъу Адам, лъэпкъ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ, научнэ со­обществэм илIыкIохэр, студентхэр, аспирантхэр.

Энциклопедиер апэрэу электроннэ шIыкIэм тетэу къыдэ­кIыгъагъ, джы тхылъэуи цIыфхэм аIэкIэхьан амал щыI, ащ нэкIубгъо 900-м ехъу дэт. Филосо­фиемкIэ мыщ фэдэ IофшIагъэ джынэс тиIагъэп. Мыр адрэхэм афэдэп, адыгэ (черкес) философием ыкIи культурэм афэгъэ­хьыгъ, философскэ, культурологическэ, этнологическэ, антропологическэ терминхэр къыдэ­хьагъэх, ахэм къарыкIыхэрэр, этносым интеллектуальнэ-духовнэ хэхъоныгъэу иIэр, къыщиIотыкIыгъ.

Энциклопедиер — темэ зэ­фэшъхьафхэмкIэ научнэ шIэныгъэхэр зыщыугъоигъэ сборник. Ащ пшъэрылъэу иIэр шIэныгъэу дунаим щитэкъухьагъэр угъоигъэныр ыкIи системэ хэлъхьэгъэныр ары.

— ИлъэсыбэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, институтым философиемкIэ гущыIалъэ зэхэгъэуцогъэным иIоф къыщаIэтыгъагъ. ЕтIанэ бэкIае тешIагъэу ащ дэлэжьэщт купыр зэхэтщэгъагъ. Ау Iофым сишъыпкъэу ыуж сызихьагъэр пандемием игъом унэм тызесыр ары. Энциклопедиер ттхынэу зыкIэхъугъэм ушъхьагъу пчъагъэ иI. Ау зэкIэми анахь шъхьаIэр фундаментальнэу ыкIи системэ зыхэлъ философскэ-культурологическэ терминхэр, екIолIакIэхэр зэрэщымыIэхэр ары. А щыкIагъэр дэгъэзыжьыгъэныр ары тызпылъыгъэр.

Энциклопедием Iоф дэсэшIэфэ адыгэ философием ыкIи культурэм яIофыгъохэм япхыгъэхэу тарихъым, этнологием, философием, культурологием, диным, нарт эпосым яхьылIэгъэ материалхэм сяджагъ, философие мэхьанэ зыхэлъыр къы­хэсхыгъ, сыугъоигъэ. Ахэр тэ ти­хэгъэгу ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм ащызэхащэгъэ экспедициехэм яматериалых. Тхылъым Iоф дэсэшIэфэ статьяхэу ыкIи термин зэфэшъхьафхэу 500-м ехъу стхыгъэ ыкIи татегущыIагъ. Ахэм ащыщэу 300-р IофшIагъэм дэхьагъ. Ащ нэмыкIэу нэбгырэ 50-мэ яхьылIэгъэ тхыгъэхэр ыкIи статья 60-м ехъу къыдэ­хьагъэх. IофшIагъэм чIыпIэ ща­гъотыгъ экологием, экономикэм, бзэшIэныгъэм, лите­ратурэм афэгъэхьыгъэ мате­риал­хэу философскэ мэхьанэ зи­Iэхэм, — еIо Хьанэхъу Руслъан.

Адыгэ наукэмкIэ апэрэу ­лъэпкъ философием фэгъэ­хьыгъэ IофшIэгъэшхоу мыр зэ­рэщытыр къэзэрэугъоигъэхэм къаIуагъ.

ДЕЛЭКЪО Анет.