Зигугъу къэтшIымэ тшIоигъор непэ зимэфэкI мафэу, зыныбжь илъэс 80 зэрэхъугъэр хэзыгъэунэфыкIэу, гъогу дахэу къыкIугъэм гъэхъэгъэ гъэнэфагъэхэр щызышIыгъэу, иIоф­шIэгъугъэхэм шIукIэ агу илъэу, цIыф хьалэлэу ыкIи зафэу Хъымыщ Казбек Мухьаджыр ыкъор ары. ЦIыфым илъэсыбэрэ Iоф дэпшIагъэу иIофшIэн укIырыплъыгъэ зэхъукIэ, къе­пIолIэн плъэкIыщтыр макIэп.

Хъымыщ Казбек Кощхьэблэ районым ит къуаджэу Блащэпсынэ гъэтхапэм и 4-м, 1943-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Къоджэ еджапIэр къызеухым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым чIэхьагъ ыкIи 1967-рэ илъэсым кIэлэ­егъэджэ сэнэхьатыр къызIэкIигъэхьагъ, шIу ылъэгъурэ хьисапымкIэ ригъэджэнхэу. Икъоджэ гупсэ дэт еджапIэм хьисапымкIэ 1979-рэ илъэсым нэс кIэлэ­еджакIохэр щыригъэджагъэх. А лъэхъаным еджапIэм ипащэ игуадзэу Iоф ышIэнэуи уахътэ къыхэкIыгъ. Игнатьевскэ еджапIэу N10-м ипащэу 1987-рэ илъэсым нэс Iоф ышIагъ.

КIэлэегъаджэхэм ясэнэхьат зыщахагъахъорэ институтым пэщэныгъэ дызэри­хьанэу 1987-рэ илъэсым рагъэблэгъагъ.

КIэлэегъаджэхэу курсым къакIохэрэм яшIэныгъэ хагъэхъоным пае 1989-рэ илъэсым институтым кафедрэхэр къыщы­зэIуихыгъэх. Ахэр егъэджэн предмет зэ­фэшъхьафхэм атегъэсыхьагъэхэу щы­тыгъэх: адыгабзэм, адыгэ литературэм, хабзэм, тарихъым, культурэм, педагоги­кэм, психологием. 1990-рэ илъэсым кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм, ублэпIэ классхэм, общественнэ, естественнэ-хьисап дисцип­линэхэм, урысыбзэмрэ литературэмрэ якафедрэхэр къыщызэIуахыгъэх. КIэлэ­егъаджэхэу хэкум иеджапIэхэм Iоф ащы­зышIэхэрэм егъэджэн-пIуныгъэм ылъэныкъокIэ IэпыIэгъу афэхъущт мето­дикэ ушъыйхэр, егъэджэн пособиехэр, зырызэу ыкIи купэу кIэлэегъаджэхэм, еджапIэхэм япащэхэм Iоф адэшIэгъэным, кIэлэегъэджэ пэрытхэм яIофшIакIэ ныбжьыкIэхэр щыгъэгъозэгъэнхэм яшъыпкъэу дэлажьэщтыгъэх.

Казбек институтым ипащэу Iоф зыщишIэгъэ уахътэм АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ иунашъокIэ, Андырхъое Хьазэртал игъусэу ублэпIэ классхэм апае хьисапыр адыга­бзэкIэ атхыгъ. НэмыкI авторхэми природоведениери адыгабзэкIэ агъэхьазырыгъ. Ари зы ушэтынэу еджапIэхэм ащырекIокIыгъэмэ ащыщыгъ…

Хъымыщ Казбек 1993-рэ илъэсым нэс институтым пэщэныгъэ дызэри­хьагъ. А илъэсхэм шIэныгъэлэжьэу къыригъэ­благъэщтыгъэхэр ыкIи Iоф щызышIэщтыгъэхэр шIукIэ, дахэкIэ ыгу къэкIыжьых. Ахэр: Шъхьэлэхъо Абу, Андырхъое Хьа­зэр­тал, Мамый Казбек, ЦуукI Налбый, Блэгъожъ Зулкъарин, Хъот Хъалид, Цуекъо Алый, ПэкIэшхо Нурбый, нэмыкIхэри.

1994-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо университетым сэнэхьат тедзэхэмкIэ игупчэ пащэу фашIыгъ. 1995-рэ илъэсым педагогикэ шIэныгъэхэмкIэ кандидат диссертациеу Iоф зыдишIагъэр къыгъэшъыпкъэжьыгъ ыкIи педагогикэм икафед­рэ идоцентэу илъэсыбэрэ Iоф щишIагъ.

Казбек иIофшIагъэ къэралыгъом осэшхо къыфишIыгъ. Илъэс зэкIэлъыкIохэм бгъэ­хэлъхьэ зэфэшъхьафхэр къыфагъэшъошагъэх. Ахэм ащыщых: УФ-м инарод­нэ гъэсэныгъэ иотличник, УФ-м иапшъэ­рэ профессиональнэ гъэсэныгъэ иIофы­шIэ гъэшIуагъ, АР-м иапшъэрэ еджапIэ изаслуженнэ IофышI, нэмыкIхэри.

Джащ фэдэу УФ-м и Президент и Рэзэныгъэ тхылъ 2013-рэ илъэсым къыратыгъ, АР- м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Щытхъу тхылъ къыфагъэшъошагъ.

Казбек общественнэ Iофтхьэбзэ зэ­фэшъхьафхэм ахэлажьэ, АР-м инахьыжъхэм я Совет хэт.

Унэгъо зэкIужь дахи иI. Ипшъашъэу Замирэ, философие шIэныгъэхэмкIэ кан­дидат, Заполярнэ къэралыгъо университетэу Н.Федоровскэм ыцIэ зыхьырэм Iоф щешIэ.

Пшъэшъэ нахьыкIэу Заремэ АР-м мылъкумкIэ ифонд июридическэ отдел ипащ. ИкIалэу Заур социологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат, сатыушI. Ахэм къорэлъф-пхъорэлъфыхэр къакIэхъухьагъэх. Сэнэхьатхэм зыщахагъахъорэ Адыгэ республикэ институтым ипащэу Тхьагъо Фатимэ, иIофшIэгъугъэхэм, кIэлэегъа­джэхэм ацIэкIэ Казбек тыгу къыддеIэу тыфэгушIо! КIэлэцIыкIухэм амэкъэ чэф ыгъэгушIоу, шIоу щыIэр къыдэхъоу, нэхъоир иунэ изэу, псауныгъэ пытэ иIэу, илъэсыбэрэ псэунэу фэтэIо!

КIэсэбэжъ Нэфсэт. Cэнэхьатхэм зыщахагъэхъорэ ­Адыгэ республикэ институтым инаучнэ IофышI.