Илъэсхэр псынкIэ дэдэу макIох, щыIэныгъэр шы емылычым тесым фэд. Ащ узегупшысэрэр тыгъуасэ къытхэтыгъэ тигупсэхэм, тинэIуасэхэм, къыддэлэжьэгъэ тиIофшIэгъугъэхэм ащыщыбэ дунаим зэрехыжьыгъэр гум къызихьэкIэ ары. Ахэм ахэтых ныбжь зиIагъи, ныбжьыкIэу, зыкIуачIэ изэу, щыIэныгъэр зыпэкIэ къэтэу къытщыхъущтыгъэхэри. Тщыгъупшэхэрэп ахэр, Iофыгъо зэфэ­шъхьафхэм япхыгъэу яшIыкIагъэхэр, ягущыIэкIагъэр, сэмэркъэоу ашIыщтыгъэхэр, нэмыкIхэри бэрэ тыгу къэкIыжьых.

АнапэкIэ зэрэзэфэмыдэхэм фэдэу нэбгырэ пэпчъ шэн гъэнэфагъэ иI, ау тиIофшIэгъугъэхэу мы аужырэ илъэс зэкIэлъыкIохэм тхэкIыжьыгъэхэм зэкIэми афэгъэхьыгъэу къэпIон плъэкIыщтыр зы: ахэр зэкIэ «Адыгэ макъэм» хьалэлэу фэлэжьагъэх, лъэпкъ гъэзетыр ящыIэныгъэ щыщыгъ, цIыф дэгъугъэх, IофышIэкIошхуагъэх. Ахэм ащыщ пэпчъ лъэпкъ гъэзетым иуцун, ар нахь гъэшIэгъон хъуным иIахьышIу хэлъ. Лъэшэу гукъао мыщ фэдэ мэфэкIышхоу «Адыгэ макъэм» хигъэунэфыкIырэм ахэр хэлэжьэнхэу, ар къалъэ­гъужьынэу зэрэмыхъугъэр. Алахьым джэнэт лъапIэр зэкIэми къарет, тэ шIукIэ тыгу илъыщтых.

ЕгъашIэм фэшъыпкъагъ

Пэнэшъу Сэфэр 1930-рэ илъэсым Теуцожь районым итыгъэ къуаджэу Къэ­зэныкъоежъым къыщыхъугь. Едэпсыкъое гурыт еджапIэм ыуж Кубанскэ мэкъу-мэщ институтым чIахьи 1957-рэ илъэсым къыухыгъ. Октябрэ районым итыгъэ колхозэу «Зэкъошныгъ» зыфиIорэм агрономэу Iоф щишIагъ. 1959-рэ илъэсым щегъэжьагъэу 1960-рэ илъэсым нэс хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» Октябрэ районымкIэ исобкорэу щытыгъ. 1960-рэ илъэсым къыщыублагъэу 1984-рэ илъэсым нэс а гъэзетым мэкъу-мэщымкIэ иотдел ипэщагъ. 1984-рэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ къыщыублагъэу 1998-рэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ нэс гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иредактор игуадзэу, редактор шъхьаIэм иапэрэ гуадзэу Iоф ышIагъ. Аужырэ илъэсхэм кIэлэцIыкIу журналэу «Жъогъобыным» иредакто­рыгъ.

АР-м илъэпкъ тхакIоу Пэнэшъу Сэфэр тхылъ пчъагъэ къыдигъэкIыгъ. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIагъ. 2021-рэ илъэсым, гъэтхапэм и 6-м идунай ыхъожьыгъ. ИгукъэкIыжьхэм ащыщ

ЦIыфым щыIэныгъэм гъогоу щыхихыгъэм зыкIи зэмыжэгъэхэ къэгъэзапIэхэр фэхъухэу къыхэкIы. Ар сэри къысэхъу­лIагъ. Гурыт еджапIэм сыщеджэ зэхъум зыкIи сшъхьэ къихьэщтыгъэп журналист сэнэхьат зэзгъэгъотыныр, гъэзетым Iоф щысшIэныр, ары пакIошъ, тхакIо сыхъуныр.

АдыгабзэкIэ къыдэкIырэ хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгей» зыфиIощтыгъэм, нэмыкI гъэзетхэми загъорэ сафатхэщтыгъ. Москва къыщыдэкIырэ гъэзетэу «Сельская жизнь» зыфиIорэм хозрасчетым фэгъэхьыгъэ зэнэкъокъоу щызэхэщэгъагъэм сыхэлэжьэгъагъ, ащ сэ еплъы­кIэу фысиIэхэр къызщисIотыкIырэ статья ини къырагъэхьэгъагъ.

Адыгэ гъэзетым Iоф щызышIэщтыгъэмэ анаIэ къыстырадзагъ. А Iофым фэгъэхьыгъэу къыздэгущыIэнэу апэу садэжь къэ­кIогъагъэр Бэджэнэ Иляс ары, ау сыфэмыяхэу сIуи зизгъэнэгъагъ.

ЩыIэныгъэ гъогу къэзыкIугъэ, ыIони ышIэни зышIэрэ лIэу Иляс щытыти, къысэушъыйзэ сигъэ­дэIон, сыкъыригъэшIун ылъэкIыгъагъ. Ay собкор IофшIэнри бэрэ згъэцэкIэнэу хъугъэл.

ИлъэситIу дэди имыкъугъапэу ащ сызфэгъэзагъэр джыри Бэджэнэ Иляс садэжь къакIуи, сызэмыжэгъэхэ IэнатIэ къысатынэу, мэкъумэщ хъызмэтымкIэ гъэзетым иотдел пащэ сыфашIыным пае

Мыекъуапэ сащэжьынэу рахъухьагъэу къысиIуагъ. Мызыгъогурэм Бэджэнэ Илясэ сыкъыригъэшIун ымылъэкIэу гъэзэжьыгъагъ. Ау ащ Iофыр ухыгъэ щыхъу­гъэп. Нэужым Хъуажъ Исмахьилэ, редакторым гуадзэу иIагъэр, садэжь къэ­кIуагъ. Ащи сыкъыфемышIоу бэкIаерэ къысэдэуагъ. Ау сыкъызэрэригъэшIун IэубытыпIэхэри къыгъотыгъэх.

Мыекъуапэ сызащэжьым апэрэ IэнатIэу сызфагъэзагъэр бгъэцэкIэныр IэшIэхыгъэп. A лъэхъаным партийнэ, советскэ органхэу гъэзетыр зыIэ илъыгъэхэм анахь пшъэрылъ шъхьаIэу ащ иIэу алъытэщтыгъэр производствэр игъэ­кIотыгъэу къэгъэлъэгъогъэныр ары. Ащ фэшI апэрэ нэкIубгъом къыщыублагъэу, ятIонэрэ нэкIубгъори зэрэпсаоу (ащы­гъум джы фэдэу гъэзетым инэкIубгъохэр цIыкIугъэхэп, инхэу плIы хъущтыгъ) производствэм, анахьэу мэкъу-мэщым афэ­гъэхьыгъэ тхыгъэхэр ары къихьэщтыгъэ­хэр. Ары шъхьаем, коцыри, натрыфыри, шъоущыгъу зыхашIыкIырэ чIыплъыри, нэмыкI лэжьыгъэхэри асфальтым къытекIэхэрэп, былымхэри къалэр арэп зыщахъухэрэр. Ахэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр гъэзетым бэу къибгъэхьанхэм пае районхэм уарыхьан, колхозхэм, совхозхэм, фермэхэм уалъыIэсын фэягъэ.

Джырэ журналистхэу гъэзетым Iоф щызышIэхэрэм къин амылъэгъоу сIорэп. Ахэр арых джы гъэзетым къыхиутыхэрэм янахьыбэр къэзыгъотыхэрэри зыгъэхьазырхэрэри. Тэ тилъэхъан мафэ къэс пIоми хъунэу мэкъумэщ отделым чIэсхэм ащыщ район горэм кIон фэягъэ. Ары шъхьаем, узэрэкIощтыри Iофыгъэ. Редакцием зы «Волгэ» нахь иIагъэп. Нэбгырэ зыщыплIэу тызэрэугъоимэ, сурэттехыри тигъусэу, районым тыкIоу хъущтыгъэ. Ау зэкIэри рызекIонэу зы машинэр икъущтыгъэп. АвтобускIэ тыкIон фаеу хъущтыгъэ.

Илъэс тIокIитIо адыгэ гъэзетым Iоф щысшIагъ. Ащ фэдизым редактор пчъагъэ зэблэсхъугъэ, IофшIэгъубэмэ сарихьы­лIагъ. А зэкIэмэ къясIолIэн икъун сэшIэ.

Мэкъумэщ отделым пащэу сыреIэфэ анахь охътабэрэ Iоф зыдэсшIагъэхэр ХьакIэмызэ Рэщыдэрэ Цуякъо Джэхьфаррэ.

Журналистикэм феджагъэу, ащкIэ сэнэхьат иIэу адыгэ гъэзетыр зыщыIэ илъэсхэм къакIоцI ащ Iоф щызышIэнэу хъугъэр Бэрэтэрэ Хьамид ары. Ащ Мос­ковскэ университетэу Ломоносовым ыцIэкIэ щытым журналистикэмкIэ ифакультет къыухыгъагъ. Гъэзетым иредакцие нахьыбэу Iоф щызышIэщтыгъэхэр филологие шIэныгъэ зиIэхэр арых. Арэу щытми, ахэм къахэкIыгъэх журналистикэм иамалхэр мыдэеу зыIэ къизгъэхьагъэхэр, гъэзетым ищыкIэгъэ материалхэр къыгъэхьазырынхэмкIэ щысэшIу къэзыгъэлъагъощтыгъэхэр.

Гъэзетым сыщылэжьэнэу сызэрэкIуагьэм сырыкIэгъожьэу зы мафи къысэкIугъэп. Ащ ишIуагъэу къысэкIыгъэр макIэп. Апэрэу, мафэ къэс пIоми хъунэу цIыфхэм бэрэ сазэрахахьэщтыгъэм щыIэныгъэр нахь куоу сигъэшIагъэ. ТхакIомкIэ ащ мэхьанэшхо иI. ЯтIонэрэу, тхэныр нахь дэгъоу сIэ къизгъэхьанымкIэ гъэзетым ишIуагъэ къысэкIыгъ, тхакIохэм ясатырэ сыхэуцоным игъогупэ къысфызэIуихыгъ.

Адыгэ гъэзетым гъогушхо, гъогу къин шIагъо къыкIугъ. ШIуагъэу иIэр зэкIэ къиIотыкIыгъуай. А гъэзетыр ары зэкIэмэ апэу адыгабзэкIэ адыгэхэм адэгущыIагъэр. А гъэзетыр ары Адыгэ хэкум щыхъухэрэр, щышIэхэрэр алъызгъэIэсыщтыгъэр. Джы адыгэ гъэзетым щытхъугъэу фэлъэгъугъэн фаер лъэпкъым ыбзэ, икультурэ, итарихъ, ищыIэкIэ-псэукIэ нахь игъэкIотыгъэу къыгъэлъагъохэ зэрэхъугъэр, лъэпкъым инеущырэ мафэ зыфэдэщтым игумэкI зыхэлъ тхыгъэхэр нахьыбэу къызэрэхиутхэрэр ары.

Адыгэ гъэзетым гъогоу къыкIугъэм ызыныкъо фэдиз хьазыр сэ къыдэскIугъ, анахь шIу слъэгъурэ гъэзетэу щыт. Къы­зэрэсфахьэу гуIэнкIэ къызэпэсэплъыхьэ, етIанэ седжэныр есэгъажьэ. Тхыгъэ дэгъухэр, гъэшIэгъонхэр къыхиутыгъэхэу слъэгъумэ, сыгу къыздеIэу сэгушIо, щыкIагъэ горэхэр хэслъагъомэ, лъэшэу сыгу къео. Сыда пIомэ лъэпкъым игъэзет закъо сыгу фэузышъ, агъэлъапIэу, ашIогъэшIэгъонэу цIыфыбэ еджэ сшIоигъошъ ары. Ащ фэдэ хъунэуи сыщэгугъы.

Ащ дакIоу, гъэзетым иредакцие чIэс­хэу, гъэзетым икъыдэгъэкIын зиIахьышIу хэзышIыхьэрэ пстэуми сафэлъаIо псауныгъэ пытэ яIэнэу, якъэлэмыпэ чанэу, гъэзетеджэхэр агъэразэхэу бэрэ, бэрэ гъэзетым Iоф щашIэнэу.