НэкIэ ылъэгъурэм нахь бэжь гукIэ зэхишIэрэр, илъэпкъ паемэ, зэблэжьыщтэп.

Джащ фэдэ цIыфэу сеплъы адыгэ лъэпкъ IэшIагъэхэмкIэ IэпэIасэу, творческэ гупкIэгъэ ин зыхэлъэу ГъукIэ Замудин. Сыдигъуи адыгэм ыцIэ ыIэтыным, зэлъаригъэшIэным лъэшэу фэщагъ.

АщкIэ имурад ин къыдэхъоу, ежь илъэгъо-гъогу пхырещы. Тыдэ къикIыра ыкIи сы­дым къыщежьэра Замудин игукIэгъу лъэшэу ыпэкIэ зыгъап­лъэу, зыщэрэр?

Ар, зэрэхабзэу, лIэкъо шэн- хабзэми, хэти гукIочIэпкъ пытагъэу хэлъыми ялъытыгъ. Гъу­кIэ лъэкъуацIэм укIэупчIэжьын имы­щыкIагъэу, лIакъом щыщхэр зэкIэ IофшIэнкIэ чанхэу, ашIэрэм аIэ екIоу зэрэщытыгъэр къеушыхьаты.

ГъукIэ Замудин мэзаем и 26-м, 1953-рэ илъэсым Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым ит къалэу Баксан къыщыхъугъ. Къэбэр­тэе-Бэлъкъар къэралыгъо университетым ифизикэ-хьисап факультет щеджагъ. Дзэм къулыкъур щихьыгъ ыкIи Усть-Илимскэ мэзпромышленнэ комплексым ишIын хэлэжьагъ.

Къэбэртэе-Бэлъкъарым къызэкIожьым, автомеханикэу, заводым исварщикэу, токареу Iоф ышIагъ, сурэттехыным ди­хьыхэу щытыгъ. КIалэм итарихъ сурэттехыгъэхэм пстэуми апэу уасэ къафэзышIыгъэр Къэбэр­тэе-Бэлъкъар научнэ-ушэтэкIо институтым исектор ипащэу, этнографэу Нало Заур.

Итворческэ гъогу щидзыгъэ апэрэ лъэбэкъухэм къаушыхьатыщтыгъ Замудин адыгэхэм яIэшIагъэхэм язэхэфын-зэгъэшIэн, ахэр угъоижьыгъэнхэм ыкIи зэгъэзэфэжьыгъэнхэм зэ­рагъэгумэкIыщтыгъэр, мы зэкIэм гупсэфыгъо къызэрэрамытырэр. Адыгэ пIуаблэм ишIыкIи, икIыгъэ лIэшIэгъум щыIэгъэ Iэмэ-псымэхэри зэрэпшIыщтхэри зэригъэшIагъэх. Лъэпкъ культурэм игъэшIэгъоныгъэ зэлъиштэгъагъ, фольклор-этнографическэ экспедициехэм ахэлажьэ, сурэттехэу зэрэщытыр къызфегъэфедэ. IофшIагъэ­хэр фольклорымкIэ сборникэу къыдэкIыгъэхэм адэхьагъэх, ахэр къагъэкIэрэкIагъэх. Мы уахътэр ежь кIалэм зыкъигъотынымкIэ, нахьыжъхэм яIофшIакIэ кIырыплъынымкIэ, ышIэрэм шъо фишIынымкIэ къышъхьэпагъ. Ау щэч зыхэмылъыр, ежь ГъукIэ Замудин ыгукIэ шIоигъоу, кIэхъопсэу, лъэпкъым иблэкIыгъэрэ иджырэ мафэрэ зэпхыгъэнымкIэ Iофы­шхо зэрилэжьыгъэр ары. Ышъ­хьэ­кIэ а зэкIэ зэрегъашIэ, еушэты, шIэныгъэу IэкIэлъхэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм зэраIэкIилъхьащтым, агу лъэпкъ искусствэм зэрэфигъэшIущтым лъэшэу зытыригъэпсыхьагъ. ПIуаблэр зэрэпшIыщтыр, лъэпкъ Iэмэ-псымэхэу шыкIэпщынэр, къамылыр зэрэзэтебгъэуцо­жьыщтхэр зэрегъашIэ. Итхылъхэу «Искусство адыгской циновки» (1990), «Учимся играть на шичепшине» (2014), «Адыгэ шыкIэпщынэм и Атлас» (2017), «Адыгэ къамыл» (2021) зыфиIохэрэм а пстэури къащыриIотыкIыгъ. Мыхэми къащыуцугъэп IэпэIасэу ГъукIэ Замудин. Я 80-рэ илъэсхэм акIэм, адыгэ лъэпкъ IэшIагъэхэр зыщызэрагъэшIэн алъэкIыщт кружок Мыекъопэ хэку еджэпIэ-интернатым щызэхищэгъагъ, нэужым IэпэIэсагъэм иунэ-зэгъэ­шIапIэ музей хъужьыгъэ.

Замудин игъоу зэрилъэгъугъэу, искусствэхэмкIэ Адыгэ республикэ кIэлэцIыкIу еджапIэу К. Лъэцэрыкъом ыцIэ зыхьырэм 2010-рэ илъэсым фольклорым икъутамэ къыщызэIуахыгъ, ащ бзэпситIу шыкIэпщынэмкIэ щезгъаджэхэрэр Замудин. ЯкIэлэегъэджэ гумыпсэф фэдэхэу, еджакIохэри лъэшэу ашIэрэм егугъух, музыкэр якIас, бзэпс Iэмэ-псымэхэмкIэ зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэм ахэлажьэх ыкIи текIоныгъэр къащыдахыгъ.

Ижъырэ адыгэ лъэпкъ орэдкъэIуакIэм изыкъегъэIэтынкIи Замудин Iофышхо ылэжьыгъ: ансамблэхэу «Жъыу» ыкIи «Ты­жьын» зыфиIохэрэр зэхищагъэх. Ахэр Адыгеим ыкIи Темыр Кавказым иреспубликэхэм ащызэлъашIэх. КIодыжьыпэным нэсыгъэгъэ адыгэ шыкIэпщынэр Замудин зэтыригъэуцожьыгъ, адыгэхэм аригъэгъотыжьыгъ. Сыдрэ Iоф Замудин фемыжьагъэми, ащ псэ къызэрэпигъэ­кIэжьыщтым уеджэнджэшы­жьы­нэу щытэп. ГъукIэ Замудин емызэщыжь ушэтакIу, илъэпкъ гъунэнчъэу зилъапI, ащ ифольклор дэгъоу зышIэрэ ыкIи хахъо фишIызэ зыухъумэрэ IэпэIас.

ЗэлъашIэрэ IэпэIасэу, Адыгэ Республикэм изаслуженнэ сурэтышIэу, фольклористэу, угъоекIо-ушэтакIоу ГъукIэ Замудин къызыхъугъэ мафэмкIэ тыгу къыддеIэу тыфэгушIо, псауныгъэ пытэ иIэнэу, тапэкIи гъэхъэгъэ­шхохэр ышIынхэу тыфэлъаIо.

Мамырыкъо Нуриет.