«Адыгэ макъэм» июбилееу къэблагъэ­рэм ипэгъокIэу игугъу къэсшIы сшIоигъу тиIофшIэгъугъэу, 1992-рэ илъэсым къыщыублагъэу Тэхъутэмыкъое районымкIэ «Адыгэ макъэм» икорреспондентыгъэу, гъэзетым икъыдэгъэкIын зиIахь мымакIэу хэзылъхьэгъэ Хъущт Щэбан. ГухэкIми, щымыIэжьэу тыкъытегущыIэн фае мэхъу, 2017-рэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ ар дунаим ехыжьыгъ.

Щэбан 1938-рэ илъэсым къуаджэу Псэйтыку къыщыхъугъ, игъашIэми ары зыдэсыгъэр. ИцIыкIугъор зэо ыкIи ащ къыкIэлъыкIогъэ къинхэм атефагъ. Ащ ипшъашъэу Мирэ къызэрэтфиIотагъэмкIэ, еджапIэр гъунэгъу къуаджэр ары Щэбан къызщиухыгъэр, а лъэхъаным ежьхэм яIагъэп. Унэгъо IофшIэнэу ыпшъэ дэ­лъыр ыпэрапшIэу ыгъэцэкIэнышъ, етIанэ еджа­пIэм кIон, игъоми нэсын фэягъ. Ащ пае ар нэф къэмышъызэ къэтэджыщтыгъ, ощхи, оси, жьыбгъи, фэбэшхуи къагъэуцугъэп.

Аущтэу еджапIэр къыухи, колхозым хэхьэгъагъ. Зы илъэсрэ ащ щылэжьа­гъэу дзэ къулыкъум ащэгъагъ. КъызэкIожьым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым филологиемкIэ ифакультет апшъэ­рэ гъэсэныгъэ щызэригъэгъоты­гъагъ. Псэйтыку гурыт еджапIэм икIэлэегъэ­джагъ, изавучыгъ, ащ ыуж культурэм и Унэу къуаджэм дэтым ипэщагъ. Ахэм ауж икIэлэгъум къыщыублагъэу зыкIэ­хъопсыщтыгъэ журналист зыхъугъэр.

— Сятэ гъэзетым ыпсэ хэтIэгъагъ, ары щызгъаIэщтыгъэр пIоми хэгъэхъуа­гъэ хъущтэп — къыIуагъ Мирэ. — ­«Адыгэ макъэр» ищыIэныгъэ хэмыты­жьыным егупшысэнэуи сыдигъокIи фэя­гъэп. Дунаим псаоу тетыфэкIэ ар ищыIэныгъэ щыщыгъ, иаужырэ мафэ нэс Iоф щи­шIагъ. Сымэджэщым чIэлъэу, иIофхэри дэихэу статьяу ыгъэхьазыри редакцием ыгъэ­хьыгъэхэм ягугъу ышIыщтыгъ. Щэбан зыщыкорреспондентыгъэ районыр анахь инэу Адыгеим итхэм ащыщ, ау мышъхьа­хэу, телефоныр къыз­фигъэфе­дэн ымыIоу, емызэщэу къыкIу­хьэщтыгъ, къэбарэу къыугъо­ихэрэр элек­троннэ шIыкIэр зыщыщымыIэгъэ лъэхъанхэми псынкIэу гъэзетым къы­Iэ­кIигъахьэщтыгъ.

ЦIыф къызэрыкIом ищыIэкIэ-псэукIэ къыгъэлъэгъоным, хэхъоныгъэ­хэм ямызакъоу, Iофыгъо зэфэшъхьафыби зэрэщыIэм игугъу къышIыным, ахэр зэшIозыхын фаехэм алъигъэIэсыным пы­лъыгъ. Тэхъутэмыкъое районым Iофтхьабзэу щызэхащэхэрэм хэзыгъэ имыIэу ащыIэщтыгъ, ащ имызакъоу, гъунэгъу Краснодар краими нэсыщтыгъ. НыбжьыкIэхэм шIэжь яIэным, ячIыгу фэшъыпкъэхэу псэунхэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэ­хэми афэщэгъагъ.

Щэбан кIуачIэу иIофшIэн хилъхьэрэм, мыпшъыжьэу, ныбжьыри зэхимышIэу ипшъэрылъ зэригъэцакIэрэм уехъопсэнэу щытыгъ. Журналист сэнэхьатым имызакъоу, сыд фэдэрэ IофшIэн рихьыжьагъэми ащ фэдэ екIолIакIэ фыриIагъ.

Мирэ къызэрэтфиIотагъэмкIэ, Щэбан ятэ Хэгъэгу зэошхом хэкIодагъ, ащы­гъум ежь цIыкIугъэ, тым ишIулъэгъу, игукIэгъу зэхишIэнхэу игъо ифагъэп. Ау янэ, нэмыкI бзылъфыгъэу къуаджэм къыдэнэгъагъэхэм къинэу алъэгъугъэр дэгъоу къышIэжьыщтыгъ. Арын фае Псэйтыку щыщхэу Хэ­гъэгу зэошхом щыфэхыгъэхэм ягугъу къышIыныр ипшъэрылъ шъхьаIэу зыкIилъытэщтыгъэр. Гъэзетым къыригъа­хьэхэрэм ямызакъоу, якъуаджэ дэкIыгъэу заом хэлэжьагъэхэм афэгъэхьыгъэ тхылъ къыдигъэкIыгъ. Нэужым къуаджэм икIэлэ-пшъэшъэ пIугъэхэу культурэмрэ искусствэмрэ ащыцIэрыIохэм къызщатегущыIэрэ тхылъхэри Щэбан икъэлэмыпэ къычIэкIыгъэх. А Iофэу ригъэжьагъэр лъи­гъэкIотэн имурадыгъ, ау, гухэкI­ми, ежь зэриIоу хъугъэп.

Джа зэпстэумэ адакIоу, ар общест­веннэ IофышIэшхоу щытыгъ. Нахьыжъхэм я Совет хэтэу, етIанэ ащ итхьаматэу Тэхъутэмыкъое районым щызэхащэрэ Iофтхьабзэхэм чанэу ахэлажьэщтыгъ.

ЦIыф Iэдэбыщтыгъ, шъхьэкIэфэныгъэ­шхо хэлъыгъ, шъабэу къыбдэгущыIэ­щтыгъ. Гъэзетым къихьанэу къытфигъэ­хьырэ статьяхэр дахэу, зэхэугуфыкIыгъэу, сатырхэр зэнкIабзэхэу тхыгъэщтыгъэх. Аущтэу емызэщыжьэу, линейкэкIэ гъэтхъыгъэм фэдэу къызэрэтхэрэр дгъэ­шIагъоу бэрэ къыхэкIыщтыгъ.

— Джащ тетэу Iофэу зыуж ихьэрэ пстэур ыгъэцакIэщтыгъ, — къыIуагъ ипшъашъэ. — ТеурыкIуагъэ хэмылъэу, дэх имыIэу, зэрэщытын фаем тетэу зэкIэ ышIэн фаеу ылъытэщтыгъ.

ЦIыфыр дунаим зехыжькIэ чIэнэгъэшхо мэхъу, ау ар уиIофшIэгъугъэу, аужы­рэ мафэхэм анэс удэгущыIэ­щты­гъэу, плъэгъущтыгъэ зыхъукIэ, фэдэ пчъа­гъэкIэ нахь къин. Ащ фэдэу къин къытщыхъугъ тэри Щэбан къызэрэтхэмытыжьыр, ау ар тщыгъупшэщтэп, иIоф­шIагъэхэмкIэ къытхэтыщт.

ХЪУТ Нэфсэт.