«Дэнэ гъогур» къызэIуахыгъ
КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ къутамэ «КъокIыпIэм екIурэ гъогур» зыфиIорэ экспозициякIэр къыщызэIуахыгъ.
Ащ фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, АР-м культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ, КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэ и Къэралыгъо музей игенеральнэ директорэу Александр Седовыр, Адыгеимрэ Краснодар краимрэ ямуфтиеу Къэрдэнэ Аскэрбый.
Музеим и Къутамэ ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт къэгъэлъэгъоныр къызэIуихыгъ ыкIи ащ фэдэ экспозицие щыIэ хъуным кIэщакIо фэхъугъэхэм, илъэс пчъагъэм къыкIоцI ащ Iофэу дашIагъэм афэгъэхьыгъэу къыIотагъ. Александр Седовым къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, къэгъэлъэгъоным гупшысэ шъхьаIэу хэлъыр хэгъэгухэр, пстэуми апэу цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэрэзэпхыгъэхэр къагурыгъэIогъэныр ары.
Ащ къызэриIуагъэмкIэ, Къэралыгъо музеим иуниплI экспозицием егъэубытыгъэным пае Дэнэ гъогумкIэ лъэхъэнэ чыжьэхэм зэпыращыщтыгъэ пкъыгъохэм ащыщхэр Къэралыгъо музеим Адыгеим къыIэкIигъэхьагъэх. Ижъырэ гъогум цIыфхэу мыщ къычIахьэхэрэр нэIуасэ афашIых пкъыгъо гъэшIэгъонхэм. Хэгъэгу 30-м ехъу, Адыгеим чIыпIэу ыубытырэри зэрахэтэу, километрэ 12800-рэ фэдиз экспонатхэм къызэпачыгъ.
Музеим пкъыгъо 400-м ехъу къыщагъэлъагъо. УпкIэм ыкIи цым ахэшIыкIыгъэ алырэгъухэу Афганистан, Туркестан, Казахстан къащашIыгъэхэр, КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм ялъэпкъ шъошэ зэфэшъхьафхэр: халатхэр, тюбетейкэхэр, кимоно зэфэшъхьафхэр; Китаим, Японием, Вьетнам, Ирак къащашIыгъэ хьакъу— шыкъу ыкIи скульптурэ зэфэшъхьафхэр, къупшъхьэм хэшIыкIыгъхэ пкъыгъо цIыкIухэу Иран исыгъэхэм ашIыгъэхэм ащыщхэр, Китаим иIэпэIэсэ цIэрыIохэу Ци Байши ыкIи Сюй Бейхун ясурэтхэр, Гурыт Азиемрэ Закавказьемрэ ащыпсэурэ цIыф лъэпкъхэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыфэдагъэр къизыIотыкIырэ графическэ IофшIагъэхэр. Джащ фэдэу къычIахьэхэрэм ашIогъэшIэгъонэу анаIэ атырадзэ джэрзым, гъуаплъэм ахэшIыкIыгъэ пкъыгъо цIыкIухэм, Китаим къыщашIыгъэ мебелым, Японием къыщашIыгъэ нысхъапэхэм ыкIи шэкI зэфэшъхьафхэм. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат хьакIэхэм ягъусэу экспонатхэм нэIуасэ зафишIыгъ ыкIи Дэнэ гъогур зыпхырыкIыгъэ чIыпIэхэм зыкIэ ащыщ Адыгеим икультурэкIэ мэхьанэшхо зиIэ хъугъэ-шIагъэу ар ылъытагъ.
Ащ нэмыкIэу КъумпIыл Мурат Урысые Федерацием изаслуженнэ сурэтышIэу, Къэбэртэе-Бэлъкъар Республикэм инароднэ художникэу, урысые академием иакадемикэу Шъэокъуй Хьамидэ икъэгъэлъэгъонэу «Заом итарихъ» зыфиIорэм нэIуасэ зыфишIыгъ. Ар зыфэгъэхьыгъэр цIыфлъэпкъым итарихъ къыхэхъухьэгъэ заохэм кIэух тхьамыкIагъохэу къыздахьыгъэхэр ары. Графическэ ыкIи скульптурнэ IофшIэгъи 120-рэ фэдиз къэгъэлъэгъуапIэм хэлъ. Ахэм цIыфым щэIагъэу иIэр, лIыблэнагъэу хэлъыр, щыIакIэр зыпкъ иуцожьынышъ зэрэлъыкIотэщтым шIошъхъуныгъэу фыриIэр къахэщы.
АР-м и ЛIышъхьэ къэбарлъыгъэIэс амалхэм аритыгъэ интервьюм щыхигъэунэфыкIыгъ ащ фэдэ творческэ проектхэм мэхьанэшхо зэряIэр, цIыфхэм яшIэныгъэ хегъахъо, цIыфыгъэ шэпхъэ дахэхэм афегъасэ, яхэгъэгу шIулъэгъу фыряIэу къэтэджынхэм фепIух.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу