Жьым къыщекIокIыщтыгъ сценэм къыщагъэлъэгъогъэ шIулъэгъур, сэмэр­къэоу сыд фэдэрэ лъэхъани жъы мыхъурэм цIыфхэр ыгъэчэфыгъэх. Мамый Ерэджыбэ ипьесэ техыгъэ спектаклэу «Псэлъыхъохэр» зыфи­Iорэм я 500-рэ къэгъэлъэгъон иIагъ.

1958-рэ илъэсым апэрэу къа­гъэлъэгъогъагъ. Ащ къыкIэлъыкIуагъэу джырэ мафэхэм къыднэсыжьыгъэр зыгъэуцугъэр режиссерэу КIуращынэ Аскэр, мэ­къамэу хэтхэр зытхыгъэр Сихъу Рэмэзан, декорациехэм атет сурэтхэр зышIыгъэр Бырсыр Абдулахь. Зыхьэ Заур, Кукэнэ Мурат, Зыхьэ Мэлайчэт, Кушъу Светлан, ХьатхьакIумэ Аскэрбый — артист нахьыжъхэм яжъогъо зэхэт куп мы спектаклэр илъэс 25-рэ сценэм къыщашIы. Ахэм къаготых нахь ныбжьыкIэ персонажхэм ярольхэр къэзышIыгъэхэу Бэгъушъэ Анзор, Хьа­къуй Анзаур, Даур Жаннэ. Лъэпкъ театрэм икъэгъэлъэгъуапIэ чIы­пIэ нэкI иIагъэп. Щхы-Iэгутео макъэм зыкъыщиIэтэу еплъыхэ­рэр артистхэм афэрэзагъэх. КIэухым АР-м итеатральнэ объ­единение ихудожественнэ пащэу Ацумыжъ Рустам сценэм къыдэкIуаи, къэгъэлъэгъоным хэлэжьагъэхэм къафэгушIуагъ. Лъэпкъ театрэм иартистхэри спектаклэм хэлэжьэгъэ яIофшIэгъухэм къэгъагъ Iэрамхэр араты­гъэх, хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтын апагъохыгъ. Нахьыжъ купым джыри мы спектаклэр къыгъэлъагъозэ ышIыщтми, ныбжьыкIэ артистхэр джы “Псэлъыхъохэм” зэрэхагъэхьащтхэр, ащ джыдэ­дэм Iоф зэрадашIэрэр Ацумыжъ Рустам къыIуагъ. Пстэуми якIэ­сэ спектаклэр творческэ ушэты­пIэ пхырыкIыпIэу джы ашIыщт.

Хьэпап ироль къэзышIэу, УФ-м изаслуженнэ артистэу, АР-м инароднэ артистэу Зыхьэ Заур «Псэлъыхъохэр» адыгэ псэукIэр, адыгэ зэхэтыкIэр къиз­IотыкIырэ, гуфэбэныгъэ зыхэлъ къэгъэлъэгъонэу зэрэщытыр къы­хигъэщыгъ. Илъэс пчъагъэ­хэм емызэщхэу, ащ цIыфхэр зэрэзыфищэрэм ишъэф адыгэм ыпсэ щыщ шъыпкъэу зэрэщытыр къыкIигъэтхъыгъ.

Хьачык ироль къэзышIыгъэу, УФ-м ыкIи АР-м янароднэ артистэу Кукэнэ Мурат Мамый Ерэджыбэ ипьесэ техыгъэ къэгъэлъэгъоным тамэ къыгозгъэ­кIагъэхэу дэлэжьагъэ­хэм, режиссерым щыублагъэу сурэтхэр зышIыгъэхэм анэсэу, зэкIэми ацIэ джыри зэ къыри­Iуагъ. «Псэ­лъыхъохэр» — Лъэпкъ театрэм инэпэеплъэу, адыгэу тыдэ щы­псэурэми къашIэжьэу, шIу алъэ­гъоу зэрэщытыр хигъэу­нэ­фы­кIыгъ. НыбжьыкIэу ар джы къэ­зышIыщтхэм, спектаклэм хэ­лэжьэщтхэм къэгъэлъэгъоным щыIэныгъакIэ ратыни тапэкIэ лъагъэкIотэнэу афиIуагъ.

«Псэлъыхъохэм» ия 500-рэ къэгъэлъэгъон еплъыгъэхэм ащы­щэу Къэзэнэ Мулиатрэ Едыдж Мэмэтрэ ягуапэу яшIошIыхэмкIэ къыддэгощагъэх.

Къэзэнэ Мулиат: «Илъэс блэ­кIыгъэхэм адыгэ чылагъохэр зыфэдагъэхэр, щыIэкIэ-псэукIэу адэлъыгъэр, зэфыщытыкIэу цIыф­хэм азфагу илъыгъэр спектаклэм дэгъу дэдэу къыщыгъэлъэгъуагъ. Адыгэ сэмэркъэу шIыкIэ шъыпкъэр къиIотыкIыгъэу ыкIи къэгъэлъэгъуагъэу хъугъэ. Лъэпкъ творчествэр къызфагъэфедэзэ лъэпкъ шэным ыкупкI къагъэ­лъэгъон алъэкIыгъ. Зыхьэ Заур, Кушъу Светланэ, Кукэнэ Мурат — тиартистхэм нэпсыр къагъа­кIоу уагъэщхы, гукIэ зыогъэ­псэфы. Мыщ фэдэ къэгъэлъэ-гъон Лъэпкъ театрэм зэриIэр, ар классикэ зэрэхъугъэр зы­мыуасэ щыIэп. Тырэгушхо ыкIи тырэпагэ. Сыд фэдизрэ къагъэ­лъэгъуагъэми тызфещэ, сыгукIэ сытхъэу сеплъы. Спектаклэм дэ­лэжьагъэхэм зэкIэми щытхъур яфэшъуаш».

Едыдж Мэмэт: «Хэкум сы­къы­­зыкIожьыгъэм щегъэжьагъэу «Псэлъыхъохэр» къагъэлъагъо къэс сеплъы. Къэралыгъо филар­монием, Лъэпкъ театрэм, куль-турэм и Унэ — тыдэ къыщагъэ­лъэгъуагъэми блэзгъэкIыгъэп. Адыгэ зэхэтыкIэр пшIэн, адыгэ­­мэ уакъыхэхъухьан фай «Псэ­лъыхъохэм» щагъахъэрэр къыбгурыIоным пае. Зы гущыIэкIэ, зы нэплъэгъукIэ, зы IэутIэкIэ къаIо, къагъэлъагъо ашIоигъор къыбгурэIо. Лъынтфэм рыкIорэ лъым фэд, псэм щыщ, гум щиз — анахьэу къыпфэIошъущтэп. Англием, Францием классикэ яIэу къызэраIорэм фэдэу, адыгэ­хэм мы къэгъэлъэгъоныр тиклассик, тырэгушхо. Адыгабзэм, адыгэ культурэм лъэпсэшхо зэ­­ряIэм ишыхьат. Тыбай, ар гъэ­нэфагъэу къэолъэгъу: зы та­къикърэ уемызэщэу, еплъыхэрэр ымытIупщэу сыхьатитIо уегъэщхы, урегъэгупшысэ.. Кушъу Светланэ ытамэ телъэу сыд фэ­диз а спектаклэм щызэри­хьэрэр?! Сыдэу бэ епхыгъэр — ны ыкIи бзылъфыгъэ шъхьэзакъу, адыгэ бзылъфыгъ! Зыхьэ Заур, Кукэнэ Мурат, Зыхьэ Мэ­лайчэт — пстэури зы оркестрэ фэдэу, зы нэбгырэ ахэ­бгъэкIын умылъэкIынэу къэгъэлъэгъоным хэтых. Джы ныбжьыкIэхэм «Псэлъыхъохэр» къарагъэшIынэу зэраIуагъэм тигъэбырсырыгъ. Тэлъэгъуфэ тигъэпэщт — къафэшIыщта нахьыжъхэм афэдэу «Псэлъыхъохэр»? Ар тшIогъэшIэгъонэу тапэплъэщт, Тхьэм къадегъэхъу!»

Республикэ Адыгэ Хасэм ыцIэкIэ Хъот Юныс шIухьафтынхэр аритыжьы зэхъум «Псэлъы­хъохэм» къэгъэлъэгъон минхэр яIэнхэу афиIуагъ. Лъэпкъ теат­рэм щымэфэкIыгъ.

Тэу Замир.