«Ащымыгъупшэу пцIэ къыраIофэ, ущыI» аIо адыгэхэм. Ау ар бэмэ янасып къы­хьырэп, нахьыбэр зэрэпсаухэзэ ащэ­гъупшэжьых. Ащ хэлъ щыI: ухэтми, пшIагъэм уIокIэжьы. Сэ непэ зыцIэ къес­Iощтхэр адыгэхэм ябгъэшIэжьынэу щы­тэп, ахэр яцIыфыгъэ-адыгагъэкIи, яIоф­шIэкIэ мыпшъыжькIи, яакъыл-гулъытэ­кIи лъэпкъым ыгу ыштэгъагъэх.

Андырхъое Джантэмыр (1917 — 1990)

Октябрэ революциешхом илэгъугъ, «игъом къэхъугъагъ» зыфаIохэрэм ащыщыгъ.

Красногвардейскэ районымкIэ къуа­джэу Джамбэчые чъэпыогъум и 26-м, 1917-рэ илъэсым къыщыхъугъ. ЛIэшIэгъу зэблэкI-зэхъокIыныгъэ уахътэм къыхэхъухьэхэрэр нэмыкIхэм ялыекIхэу, цIыф гъэшIэгъон хъухэ зэрэхабзэр хэткIи шъэфэп. Андырхъуаер ахэм ащыщ.

Андырхъое Джантэмыр Сэфэрбый ыкъор апэрэ еджэгъэ-гъэсагъэхэм ащыщыгъ. 1935-рэ илъэсым Краснодар дэтыгъэ кIэлэегъэджэ техникумыр къыухыгъ ыкIи Улапэ кIэлэегъаджэу агъакIуи Iоф щишIагъ. Ащ ыуж икъуаджэу Джамбэчые къэкIожьи, еджапIэм директорэу Iоф щишIагъ. Адыгэ къэралыгъо кIэлэ­егъэджэ институтыр заочнэу къыухыжьыгъагъ. Хэгъэгу зэошхом ыкIи япон милитаристхэм язэхэкъутэн тисоветскэ дзэхэм ахэтэу ар ахэлэжьагъ.

1946-рэ илъэсым дзэм къыхэкIы­жьыгъ, кIэлэегъэджэ IофшIэным фежьэжьыгъ. 1952-рэ илъэсым адыгэ лъэпкъ гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» редактор шъхьаIэу фашIы. Мы IэнатIэр илъэс 31-рэ Джантэмыр зэрихьагъ, ымыIуапхъи ымышIапхъи ышIэу, къыгот цIыфыр сыдигъуи ыгъэлъапIэу, лъэшэу зыфэсакъы­жьэу, шэн зэкIэубытэгъэ пытэ зиIэхэм ащыщыгъ. ИшIугъагъэр зышIэщтыгъэхэу иIофшIэгъугъэхэм, ичIыпIэгъухэм, икъо­джэгъухэм къаIотэжьы икъущтыгъ.

Редакцием цIыфыбэу Iутыгъэм ащыщ горэми нэмыплъ ритыгъэу, фэгубжы­гъэу е ыгу хигъэкIыгъэу хэти къышIэжьырэп.

Пащэм бэба елъытыгъэр — Андыр­хъуаер къызэщыпчынэу щымытэу, теубытэгъэшхо хэлъыгъ, ащ фэдэ Iэшъхьэ­тет адыгэ гъэзетым зэриIагъэм, гъэзетым ылъапсэ зэригъэпытагъэм, ыпэкIэ ар зэрэлъигъэкIотагъэм щэч хэлъэп. ЦIыфым уетIыргоу уецIацIэкIэ зи хэ­бгъэхъощтэп, цIыфыр зэхэпшIыкIышъуныр ары сыдигъуи Iофыр кIэзгъэкIырэр. Ащ фэдэ пэщэ ялыем ыцIэ цIыфхэм аIэтыгъ, зышIэщтыгъэхэм зэфэдэу шIу нэмыкI къыраIуалIэрэп.

Коллективым ныбжьи мы лIым зыкIэрищэикIыгъэп, хэткIи щэIэгъэшхо хэлъыгъ, зы нэбгыри ыпсэ хигъэIэжьыгъэу къашIэжьырэп. Мафэ къэс къыдэкIырэ лъэпкъ гъэзетым сыдрэ лъэныкъокIи лъэшэу унаIэ тетын фэягъ. Коллективми, редактор шъхьаIэми, пшъэ­дэкIыжь зыхьырэ секретарми, хэу­такIуи, нэмыкIи зэфэгумэкIыжь ин зэфыряIагъ, ауми нахь охътэ плъырхэу IофшIэныр къызызэхахьэу, зыгорэ Iэпэдэлэл зыхъукIэ, Джантэмыр «тызыхэтыр джэгушху, ар шъушIэрэба?!» зэриIощтыгъэр тэри къыднэсыжьыгъ. Джащ фэдэу Андырхъуаем лъэIу горэ иIэу зыкъыфэзгъэзагъэ пэпчъ деIэныр зэри­шэныгъэр. фэлъэкIыщтыр зэрафишIэщты­гъэр зэрэцIыфышIугъэм ищыс.

Андырхъое Джантэмыр илъэс 73-м итэу идунай ыхъожьыгъ, ау ар псаумэ анахь псаужь, джы къызнэсыгъэми ыцIэ шIукIэ раIо.

Мэрэтыкъо Рэмэзан (1937 — 2006)

Андырхъое Джантэмыр ыуж лъэпкъ гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим», 1983-рэ илъэсым къыщегъэжьа-гъэу 1992-рэ илъэсым нэс, хэку гъэзетэу «Адыгэ макъэм» Р. Мэрэтыкъор иредакторыгъ.

Ар къуаджэу Хьакурынэхьаблэ 1937-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Къоджэ гурыт еджапIэр къыухи, Адыгэ кIэлэегъэджэ институтым, Ростов-на-Дону дэт апшъэрэ партеджапIэм ащеджагъ. Комсомолым ыкIи партием я Шэуджэн райком, партием ихэку комитет, народнэ депутатхэм яхэку Совет Iоф ащишIагъ.

Мэрэтыкъо Рэмэзан илъэси 9 хэку гъэзетым ипэщагъ, ипшъэрылъ зафэу зэшIуихыгъ. 1992-рэ илъэсым къыще­гъэжьагъэу Адыгэ Республикэм и Президент ипресс-секретарыгъ.

Мэрэтыкъо Рэмэзан зыфэдэгъэ цIыфыр, иIофшIэкIагъэр тыдэ зыщэIи дэгъу дэдэу зэлъашIэрэ журналист шIэгъу­агъэу, тинахьыжъэу ЛIэхъусэжъ Хьаджырэтбый кIэгъэзынчъэу къытхыжьыгъ. Ар еджэгъэ-гъэсэгъагъ. ЦIыфхэр зэхэзышIыкIэу зилъэпIагъ, адыгэ лъэпкъым ищыIэкIэ гъогу зэщиз тынчым тещэгъэнымкIэ къогъанэ иIагъэп, сыд фэдэрэ Iоф ешIэми, ыгуи ыпси етыгъагъ. Джащ фэдэу лъэпкъ гъэзетым ылъапсэ гъэпытэгъэным ыкIи ыпэкIэ лъыгъэкIотэгъэным ишъыпкъэу Рэмэзан дэулэугъ, шъхьалъытэжь ин хэлъыгъ, IэнатIэм игъэрыгъэп.

ХьакIэмызэ Биболэт (1937 — 2000)

Лъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иредактор шъхьаIэщтыгъэу, цIыф зэкIэупкIэгъэ хьалэлыщтыгъэу ХьакIэмызэ Биболэт мыбэдэдэми, илъэси 4 — 5 фэдизым, Iоф дэзышIагъэхэм сэри сащыщ. Гъэзетым ащ зыкIи ынэ теплъэ­хъукIыщтыгъэп, аужыпкъэм, щэджэгъо зыгъэпсэфыгъо сыхьатыри мыкIоу, нэ­рэ-Iэрэм редакцием къэкIожьыти, къыдэкIырэ гъэзет нэкIубгъо пэпчъ шIоIофэу яджэщтыгъ, ренэу гъэзетым джащ фэдэу ынаIэ тетыгъ. Ежьыри цIыф зэкIэупкIэгъэ къэбзэ-лъэбзагъ, сыдымкIи лъэшэу зыфэсакъыжьыхэрэм ащыщыгъ. Зипэщэ редакцием иколлектив хэт нэбгырэ пэпчъ фэлъэкIи, зытегъэпсыхьагъи, иIи имыIи дэгъоу ышIэщтыгъ. Зэрэфэамалэу хэти ишIуагъэ ригъэкIыщтыгъ. Сэ гъэзетым сыкъызыIухьагъэр 1993-рэ илъэсым тыгъэгъазэм и 1-р ары. Мы уахътэр тикъэралыгъокIи цIыфхэмкIи къызэрыкIуагъэп, ау ащ емылъытыгъэу, гъэзетым иIофышIэхэу ЛIышэ Санят, Хьакъунэ Заремэ унэхэр къараригъэтыгъагъ, нэмыкI шIушIагъэу иIэхэми илэгъу-иIофшIэгъу нахьыжъхэр щыгъозагъэх. Сыдми Биболэт ышъхьэ закъоу щымытэу, цIыф­хэм, лъэпкъым афишIэрэм зэригъэразэщтыгъэр мы щысэхэм къаушыхьаты.

Б. ХьакIэмызыр Тэхъутэмыкъое районым ит къуаджэу Пэнэхэс 1937-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Адыгэ кIэлэегъэ­джэ училищыр, Адыгэ кIэлэегъэджэ институтыр ыкIи Ростов дэтыгъэ апшъэ­рэ партеджапIэр къыухыгъэх. 1959-рэ илъэсым хэку радиокомитетым IофшIэныр щыригъэжьагъ, комсомолым ихэку комитет, хэку гъэзетэу «Адыгейская правда» зыфиIорэм Iоф ащишIагъ. 1970-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 1976-рэ илъэсым нэс хэку радиокомитетым итхьаматэ игодзагъ. 1976-рэ илъэсым къыщыублагъэу хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» иредактор игуа­дзэу, 1992-рэ илъэсым къыщегъэжьа-гъэу «Адыгэ макъэм» иредактор шъхьа­Iэу лэжьагъ. Журналистхэм я Союз хэтыгъ. Обществэу «Родинэм» итхьамэтагъ. АдыгабзэкIэ художественнэ тхылъ заулэ къыдигъэкIыгъ.

Урысые Федерацием культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIагъ, Адыгеим, Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэ­сым язаслуженнэ журналистыгъ. Мы уахътэм лъэшэу егугъухэу, чаныгъэ ахэ­лъэу лъэпкъ гъэзетищмэ зэхэт номер гъэшIэгъонхэр къызэдыдагъэкIыхэ хъу­гъагъ. ХьакIэмызэ Биболэт Iофыр зикIасэу, цIыфхэр зилъэпIагъэхэм ащыщыгъ.